دیابت نوع ۲ یک بیماری شایع متابولیک است که کنترل قند خون و مدیرین وزن، دو چالش اصلی در درمان آن به شمار می‌آید. یکی از داروهای موثر و جدید در این حوزه، آمپول سماگلوتاید (Semaglutide) است که در جهت بهبود قند خون و کاهش وزن بیماران دیابتی استفاده می‌شود. این دارو که به صورت آمپول زیرجلدی تزریق می‌شود، نه تنها قند خون را تنظیم کرده بلکه با تاثیر بر مرکز اشتها در مغز، سبب کاهش وزن قابل توجه بیماران می‌شود. در ادامه به بررسی مزایا، ترکیبات، نحوه مصرف و عوارض سماگلوتاید خواهیم پرداخت.
آمپول سماگلوتاید چیست؟
آمپول سماگلوتاید (Semaglutide) یک داروی تجویزی است که برای درمان دیابت نوع ۲ و کاهش وزن در بزرگسالان یا چاقی مزمن استفاده می‌شود. دقت داشته باشید که این دارو تجویزی است و از مصرف خودسرانه آن خودداری کنید.
مزایای آمپول سماگلوتاید
سماگلوتاید مزایای زیادی دارد که به طور کلی سبب بهبود کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و کاهش وزن (قرص لاغری) در افراد با اضافه وزن یا چاقی مزمن می‌شود. برخی از مهم‌ترین مزایای آن عبارتند از:
کنترل قند خون در دیابت نوع ۲: این دارو باعث کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌شود. به علاوه، سبب تحریک ترشح انسولین و کاهش ترشح گلوکاگون خواهد شد که در نتیجه موجب کاهش قند خون می‌شود.
کاهش وزن: یکی از اصلی‌ترین مزایای سماگلوتاید کاهش اشتها است که به افراد کمک می‌کند تا کالری کمتری مصرف کنند و در نتیجه کاهش وزن داشته باشند. مطالعات نشان داده است که این دارو منجر به کاهش چربی بدن از جمله چربی‌های شکمی خواهد شد.
کاهش خطر مشکلات قلبی و عروقی: مصرف این دارو در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی مانند حملات قلبی و سکته را کاهش دهد.
فرم تزریقی راحت: در فرم تزریقی، سماگلوتاید تنها یکبار در هفته تزریق می‌شود که این موضوع باعث راحتی و پیگیری درمان برای بیمار می‌شود.
ترکیبات سماگلوتاید
ترکیب اصلی سماگلوتاید (Semaglutide) یک آگونیست گیرنده GLP-1 است که به طور خاص به گیرنده‌های GLP-1 در بدن متصل شده و اثراتی مشابه هورمون طبیعی GLP-1 ایجاد می‌کند. این دارو در اشکال دارویی و تحت برندهای مختلفی تولید می‌شود که ممکن است ترکیبات هر کدام متفاوت باشد. به صورت کلی، ترکیبات این دارو به شرح زیر است:
ماده اصلی سماگلوتاید یا آگونیست گیرنده GLP-1
آب مقطر (برای حل شدن دارو در آمپول)
گلیسرین (برای حفظ پایداری)
فسفات سدیم (برای تنظیم pH)
کلرید سدیم (برای تنظیم اسمزی)
پلی‌سوربات ۲۰ یا پلی‌سوربات ۸۰ (برای بهبود حل‌شدگی)
منیزیم کلرید (برای ثبات ترکیب دارو)
آلومینیوم هیدروکسید (برای کاهش اثرات جانبی در برخی فرمولاسیون‌ها)
نحوه مصرف آمپول سماگلوتاید
برای اطلاع از روش مصرف دقیق این دارو براساس اشکال و برندها با ما همراه باشید.
روش مصرف سماگلوتاید برای دیابت نوع ۲
دوز اولیه درمان با ۰.۲۵ میلی‌گرم شروع می‌شود که به مدت ۴ هفته ادامه می‌یابد. پس از ۴ هفته، دوز افزایش یافته و به ۰.۵ میلی‌گرم در هفته می‌رسد. این دارو به صورت هفتگی تزریق می‌شود. باید در یک روز خاص از هر هفته تزریق شود، اما روز دقیق آن می‌تواند بسته به راحتی شما تغییر کند.
شکل دارویی مصرفی برای دیابت نوع 2 آمپول اوزمپیک است. آمپول باید به صورت زیر جلدی (سوزن در پوست) در ناحیه ران، شکم یا بازو تزریق شود. توصیه می‌شود محل تزریق هر هفته تغییر کند تا از تحریک پوست جلوگیری شود.
روش مصرف سماگلوتاید برای کاهش وزن
درمان با دوز ۰.۲۴ میلی‌گرم در هفته شروع می‌شود و در طول ۴ هفته به تدریج افزایش می‌یابد. پس از ۴ هفته، دوز به ۰.۵ میلی‌گرم افزایش یافته و سپس به ترتیب ۱ میلی‌گرم، ۱.۷۵ میلی‌گرم، و در نهایت ۲.۴ میلی‌گرم در هفته افزایش می‌یابد. تزریق باید به صورت زیرجلدی در نواحی شکم، ران یا بازو صورت گیرد.
