یکی از این داروهای نوآورانه که در زمینه‌ی درمان اختلالات پوستی و روانی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند، داروی تتراکایین است. تتراکایین در فرم موضعی برای درمان درد و ناراحتی پوستی و فرم قطره چشمی برای بی‌حس کردن چشم قبل از جراحی و معاینات خاص استفاده می‌شود. این دارو یک بی‌حس‌کننده موضعی است که با کاهش نفوذپذیری سدیم و افزایش آستانه پتانسیل عمل از تولید و هدایت تکانه‌های عصبی جلوگیری می‌کند. این دارو در اشکال مختلف دارویی، از جمله قطره چشم، آمپول، پماد و ژل موجود است. در ادامه به بررسی مکانیسم عمل، اشکال دارویی، موارد مصرف و منع مصرف داروی Tetracaine خواهیم پرداخت.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی تتراکایین Tetracaine

اشکال دارویی تتراکایین

1. محلول تزریقی 1%

2. پودر برای تزریق 20 میلی گرم

3. محلول چشمی 0.5%

موارد مصرف داروی تتراکایین

قطره‌های چشمی تتراکایین برای بی‌حس کردن چشم قبل از جراحی، آزمایش‌های خاص یا روش‌ها استفاده می‌شوند. همچنین اشکال قطره چشم برای جلوگیری از درد در طول عمل نیز دارای کاربرد است. تتراکایین متعلق به گروهی از داروهای بی‌حس‌کننده موضعی است که با مسدود کردن سیگنال‌های درد در انتهای عصبی چشم عمل می‌کند. این دارو فقط باید توسط چشم پزشک یا تحت نظارت مستقیم آن تجویز شود. همچنین این دارو در برخی موارد برای تسکین درد و خارش آفتاب سوختگی‌های جزئی، بثورات پوستی یا سایر تحریکات خفیف پوست استفاده می‌شود.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Tetracaine

بی‌حس‌کننده‌های موضعی با کاهش نفوذپذیری سدیم و افزایش آستانه بالقوه عمل، از تولید و هدایت تکانه‌های عصبی جلوگیری می‌کنند. در این دارو هر چه میزان اتساع عروق توسط بی‌حس‌کننده موضعی بیشتر باشد، سرعت جذب سریع‌تر و مدت اثر کوتاه‌تر است (بوپیواکائین مدت اثر طولانی‌تری دارد). متابولیت‌های این دارو شامل بی‌حس‌کننده‌‍های موضعی از نوع استر و آمید و دفع از طریق ادرار صورت می‌گیرد.

مقدار مصرف داروی Tetracaine

قبل از مصرف داروی تتراکایین، اطلاعات دارویی شامل مقدار و زمان مصرف دارو را بررسی کنید. برای استفاده و استعمال خارجی، قبل و بعد از استفاده دست‌ها را بشویید و یک لایه نازک را روی ناحیه آسیب دیده بمالید. این دارو را وارد چشم یا دیگر اعضای داخلی بدن نکنید، در صورت تماس با چشم فورا آن را شستشو دهید. در صورت بروز قرمزی چشم، خارش، درد و…  به پزشک مراجعه کنید. در مورد استفاده از این دارو در کودکان با پزشک اطفال خود صحبت کنید. همچنین مصرف بیش از اندازه این دارو در برخی بیماران سبب عوارض جدی شده است.

زمان مصرف تتراکایین

1. داروی تتراکایین برای بی‌حسی نخاعی در اندام‌های مختلف بدن در دوزهای متفاوتی تجویز می‌شود. برای بی‌حسی نخاعی در بالا، میانه، کم و زین محلول 0.2٪ – 0.3٪، برای پرینه 5 میلی گرم در دوز، برای اندام تحتانی 10 میلی گرم در دوز، برای بلوک زین 2-5 میلی گرم در دوز، طولانی مدت (2-3 ساعت) محلول 1٪ و برای نخاع محلول 1% رقیق شده 1:1 در CSF، با 1 میلی لیتر در 5 ثانیه تجویز می‌شود.

2. دوزهای بیش از 15 میلی گرم به ندرت مورد نیاز است و فقط در موارد استثنایی باید استفاده شود.

3. تتراکایین در چشم پزشکی در بی‌هوشی کوتاه مدت 1-2 قطره در چشم مبتلا درست قبل از ارزیابی، روش جراحی جزئی 1-2 قطره در چشم آسیب دیده 5 الی 10 دقیقه، روش جراحی طولانی مدت 1-2 قطره در چشم آسیب دیده 5 الی 10 دقیقه استفاده می‌شود.

موارد احتیاط

قبل از مصرف داروی تتراکایین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. توجه داشته باشید که نباید مقدار بیش از اندازه از دارو را مصرف کنید، مصرف بیش از حد داروی بی‌حس‌کننده می‌تواند عوارض جانبی کشنده‌ای ایجاد کند. اگر بیش از حد از تتراکایین موضعی استفاده کنید و آن را روی نواحی بزرگ پوست بمالید یا اگر گرما، بانداژ یا پوشش پلاستیکی را روی نواحی تحت درمان قرار دهید، ممکن است بدن شما مقدار بیشتری از تتراکایین موضعی جذب کند. پوست بریده شده یا تحریک شده نیز در برخی موارد داروهای موضعی بیشتری نسبت به پوست سالم جذب می‌کند.

1. برای بی‌حسی نخاعی یا اپیدورال از آماده‌سازی‌های بدون مواد نگهدارنده استفاده کنید.

