کرونای تیغی چیست؟تفاوت کرونای تیغی با سایر انواع کرونا چیست؟

بیماری کرونای تیغی به صورت غیر رسمی و در میان مردم، برای اشاره به علائم خاص گلو درد تیغی است. این بیماری با علائمی مشابه با سرماخوردگی (مانند گرفتگی صدا، سردرد، سرفه و تب) بروز می‌یابد و معمولا در بزرگسالان سالم بی‌خطر تلقی شده و علائم آن پس از چند روز برطرف می‌شود. با این حال، این بیماری برای افراد مسن، بیماران دارای نقص ایمنی یا بیماری‌های زمینه‌ای، نوزادان و زنان باردار خطرناک است. بنابراین، سطح تهدید به‌طور مستقیم به وضعیت سلامت فرد بستگی دارد و می‌تواند منجر به عوارض جدی و بستری شدن شود.

کرونای تیغی چیست؟

کرونای تیغی، نام عمومی برای واریانت جدید ویروس SARS-CoV-2 است که به طور رسمی با عنوان واریانت نیمبوس (Nimbus) یا NB.1.8.1 شناخته می‌شود. به این دلیل بین عموم مردم به این نام شهرت یافته که بارزترین علامت آن گلو درد تیغی است.

اغلب بیماران این بیماری را با حس بریدگی با تیغ ریش‌تراشی یا درد تیز و خنجری به خصوص هنگام بلع توصیف می‌کنند. برخی افراد نیز احساس گرفتگی صدا یا خشونت صدا را گزارش کرده اند. این بیماری مانند سرماخوردگی و آنفولانزا با علائم دیگری مانند آبریزش بینی، سردرد، خستگی، عطسه، سرفه و تب همراه است. در نتیجه، پزشک برای تسکین این علائم آزاردهنده ممکن است داروهای معمول مانند قرص سرماخوردگی و آنفولانزا را تجویز کند.

مانند همه بیماری‌های ویروسی، این بیماری به دلیل غلبه ویروس‌ها بر سیستم دفاعی بدن ایجاد می‌شود و درمان اصلی آن تنها تقویت سیستم ایمنی با تغذیه صحیح و در صورت لزوم قرص تقویت سیستم ایمنی است. از سوی دیگر، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای بیماری‌های ویروسی هیچ تاثیری نداشته و فقط منجر به افزایش خطرناک مقاومت باکتریایی می‌شود.

کرونای تیغی در اوایل سال ۲۰۲۵ در چین شناسایی شد و از آن زمان در چندین کشور، از جمله در اروپا و ایالات متحده، گسترش یافته است. هم اکنون این واریانت به سرعت به سویه غالب در ایالات متحده تبدیل شده است.

کرونای تیغی به دلیل جهش‌های خود، بسیار مسری است. در حال حاضر، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد برای عموم مردم خطرناک‌تر از سویه‌های قبلی باشد. این بیماری در اغلب موارد در خانه و با راهکارهای خانگی قابل مدیریت است.

• عامل بیماری: واریانت نیمبوس یک سویه از ویروس SARS-CoV-2 است که باعث بیماری کووید-۱۹ می‌شود.

• طبقه‌بندی WHO: واریانت NB.1.8.1 در حال حاضر توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) به عنوان واریانت تحت نظارت (VUM) فهرست شده است. به این معنی که WHO این واریانت را زیر نظر دارد تا تعیین کند آیا تهدید بیشتری برای سلامت عمومی جهانی در مقایسه با سایر واریانت‌ها ایجاد می‌کند یا خیر.

علائم کرونای تیغی کدامند؟

واریانتی که اغلب با علامت مشخصه گلو تیغی شناخته می‌شود، واریانت نیمبوس (Nimbus) یا NB.1.8.1 است. این سویه، زیرسویه‌ای از سندروم حاد تنفسی کروناویروس ۲ (SARS-CoV-2) است که عامل بیماری کووید-۱۹ است.

