بعضی از مادران باردار این تجربه را دارند که مولتی ویتامین سبب افزایش اشتها و در نتیجه افزایش وزن آنها در بارداری شده است. آیا این مسئله از لحاظ علمی تائید شده است؟ در این موارد پزشک چه توصیهای میکند؟
معمولا به همه خانمهای باردار توصیه میشود که از پایان ماه چهارم بارداری مصرف مولتی ویتامین مینرال را آغاز کنند. متاسفانه به دلیل سبک نادرست زندگی و تغذیههای نامناسب بسیاری از خانمها با کمبود ویتامینها و مواد معدنی در بدن خود مواجه هستند. این کمبود اگر جبران نشود، در دوران بارداری عواقب ناخوشایندی را برای مادر و جنین به دنبال خواهد داشت. بسیاری از خانمها در مورد مولتی ویتامین و افزایش وزن در بارداری سوال میکنند و میخواهند بدانند که آیا کپسول مولتی ویتامین مینرال موجب چاقتر شدن آنها در دوران حاملگی خواهد شد؟ برای پاسخ به این سوال با ما همراه باشید.
چرا در دوران بارداری مولتی ویتامین مصرف کنیم؟
جنین هنگامیکه در رحم مادر قرار دارد، برای تمام نیازهای تغذیهای خود به مادر وابسته است. بنابراین رژیم غذایی که فاقد ویتامینها و مواد معدنی باشد، نمیتواند از یک بارداری سالم حمایت کند. مصرف مولتی ویتامین قبل از تولد جنین شکافهای تغذیهای را پر کرده و کمک میکند تا تولد جنین در صحت و سلامت رخ دهد. کمبود بعضی از مواد مغذی ممکن است احتمال سقط جنین را افزایش دهد یا منجر به تولد نوزاد با نقص عضو شود. در پارهای از موارد حتی ممکن است مرگ جنین نتیجه تغذیه نادرست مادر در دوران حاملگی باشد. بنابراین چنانچه پزشک تجویز نماید، مادر باردار حتما باید در کنار رژیم غذایی خود قرص مولتی ویتامین نیز مصرف کند.
فواید مصرف مولتی ویتامین در دوران بارداری
گفتیم که کمبود مواد مغذی بر رشد و تکامل جنین تاثیر منفی گذاشته و مشکلاتی نظیر سقط جنین، تولد زود هنگام جنین، عقبماندگی ذهنی و حتی مرگ را در پی دارد. بنابراین اگر بدن زن باردار از لحاظ ویتامینها و املاح معدنی کمبودی دارد، این کمبود با مصرف مولتی ویتامین مینرال باید جبران شد. به جز اینها مولتی ویتامین در بارداری فواید دیگری نیز دارد:
کاهش حالت تهوع: مولتی ویتامینهایی که در آنها ویتامین B6 وجود دارد، تهوع صبحگاهی را در زنان باردار کاهش میدهند. بانوانی که قبل از بارداری از قرص مولتی ویتامین استفاده کردهاند، در 3 ماه نخست بارداری نسبت به سایرین تهوع کمتری را تجربه خواهند کرد.
افزایش شانس تولد نوزاد سالم: تحقیقات نشان میدهد که مصرف قرص مولتی ویتامین بارداری احتمال تولد نوزاد سالم را افزایش میدهند.
کاهش خطر نقصهای مادرزادی: شاید یکی از مهمترین دلایل ضرورت مصرف مولتی ویتامین در بارداری ، اطمینان از دریافت کافی اسید فولیک باشد. اسید فولیک در حد قابل توجهی خطر نقص لوله عصبی را در جنین در حال رشد کاهش میدهد.
تحقیقات در مورد مولتی ویتامین و افزایش وزن در بارداری
هیچیک از تحقیقات علمی نشان ندادهاند که ویتامینهای دوران بارداری باعث افزایش وزن مادر باردار میشوند. اکثر زنان باردار چه مولتی ویتامین بارداری استفاده کنند و چه نکنند در طول دوران حاملگی حدود 11 تا 15 کیلوگرم وزن اضافه خواهند کرد. قرصهای مولتی ویتامین حاوی کالری نیستند که وزن را افزایش دهند. بنابراین افزایش وزن در دوران بارداری به دلیل خود بارداری و تکامل جنین اتفاق میافتد، نه مصرف مولتی ویتامینها. جالب است بدانید که حتی بعضی از مطالعات نشان دادهاند که مولتی ویتامین با تنظیم سوخت و ساز و متابولیسم بدن حتی این قابلیت را دارد که از افزایش وزن نیز پیشگیری به عمل آورد. اما تجارب بعضی از زنان باردار از مصرف مولتی ویتامین در دوران حاملگی نتایج متفاوتی را نشان میدهد!