2. در کاهش سطح استرازهای پلاسما، پرکاری تیروئید، بیماری‌های قلبی عروقی (بلاک قلبی، اختلالات ریتم، شوک) احتیاط کنید.

3. در افراد مسن، بیماران ناتوان، زنان و زایمان یا بیماران مبتلا به فشار داخل شکمی احتیاط کنید.

4. از محلول‌های حاوی اپی نفرین در نواحی انتهایی بدن (مانند انگشت، بینی، گوش و…) استفاده نکنید.

5. افزودن منقبض‌کننده عروق، اپی نفرین، باعث افزایش هموستاز موضعی، کاهش جذب سیستمیک و افزایش مدت اثر می‌شود.

موارد احتیاط محلول چشمی تتراکایین

1. برای تجویز تحت نظارت مستقیم یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی باشید. محلول چشمی برای تجویز خود بیمار در نظر گرفته نشده است.

2. نه برای تزریق یا داخل چشم؛ از داخل دوربین استفاده نکنید زیرا ممکن است منجر به آسیب به سلول‌های اندوتلیال قرنیه شود. استفاده طولانی مدت یا سوء استفاده در برخی بیماران منجر به سمیت اپیتلیال قرنیه می‌شود و به صورت نقص اپیتلیال ظاهر شده که ممکن است به آسیب دائمی قرنیه تبدیل شود.

3. بیماران نباید حداقل 10 تا 20 دقیقه پس از استفاده از داروی بی‌هوشی، چشم را لمس کنند زیرا به دلیل عدم حساسیت چشم، صدمات تصادفی ایجاد می‌شود.

موارد منع مصرف تتراکایین

1. حساسیت به آمینو بنزوئیک اسید، سولفیت‌ها، پارابن‌ها یا سایر اجزای آماده‌سازی

2. بی‌حسی نخاعی

3. در صورت وجود بلوک کامل قلبی

4. خونریزی شدید

5. افت فشارخون

6. عفونت و التهاب در موضع تزریق

7. نبايد از اين دارو براي ايجاد انسداد زير عنكبوتيه استفاده گردد.

عوارض جانبی داروی تتراکایین (Tetracaine)

بی‌قراری، فشارخون بالا، ایست قلبی، لرزش، ریزش اشک، بی‌هوشی، حالت تهوع و استفراغ برخی از عوارض جانبی داروی تتراکایین می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. اگر پزشک به شما دستور داده است که از این دارو استفاده کنید، به یاد داشته باشید که پزشک شما قضاوت کرده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. همچنین زنان باردار و در دوران شیردهی باید با مشورت پزشک و احتیاط مصرف شود.

1. اضطراب، بی‌قراری، عصبی بودن

2. سرگیجه، تاری دید، خواب آلودگی

3. تاری دید

4. قرمزی ملتحمه

5. ریزش اشک

6. فتوفوبیا

7. تکان دادن

8. بی‌هوشی و ایست تنفسی

9. حالت تهوع و استفراغ

10. وزوز گوش

11. افسردگی میوکارد

12. فشار خون بالا و ایست قلبی

تداخل دارویی تتراکایین

1. داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی (CNS)، مانند باربیتورات‌ها، بنزودیازپین‌ها، فنوتیازین‌ها، و آنتی‌هیستامین‌های خواب‌آور، می‌توانند اثرات تضعیف‌کننده CNS تتراکایین را تشدید کنند. این امر می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی جدی مانند خواب‌آلودگی شدید، گیجی، سرگیجه، و کاهش هوشیاری شود.

2. داروهای ضدانعقاد خون، مانند وارفارین و هپارین، می‌توانند خطر خونریزی را در صورت استفاده همزمان با تتراکایین افزایش دهند.

3. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند آسپرین، ایبوپروفن، و ناپروکسن در برخی بیماران خطر خونریزی را در صورت استفاده همزمان با تتراکایین افزایش می‌دهند.

4. داروهای مسدودکننده بتا، مانند پروپرانولول و آتنولول در برخی بیماران اثرات قلبی تتراکایین را تشدید می‌کنند. این امر می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی جدی مانند افت فشار خون، ضربان قلب کند، و اختلال در هدایت الکتریکی قلب شود.

5. سایمتیدین، یک داروی ضدترشح معده، می‌تواند سرعت متابولیک تتراکایین را کاهش دهد. این فرایند می‌تواند باعث افزایش غلظت تتراکایین در خون و بروز عوارض جانبی جدی شود.

مصرف داروی تتراکایین (Tetracaine) در دوران بارداری و شیردهی

هیچ مطالعه کافی و به خوبی کنترل شده در زنان باردار وجود ندارد. مطالعات سمیت رشد و تولید مثل حیوانات با تتراکایین هیدروکلراید در مقالات منتشر شده گزارش نشده است. هیچ اطلاعات انسانی در مورد تأثیر دارو بر باروری در دسترس نیست. همچنین هیچ داده‌ای برای ارزیابی اینکه آیا دارو در شیر انسان دفع می‌شود یا ارزیابی اثرات آن بر تولید و دفع شیر وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه اثرات نامطلوب احتمالی بر روی کودک شیرده از درمان یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.

شرایط نگهداری داروی Tetracaine

داروی تتراکایین باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.

کلام آخر داروی تتراکایین

تتراکایین به‌عنوان یک داروی بی‌حس‌کننده با خصوصیات بارز در درمان اختلالات چشمی، توجه پزشکان و بیماران را به خود جلب نموده است.  با این حال، توجه داشته باشید که تمام داروها باید با تجویز و مشورت پزشک استفاده شوند تا خطری سلامت بیمار را تهدید نکند.