مشکل فقر آهن بسیار جدی و مهم است، چون این ماده معدنی برای ساخت هموگلوبین (پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز خون که به آن‌ها امکان حمل اکسیژن در بدن را می‌دهد)، ضروری است. فقر آهن، منجر به پایین آمدن هموگلوبین خون میشود. در نتیجه، باید برای رفع آن اقدام کرد. اگر بدن با مشکل هموگلوبین پایین روبرو باشد، بافت‌ها و ماهیچه‌ها اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند و کارآمدی خود را از دست می‌دهند که نتیجه آن بیماری کم خونی است.
علت آنمی هر چه باشد، فقر آهن می‌تواند به علائم ناخوشایندی منجر شود که بر کیفیت زندگی تاثیر می‌گذارند. ریزش مو و کاهش تمرکز و بهره‌وری چند نمونه از این مشکلات هستند.
علائم کم خونی و کمبود اریتروپویتین چیست؟
اگر کم‌خونی بدتر شود یا شدید باشد، علائم آن به‌صورت زیر بروز می‌کند:
- رنگ آبی تا سفیدی چشم
- ناخن‌های شکننده
- میل به خوردن یخ یا سایر مواد غیر خوراکی (سندرم پیکا)
- سبکی سر هنگام ایستادن
- رنگ پوست کمرنگ
- تنگی نفس با فعالیت خفیف یا حتی در حالت استراحت
- زبان زخم یا ملتهب
- زخم‌های دهان
- خستگی و کمبود انرژی
- تپش قلب
۱. علائم کم خونی مغز استخوان
کم‌خونی آپلاستیک یا کم‌خونی مغز استخوان یک بیماری خونی نادر اما جدی است و زمانی رخ می‌دهد که مغز استخوان شما نتواند به اندازه کافی سلول‌های خونی جدید بسازد. علائم کم خونی آپلاستیک شامل موارد زیر هستند:
- خستگی زیاد
- عفونت‌های مکرر
- کبودی آسان
- خونریزی بینی، لثه یا هر خونریزی که بیش از حد طول بکشد
- پوست رنگ پریده غیرعادی
- ضعف
- تنگی نفس هنگام ورزش یا فعال بودن.
۲. علائم کم خونی در بارداری
بسیاری از نشانه‌های آنمی در دوران بارداری شامل مواردی هستند که حتی اگر کم خون نباشید هم ممکن است آن را تجربه کنید:
- احساس خستگی یا ضعف
- رنگ پریدگی پیشرونده پوست
- ضربان قلب تند
- تنگی نفس
- مشکل در تمرکز
۳. کم خونی و سرگیجه و سردرد
بیماری آنمی باعث میشود اندام‌های بدن شما خون کافی برای عملکرد صد درصدی را دریافت نکنند. هنگامی که این اتفاق در مغز می‌افتد، رگ‌های خونی متورم شده و باعث ایجاد فشار در مغز یا سردرد می‌شوند. همین فشار ممکن است باعث ایجاد احساس سبکی سر یا سرگیجه شدید شود.
۴. کم خونی و خوابالودگی
کم خونی و بی خوابی دو عامل به‌هم پیوسته هستند. خستگی سریع و بیدار شدن با حس بدن درد و ضعف حتی پس از یک خواب خوب شبانه، از علائم شایع و بالقوه کم‌خونی است.
5. علائم کم خونی در پریودی
تاثیر کم خونی حاد بر پریود و علت کم شدن خون قاعدگی آنقدر مهم است که بی‌توجهی به آن ممکن است باعث احساس ناراحتی در دوران عادت ماهیانه خانم‌ها شود. آیا کم خونی باعث خونریزی رحم میشود؟ علائم علائم کم‌خونی در پریودی شامل سردی دست و پا، تنگی نفس، افزایش شدت خونریزی همراه با احساس درد، خستگی و سردرد هستند. در صورت مشاهده این علائم یا سایر علائم غیرعادی، با پزشک مشورت کنید.
