بیماری فشار خون که به عنوان کشنده خاموش هم شناخته میشود، یک اختلال قلبی عروقی است که تعداد بیشماری از افراد، در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار میدهد به طوری که طبق بر آورد های صورت گرفته شده ۷۸ میلیون آمریکایی از ابتلا به فشار خون رنج میبرند. از این رو در این مطلب از مجله داروخانه اینترنتی دکتر زمانی راه های درمان فشار خون بالا را مرور خواهیم کرد.
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا یا پرفشاری خون زمانی روی میدهد که تا سطح خطرناکی افزایش یابد. اندازهگیری در واقع میزان خون عبوری از رگهای خونی و میزان مقاومت رگها در برابر خون در حین ضربان قلب را محاسبه میکند. مثلا فشارخون 16 روی 10 فشار خون بالا است و از همین رو پایین اوردن فشارخون بالا فوری اهمیت زیادی دارد.
شریانهای باریک مقاومت را افزایش میدهند. هرچه شریانها باریکتر باشد، بیشتر میشود. افزایش فشار در طولانیمدت میتواند باعث ایجاد مشکلاتی از جمله بیماریهای قلبی عروقی و سکته شود.
بهطورمعمول فشار خون بالا در طی چند سال ایجاد میشود و معمولا بدون هیچگونه علامتی است؛ اما حتی بدون علائم نیز میتواند به عروق خونی و اندامها، به خصوص مغز، قلب، چشمها و کلیهها آسیب بزند.
تشخیص زودهنگام شار خون بالا مهم است. خوانش منظم میتواند به شما و پزشک در تشخیص زودهنگام تغییرات کمک کند. در صورت افزایش ، ممکن است پزشک برای ارزیابی اینکه آیا این مقدار بالا میماند یا به سطح نرمال باز میگردد، تا چند هفته را چک کند.
درمان شامل مصرف دارو و ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی است. اگر بیماری بالا درمان نشود، میتواند منجر به بیماریهایی چون حمله قلبی و سکته مغزی شود.
علائم فشار خون بالا چیست؟
به طور کلی بالا یک بیماری خاموش است. بسیاری از افراد هیچگونه علامتی ندارند. ممکن است تا آشکار شدن علائم خون بالا، سالها یا حتی دهها سال طول بکشد. حتی در این صورت نیز ممکن است علائم بالا به دلایل دیگری نسبت داده شود.
اما علائم فشار خون بالا چیست؟ در ادامه می توانید با مهمترین علائم بالا در آقایان و خانمها آشنا شوید.
سردرد
تنگی نفس
خون دماغ
گرگرفتگی
سرگیجه
درد قفسه سینه
تغییرات دید
وجود خون در ادرار
این علائم به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارند. این علائم در همه افراد مبتلا به فشار خون بالا روی نمیدهند، اما گاهیاوقات مشاهده علائم فشار خون بالا به صورت مکرر میتواند منجر به بروز خطرات جدی برای سلامت شود.بهترین راه برای آگاهی از ابتلا به بالا اندازهگیری منظم است. بیشتر مطبها در هر مراجعه فشارخون را اندازه گیری میکنند. در صورتی که فقط چکاپ سالانه انجام میدهید، با پزشک خود در مورد خطرات ناشی از بالا و سایر اقداماتی که ممکن است در اندازهگیری به شما کمک کند، صحبت کنید.
به عنوان مثال، اگر سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی یا فاکتورهای خطر ایجاد این بیماری را دارید، ممکن است پزشک توصیه کند که خود را دو بار در سال چک کنید. این کار به شما و پزشکتان کمک میکند قبل از بروز مشکل، در جریان وقوع آن باشید.
چه عواملی منجر به افزایش فشار خون میشود؟
دو نوع پرفشاری وجود دارد و هر یک علت مجزایی دارند. در ادامه میتوانید با انواع و عواملی که منجر به بروز میشوند، آشنا شوید.