اثر مولتی ویتامین روی وزن از نظر مادران باردار
از نظر بسیاری از مصرفکنندگان مصرف مولتی ویتامین و افزایش وزن در بارداری رابطه مستقیمی با هم دارند. بعضی از مادران باردار عنوان میکنند که مولتی ویتامین عامل افزایش اشتهای آنها بوده و موجب میشود تا مقدار غذای بیشتری را مصرف نموده و در نتیجه چاقتر شوند. این مسئله حتی سبب میشود تا بسیاری از پزشکان به مادران باردار توصیه کنند که مصرف قرص مولتی ویتامین را کمتر کرده و به جای هر روز آن را یک روز در میان بخورند. در این موارد اغلب پزشکان توصیه میکنند که مادر باردار مصرف میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی خود افزایش دهد تا نیاز کمتری به مصرف قرص مولتی ویتامین داشته باشد.
افزایش وزن ناگهانی در بارداری خطرناک است ؟
مادر باردار در هر مرحله از بارداری اگر به صورت ناگهانی افزایش وزن را تجربه کند، در اسرع وقت باید به پزشک مراجعه نماید. اگرچه در 3 ماهه آخر بارداری به طور طبیعی روند افزایش وزن بیشتر میشود اما در هر صورت این افزایش وزن نباید در عرض چند روز به شکل قابل توجهی مشاهده شود. چنانچه افزایش وزن مادر باردار همراه با سردرد شدید، اختلال در بینایی و درد در سمت راست شکم باشد، ممکن است نشانه پره اکلامپسی به حساب آید. پره اکلامپسی وضعیتی است که در آن فشار خون بالای زن باردار احتمال تولد زود هنگام جنین را افزایش میدهد و حتی ممکن است موجب سقط جنین یا مرگ مادر شود.
دیگر عوارض قرص مولتی ویتامین در بارداری
مصرف مولتی ویتامین و افزایش وزن در بارداری ممکن است یکی از عوارض مصرف قرص مولتی ویتامین باشد. دیگر عوارض جزئی که این فرآورده ممکن است ایجاد کند شامل موارد زیر است:
- تهوع و استفراغ
- یبوست یا اسهال
- تیره شدن رنگ مدفوع
- طعم فلز در دهان
- بیخوابی
- از دست دادن اشتها
- رنگ زرد یا سبز روشن در ادرار
البته بسیاری از عوارض ذکر شده شباهت زیادی با عوارض خود بارداری دارند و بنابراین تعیین اینکه مثلا حالت تهوع از عوارض بارداری است یا بر اثر مصرف مولتی ویتامین اتفاق افتاده است، کمی مشکل به نظر میرسد. این عوارض اکثرا خفیف بوده و آزاردهنده نیستند اما اگر فرد با مصرف مولتی ویتامین عوارض شدیدی را تجربه کند، باید پزشک را در جریان قرار دهد.
کلام پایانی
در پاسخ به این سوال که آیا مصرف مولتی ویتامین و افزایش وزن در بارداری به هم مرتبطند یا خیر باید گفت که مطالعات علمی این ارتباط را نشان نمیدهند زیرا اصولا مولتی ویتامین فرآوردهای نیست که کالری داشته و افزایش وزن را در پی داشته باشد. با این حال بعضی از زنان باردار عنوان میکنند که قرص مولتی ویتامین سبب افزایش اشتهای آنها شده و به این ترتیب وزن آنها را بیش از حد معمول افزایش میدهد. در این صورت ممکن است پزشک دفعات مصرف مولتی ویتامین را کاهش دهد. اگر شما نیز در دوران بارداری بر اثر مصرف مولتی ویتامین دچار افزایش وزن شدهاید، پیش از هر اقدام ابتدا با پزشک متخصص زنان مشورت نمایید.