۶. کم خونی و حالت تهوع
آنمی و کم‌خونی می‌تواند باعث حالت تهوع شود؟ پاسخ مثبت است. کمبود خون و حالت تهوع به علائم دیگر ربط دارند. کمبود اکسیژن خون و کاهش اکسیژن رسانی به مغز و سایر اندام‌ها به دلیل سطح پایین آهن، می‌تواند باعث سرگیجه شود که معمولاً با حالت تهوع همراه است.
۷. کم خونی و نارسایی قلبی
در نظر گرفته شده که تاثیر کم‌خونی در نارسایی قلبی به دلیل تعامل پیچیده کمبود آهن، بیماری کلیوی و تولید سیتوکین ایجاد میشود. اگرچه کمبود ریزمغذی‌ها و از دست دادن خون نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشند که کم خونی در آزمایش خون را نشان بدهند.
۸. کم خونی و ضعف حافظه
غلظت کم هموگلوبین باعث هیپوکسی مزمن مغز و کاهش ظرفیت هوازی میشود، بنابراین خطر زوال عقل یا زوال شناختی را افزایش می‌دهد. افرادی که سطح آهن خونشان کم است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات تفکر، ارتباط، درک و حافظه هستند.
۹. کم خونی و ضعف بدن
هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز یافت میشود و اکسیژن را از ریه به سایر اندام‌های بدن می‌رساند. ابتلا به آنمی می‌تواند باعث خستگی، ضعف و تنگی نفس شود.
۱۰. کم خونی و صدای گوش
کمبود آهن باعث میشود سرخرگ‌ها برای رساندن خون بیشتر، پمپاژ بیشتری داشته باشند. این تغییرات در جریان خون منجر به وزوز ضربان‌دار میشود، به‌طوری که افراد مبتلا به آنمی می‌توانند نبض یا ضربان قلب را در گوش خود بشنوند.
۱۱. کم خونی و جوش و لک صورت
کم خونی باعث لک و جوش صورت میشه؟ پوست صورت، پلک‌ها یا ناخن‌ها به دلیل کمبود آهن در خون رنگ پریده می‌شوند. با این حال، مصرف بی‌رویه آهن برای جبران کم‌خونی می‌تواند باعث بروز آکنه، لک و جوش صورت شود. آهن اضافی در بدن به دلیل کمبود فضای ذخیره سازی، در پوست رسوب می‌کند.
۱۲. کم خونی و یبوست و معده درد
علائم کم‌خونی ناشی از تخریب ناگهانی گلبول‌های قرمز خون ممکن است باعث درد شکم شود. اما فقر آهن باعث یبوست نمی‌شود. افرادی که کم‌خونی و یبوست دارند احتمالاً به مشکلات دستگاه گوارش نیز مبتلا هستند.
کم خونی ناشی از چه چیزی است؟ (علت کم خونی)
بسیاری از افراد به دلیل رژیم غذایی نامناسب، اختلالات روده، بیماری مزمن، عفونت و سایر شرایط در معرض خطر کم‌خونی هستند. زنانی که در دوران قاعدگی یا بارداری هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. بیماری آنمی با بالارفتن سن نیز افزایش می‌یابد. مهم‌ترین علل اصلی کم خونی چیست:
- کمبود آهن.
- کمبود ویتامین B۱۲
- کمبود فولات
- عوارض مصرف داروهای خاص
- تخریب گلبول‌های قرمز زودتر از حالت طبیعی (که ممکن است ناشی از مشکلات سیستم ایمنی باشد)
- بیماری‌های مزمن طولانی مدت (مانند بیماری مزمن کلیه، سرطان، کولیت اولسراتیو یا آرتریت روماتوئید)
- رژیمی که مقدار کافی ویتامین و مواد معدنی ندارد.