پرفشاری اولیه
پرفشاری اولیه، پرفشاری اساسی نیز خوانده میشود. این نوع با گذشت زمان و بدون هیچگونه دلیل مشخصی رخ میدهد. بیشتر افراد به این نوع بالا مبتلا هستند. محققان هنوز نمیدانند چه مکانیسمهایی موجب افزایش تدریجی میشوند. مجموعهای از عوامل ممکن است در این خصوص نقش داشته باشد. این عوامل عبارتند از:
۱- ژنها
۲- تغییرات فیزیکی
گاهیاوقات یک تغییر فیزیکی در بدن ممکن است با بروز مشکلاتی در سراسر بدن همراه باشد. فشار خون بالا میتواند یکی از این مشکلات باشد. به عنوان مثال، تصور میشود تغییرات عملکرد کلیه به علت افزایش سن میتواند موجب برهم خوردن تعادل طبیعی
نمکها و مایعات در بدن شود. این تغییر ممکن است افزایش را در پی داشته باشد.
3- محیط
سبک زندگی ناسالم مانند عدم فعالیت بدنی و رژیم غذایی ضعیف، میتواند با گذشت زمان بدن را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از سبک های زندگی می توانند منجر به بالا رفتن وزن شوند. اضافه وزن یا چاقی می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
پرفشاری ثانویه
پرفشاری ثانویه اغلب به سرعت رخ میدهد و میتواند شدیدتر از پرفشاری اولیه باشد. ابتلابه بیماریهای مختلف و مصرف برخی داروها ممکن است در بروز پرفشاری ثانویه نقش داشته باشند عبارتند از:
بیماری کلیوی
آپنه انسدادی خواب
نقایص مادرزادی قلب
مشکلات تیروئید
عوارض جانبی داروها
مصرف مواد مخدر
سوء مصرف یا مصرف مزمن الکل
تشخیص فشار خون بالا
تشخیص بالا به سادگی اندازه گرفتن است. بیشتر پزشکان را به عنوان بخشی از ویزیت معمول چک میکنند. اگر در مراجعه بعدی شما توسط پزشک اندازهگیری نشد، درخواست اندازهگیری آن را مطرح کنید.
در صورتی که شما بالا باشد، ممکن است پزشک بخواهد برای چند روز یا چند هفته، چندین بار آن را اندازهگیری کنید و از شما بخواهد تا علائم بالا را با دقت بیشتری بررسی کنید. به ندرت اتفاق میافتد که دکتر پس از تنها یک خوانش تشخیص را بر بالا بگذارد. پزشک نیازمند مشاهده شواهدی حاکی از یک مشکل پایدار است. گاهی اوقات بالا در مطب میتواند ناشی از محیط باشد، مثلا استرس حضور در مطب پزشک می تواند در افزایش نقش داشته باشد. همچنین سطح در طول روز تغییر می کند.
در صورت بالا بودن فشار خون، احتمالا پزشک در کنار بررسی علایم فشار بالا آزمایشات بیشتری را برای پیدا کردن بیماریهای زمینهای انجام خواهد داد. این آزمایشات میتواند شامل موارد زیر باشد:
آزمایش ادرار
غربالگری کلسترول و سایر آزمایش های خون
تست فعالیت الکتریکی قلب با الکتروکاردیوگرام (EKG ، که گاهی به آن ECG گفته می شود)
سونوگرافی قلب یا کلیه ها
داروهای درمان فشار خون
برخی افراد متوجه میشوند که تغییرات شیوه زندگی به تنهایی برای کنترل فشار خون بالا کافی است، اما بسیاری نیز برای درمان بیماری خود دارو مصرف میکنند. انواع مختلفی از داروهای فشار خون با روشهای مختلف وجود دارد.
اگر یک دارو، فشار خون شما را به اندازه کافی کاهش ندهد، داروی دیگر ممکن است این کار را انجام دهد. برای برخی افراد ممکن است ترکیبی از دو یا چند دارو برای کنترل فشار خون خود مورد نیاز باشد.