روش تزریق سماگلوتاید
آماده‌سازی دارو: قبل از تزریق، ابتدا آمپول را از یخچال خارج کرده و اجازه دهید تا به دمای اتاق برسد.
انتخاب محل تزریق: محل تزریق را با الکل پاک کرده و سوزن را به آرامی وارد کنید.
تزریق دارو: به آرامی دارو را تزریق کنید و سوزن را بیرون آورده و محل تزریق را با پنبه فشار دهید تا خونریزی نکند.
دور انداختن سوزن: سوزن را به دقت در ظرف مخصوص دور بریزید.
عوارض آمپول سماگلوتاید
این دارو در برخی بیماران با عوارض و خطراتی همراه بوده است. برخی از عوارض این آمپول عبارتند از:
حالت تهوع
استفراغ
درد شکم
اسهال یا یبوست
سوءهاضمه
خستگی
سردرد
به علاوه، گزارشاتی از عوارض جدی و خطرناک این آمپول در بیماران مشاهده شده است. در صورت بروز عوارض جدی زیر، به پزشک مراجعه کنید:
پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
مشکلات کلیوی
واکنش‌های آلرژیک شدید مانند کهیر، تنگی نفس، یا تورم صورت و گلو
مشکلات تیروئید
افزایش خطر سکته یا حمله قلبی
موارد احتیاط و منع مصرف
قبل از مصرف، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در آمپول حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. موارد احتیاط این دارو عبارتند از:
در برخی از بیماران، سماگلوتاید می‌تواند موجب پانکراتیت شود که یک بیماری جدی و خطرناک است. علائم پانکراتیت شامل درد شدید شکم، تهوع و استفراغ است. اگر سابقه بیماری پانکراتیت یا مشکلات لوزالمعده دارید، باید قبل از مصرف سماگلوتاید با پزشک مشورت کنید. در صورت بروز علائم این بیماری، مصرف دارو باید متوقف شود.
مصرف این دارو در برخی از افراد با مشکلات کلیوی می‌تواند منجر به تشدید نارسایی کلیوی شود. بنابراین، افرادی که بیماری‌های کلیوی دارند باید تحت نظر پزشک، از دارو استفاده کنند.
برخی از داروهای مشابه (آگونیست‌های GLP-1) می‌توانند موجب افزایش خطر سکته قلبی یا حمله قلبی در افراد با سابقه بیماری قلبی شوند. لذا، در صورتی که بیمار دارای مشکلات قلبی است، باید به دقت از دارو استفاده کند و تحت نظارت دقیق پزشکی باشد.
در مطالعات حیوانی، استفاده از آگونیست‌های GLP-1 مانند سماگلوتاید به تومورهای تیروئید منجر شده است. لذا، افرادی که سابقه تومورهای تیروئید یا گواتر دارند، باید با احتیاط این دارو را مصرف کنند.
دقت داشته باشید که این آمپول برای درمان دیابت نوع ۱ مناسب نیست. در دیابت نوع ۱، بدن قادر به تولید انسولین به طور کامل نیست و بنابراین نیاز به درمان‌های متفاوتی دارد. مصرف این دارو در دیابت نوع ۱ می‌تواند خطرات جدی مانند کتواسیدوز دیابتی را به همراه داشته باشد.
استفاده از این دارو برای کودکان و نوجوانان تایید نشده است. این دارو باید تنها تحت نظر پزشک در بزرگسالان مصرف شود.
مصرف آمپول سماگلوتاید در بارداری
مطالعات کافی در مورد اثرات سماگلوتاید در دوران بارداری و شیردهی انجام نشده است. بنابراین، این دارو در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، مگر اینکه فواید آن بر خطرات آن ارجحیت داشته باشد. همچنین، در دوران شیردهی نیز باید از مصرف این دارو اجتناب کرد. در صورتی که باردار هستید یا قصد بارداری دارید، باید مصرف این دارو را متوقف کنید و با پزشک خود در مورد گزینه‌های درمانی دیگر مشورت کنید.
تداخل دارویی سماگلوتاید
برخی از تداخلات دارویی این آمپول به شرح زیر است:
تداخلات متوسط: زوفنوپریل، وارفارین، تراندولاپریل، تولبوتامید، تولازامید، رامیپریل، کوئیناپریل، پریندوپریل، ناتگلیناید، موئگزیپریل، متفورمین، لیزینوپریل، لووتیروکسین، گلی‌پیزاید، گلیمپراید، فوزینوپریل، انالاپریلات، کلرپروپامید
افزایش اثر داروهای دیگر توسط سماگلوتاید: آگونیست‌های شبه گلوکاگونی پپتید یک، عوامل کاهنده‌ی قندخون، انسولین‌ها، لووتیروکسین، مگلیتینایدها، سولفونیل‌اوره‌ها، فوروزماید
شرایط نگهداری آمپول سماگلوتاید
آمپول سماگلوتاید باید در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد (یعنی در یخچال) نگهداری شود. از یخ زدگی دارو جلوگیری کنید، بنابراین دارو نباید در فریزر قرار گیرد.
کلام آخر