- مشکلات روده کوچک
- دوره‌های قاعدگی (به علت سستی بدن و بی حالی)
- عوارض بارداری
- سابقه خانوادگی و ژنتیک
علت کم خونی شدید ناگهانی
شرایط اورژانسی که منجر به آنمی حاد میشود شامل آسیب تروماتیک، خونریزی شریانی، پارگی آنوریسم، خونریزی شدید دستگاه گوارش (GI) فوقانی یا تحتانی، حاملگی خارج رحمی پاره شده، و انعقاد داخل عروقی منتشرشده هستند.
کم خونی باعث لاغری یا چاقی و پرخوری میشود؟
ارتباط بین آهن کم، وزن بدن و هموگلوبین زمانی آشکار میشود که انرژی کم و خستگی، ورزش و سوزاندن کالری را دشوار می‌کند و باعث افزایش وزن میشود. در حالت برعکس، کم‌خونی فقر آهن ممکن است به کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن کمک کند.
کم خونی باعث ریزش مو میشود؟
اگر از طریق رژیم غذایی خود آهن کافی دریافت نکنید، ممکن است ریزش مو را تجربه کنید. همچنین ممکن است متوجه شوید که موهای شما از اندازه خاصی بلندتر نمی‌شود.
کم خونی و حجامت
حجامت یک روش کاملاً رایج برای پاکسازی خون است که در سراسر جهان انجام میشود. برخی افراد آن را دلیلی بر کاهش گلبول‌های قرمز خون می‌دانند اما شواهد کافی مبنی بر اینکه ممکن است باعث کم‌خونی به عنوان یک عارضه جانبی شود، وجود ندارد.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامینb۱۲
بدون ویتامین B۱۲ کافی، سلول‌های خونی به‌درستی در مغز استخوان، بافت اسفنج مانند درون استخوان، تشکیل نمی‌شوند. در نتیجه این سلول‌های خونی زودتر از زمان طبیعی می‌میرند و منجر به کم‌خونی می‌شوند. مصرف قرص ویتامین ب ۱۲ با مشورت پزشک می‌تواند به درمان آن کمک کند.
کم خونی را چگونه تشخیص دهیم؟
مهم‌ترین و اولین روش تشخیص کم‌خونی، انجام آزمایش کم‌خونی و بررسی جواب آزمایش خون در کنار بهترین دکتر کم خونی است.این آزمایش بخش‌های مختلف خون شما از جمله گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. سطح گلبول‌های قرمز خون اگر کمتر از حد طبیعی باشند می‌تواند نشانه کم‌خونی باشد.
سایر روش‌های تشخیصی عبارت‌اند از:
آزمایش گاز خون (نوعی تست خون است که سطح اکسیژن و دی اکسید کربن موجود در خون و عدد کم خونی شدید را از طریق شریان محاسبه می‌کند)
تشخیص کم‌خونی از روی چشم
روش تشخیص آنمی از روی ناخن
تشخیص کم‌خونی از کف دست
درمان سریع کم خونی چیست؟
انتخاب روش درمان آنمی به شرایط افراد بستگی دارد. در موارد نادر، پزشک ممکن است تزریق آهن را تجویز کند یا به شما آهن داخل وریدی (از طریق یک سوزن در رگ) بدهد. در موارد بسیار نادر درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن که زندگی فرد را تهدید می‌کند و حتی در مواردی برای درمان کم خونی داسی شکل، روش درمان ممکن است شامل تزریق خون باشد.
درمان کم خونی شدید در بانوان و آقایان
برای درمان سریع کم خونی شدید در مردان و زنان، اگر علائم شدید شود، ممکن است تزریق خون، مصرف مکمل و قرص ویتامین برای کم‌خونی، تزریق هورمونی به نام اریتروپویتین یا تزریق آمپول آهن برای کم‌خونی (و آمپول نوروبیون) صورت بگیرد. بررسی فواید و عوارض آمپول نوروبیون می‌تواند به جلوگیری از عوامل خطر کمک کند. برای کم‌خونی‌های مرتبط با بیماری مغز استخوان، درمان می‌تواند شامل مصرف دارو، شیمی‌درمانی یا گرفتن مغز استخوان از اهداکننده به نام پیوند استخوان باشد.