داروهای درمان فشار خون را میتوان به دستههای ذکر شده در زیر بر اساس نحوه کار آنها تقسیم کرد:
دیورتیک ها
دیورتیک ها که گاهی اوقات قرصهای آب نامیده میشوند، به کلیهها کمک میکنند آب اضافی و نمک (سدیم) را از بین ببرند که این باعث کاهش حجم خون میشوند که باید از طریق رگهای خونی عبور کند؛ در نتیجه، فشار خون پایین میرود.
سه نوع عمده از دیورتیک های تعریف شده توسط نحوه کار آنها وجود دارد. آنها عبارتاند از:
دیورتیک های تیازید (کلترالیدون، میکروزید، دیوریل)
دیورتیک های حاوی پتاسیم (آمیلورید، آلدکتون، دیینیم)
دیورتیک های حلقوی (به ولتایانید، فوروزیدیم)
ترکیبی از diuretics، که شامل بیش از یک نوع استفاده میشود، عموماً عوارض جانبی کمتری نسبت به دیگران دارند، به ویژه هنگامی که در دوزهای پایین استفاده میشود.
مسدود کننده های بتا
مسدود کنندههای بتا به قلب کمک میکند تا با سرعت و نیروی کمتری ضربات بزند. قلب کم خون را از طریق رگهای خونی با هر ضربه ضعیف میکند، بنابراین فشار خون کاهش مییابد. در این طبقه بندی داروهای زیادی وجود دارد از جمله:
آتنولول (Tenorim)
پروپرانولول (Inderal)
متپرولول تارتات (Lopressor)
متپرولول سوکسینات (Toprol-XL)
Carvedilol) Coreg)
آلفا بتا بلوکرها
آلفا بتا بلوکرها یک اثر ترکیبی دارند. آنها یک زیرمجموعه از بتا بلوکرهایی هستند که اتصال هورمون های کاتچولامین را به هر دو گیرنده آلفا و بتا متصل میکنند. آنها میتوانند انقباض عروق خونی مانند مسدود کنندههای آلفا ۱ را کاهش دهند و بدین ترتیب سرعت و نیروی ضربان قلب مانند بتا بلوکرها را کم کنند.
Carvedilol) Coreg) و Labetalol Hydrochloride) Normodyne) معمولا از آلفا بتا بلوکرها هستند.
آنژیوتانسین آنزیم تبدیل آنزیم (ACE) مهار کننده ها
مهار کنندههای ACE به بدن کمک میکند تا کمتر از یک هورمون به نام آنژیوتانسین II تولید کند که سبب کاهش رگ های خونی میشود. این داروها با کمک رگهای خونی باعث میشوند، فشار خون کاهش یابد.
برخی از مهار کنندههای ACE عبارتند از
benazepril hydrochloride (لوتنسین)
کاپتوپریل (Capoten)
enalapril maleate (Vasotec)
فوزونوپریل سدیم (مونوپریل)
لیزینوپریل (Prinivil، Zestril)
مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین
ARB ها فعالیت آنژیوتانسین II را مستقیما روی عروق خونی متمرکز میکنند. این در سایت گیرنده در رگ های خونی متصل میشود و آنها را از تنگی دور میکند و این باعث میشود فشار خون کاهش یابد.
ARBs عبارتند از
کاندزارتان (Atacand)
eprosartan mesylate (Teveten)
ایرباسارتان (Avapro)
لوزارتان پتاسیم (Cozaar)
تلومیسارتان (Micardis)
والسارتان (دیووان)
مسدود کننده های کانال کلسیم
انتقال کلسیم به سلولهای عضلانی و خارج از آن برای انقباض عضله ضروری است. مسدود کنندههای کانال کلسیم از وارد شدن به سلولهای عضلانی صاف قلب و عروق خونی جلوگیری میکند. این باعث میشود که ضربان قلب با هر ضرب ضعیفتر شود و رگ های خونی را آرام کند. در نتیجه، فشار خون کاهش مییابد.
نمونه هایی از این داروها عبارتند از
آملودیپین بیسایلات (Norvasc، Lotrel)
felodipine (plendil)
diltiazem (cardizem)
ایزادیپین (DynaCirc، DynaCirc CR)
وراپامیل هیدروکلراید (Calan SR، Covera-HS، Isoptin SR، Verelan)
درمانهای خانگی فشار خون بالا
برای درمان خانگی فشارخون بالا و سرگیجه باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. تغییرات سبک زندگی سالم میتواند در کنترل عوامل ایجاد کننده فشار خون بالا کمک کننده باشد. در اینجا برخی از رایجترین روشهای درمان خانگی فشار خون بالا اشاره شده است.
ایجاد رژیم غذایی سالم
رژیم غذایی سالم در کمک به کاهش فشار خون بالا بسیار حایز اهمیت است؛ علاوه بر این، در کنترل پرفشاری و کاهش خطرات عوارض ناشی از آن نیز مهم است. این عوارض شامل بیماریهای قلبی، سکته مغزی و حمله قلبی میشوند.
برای درمان خانگی بالا بهتر است از غذاهای سالم و مفید در رژیم غذایی خود استفاده کنید. در ادامه به برخی از بهترین خوراکیها برای بالا اشاره شده است.
- میوهها
- سبزیجات تازه
- غلات کامل
- پروتئینهای کم چرب مثل ماهی
- مصرف بیشتر حبوبات
- مصرف شیر و لبنیات کمچرب
افزایش فعالیت فیزیکی
دستیابی به وزن سالم مستلزم فعالیت بدنی بیشتراست. ورزش کردن علاوه بر نقشی که در کاهش وزن دارد، میتواند به کاهش استرس، کاهش طبیعی و تقویت سیستم قلبی عروقی کمک کند.
انجام دادن 150 دقیقه فعالیت فیزیکی سبک در هر هفته میتواند به کنترل و سلامت عمومی بدن کمک کند. بهتر است این میزان فعالیت بدنی را در 5 دوره 30 دقیقه ای در هفته انجام دهید.
رسیدن به وزن سالم
در صورت داشتن اضافه وزن یا چاقی، کاهش وزن از طریق رژیم غذایی سالم قلب و افزایش فعالیت بدنی میتواند به کاهش فشار خون کمک کند. برای کاهش وزن بهتر است سبک زندگی خود را تغییر دهید و از غذاهای سالم استفاده کنید و فعالبت بدنی بیشتری داشته باشید.
مدیریت استرس
ورزش راه بسیار خوبی برای مدیریت استرس است و استرس یکی از عوامل اصلی در افزایش محسوب میشود. سعی کنید به هر روشی که میتوانید استرس را از خود دور کنید. در ادامهمیتوانید با راهکارهای موثر برای مدیریت استرس و اضطراب آشنا شوید.
- مدیتیشن
- تنفس عمیق
- ماساژ
- ریلکسیشن عضلات
- یوگا یا تای چی
- خواب کافی
اتخاذ سبک زندگی پاک تر
اگر سیگاری هستید، سعی کنید آن را ترک کنید. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو به بافتهای بدن آسیب میرسانند و دیواره عروق خونی را سخت میکنند.
اگر معمولاً الکل زیادی مصرف میکنید و یا به مصرف الکل اعتیاد دارید، درصدد کاهش یا ترک آن باشید. الکل میتواند فشار خون را بالا ببرد. برای داشتن بدن سالم و درمان خانگی فشار خون بالا و سردرد بهتر است سبک زندگی سالمتری داشته باشید و بیشتر به سلامتیتان توجه کنید.
رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به فشار خون بالا
یکی از سادهترین راه های درمانی بالا و جلوگیری از عوارض احتمالی ناشی از آن، رژیم غذایی شماست. آنچه مصرف میکنید میتواند به تسکین یا رفع پرفشاری خون کمک کند.
در صورت لزوم می توانید با دکتر قلب و عروق مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.