علائم این واریانت اغلب مشابه علائم واریانت اومیکرون SARS-CoV-2 هستند، اما متخصصان سلامت به چند نشانه متمایز اشاره کرده‌اند.

علائم واریانت نیمبوس کووید-۱۹

بارزترین و متمایزترین علامت گزارش شده برای واریانت نیمبوس، ناراحتی شدید در گلو یا گلودرد تیز و خنجری است که به ویژه هنگام قورت دادن احساس می‌شود. همچنین پزشکان گزارش داده‌اند که واریانت نیمبوس می‌تواند باعث گرفتگی صدا شود.

علائم تنفسی و عمومی رایج (کرونای تیغی)

علائم کرونای تیغی در اصل همان علائم واریانت اومیکرون هستند. علائم شایع گزارش شده شامل موارد زیر است:

• آبریزش بینی یا گرفتگی بینی

• سردرد (اغلب مداوم)

• خستگی (اغلب مداوم)

• عطسه

• سرفه

• تب یا تب خفیف

• درد عضلانی و بدن درد یا گرفتگی عضلات

• از دست دادن جدید حس بویایی یا چشایی

• تنگی نفس

علائم گوارشی و سایر علائم گزارش‌شده برای کرونای تیغی

برخی افراد ممکن است علائم گوارشی را نیز تجربه کنند. این علائم، که ممکن است در کنار علائم معمول کووید-۱۹ ظاهر شوند، عبارتند از:

• تهوع

• استفراغ

• اسهال

• درد معده

• نفخ

• یبوست

• سوزش سر دل

• سوزش چشم

• قرمزی بینی

کرونای تیغی چقدر مسری است؟

واریانت آنفولانزای تیغی بسیار مسری است و این سرایت‌پذیری بالا ناشی از تکامل آن برای اتصال قوی‌تر و ورود کارآمدتر به سلول‌های انسانی است. در فضاهای بسته و بدون تهویه مناسب احتمال گسترش بیماری بیشتر است. همچنین هر چه مدت زمان حضور در کنار فرد آلوده بیشتر باشد (مثلا بیش از ۱۵ دقیقه)، شانس ابتلا بالاتر می‌رود.

آیا کرونای تیغی در ایران شیوع یافته است؟

با وجود انتشار گسترده اخبار جهانی درباره سویه جدید «کرونای تیغی»، مقامات وزارت بهداشت و متخصصان عفونی ایران تاکید می‌کنند که این سویه در کشور شیوع نیافته است.

مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی، در گفتگو با رسانه‌ها اعلام کرد که گزارشی مبنی بر ابتلای بیماران به کرونای تیغی در ایران وجود ندارد. او توضیح داد که در حال حاضر، بیماران کرونایی اغلب با علائم خفیفی نظیر تب، سرفه و اسهال مواجه هستند و دوره بهبودی آن‌ها کوتاه است. علاوه بر این، محرز درباره استفاده خودسرانه و نادرست از آنتی‌ بیوتیک‌ها برای درمان بیماری‌های ویروسی مانند کرونا هشدار داد و تاکید کرد که این اقدام نه تنها بی‌فایده است، بلکه خطر مقاومت میکروبی را به شدت افزایش می‌دهد.

برای تسکین سرفه انواع شربت و قرص ضد سرفه با ترکیبات دارویی متنوع در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند تا سرفه خشک یا خلط‌دار را تسکین دهند.

واکنش وزارت بهداشت ایران

علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت گفته است: «هیچ‌گونه واریانت غیرعادی یا جدیدی که باعث افزایش آمار بستری و مرگ‌ومیر شده باشد، در کشور مشاهده نشده است.» وی خاطرنشان کرد که وزارت بهداشت با اجرای برنامه «دیده‌وری ۲۳ پاتوژن»، تغییرات ژنتیکی ویروس‌های شایع مانند آنفولانزا و کرونا را به طور مستمر رصد و پایش می‌کند.

تفاوت کرونای تیغی با سایر انواع کرونا چیست؟

آنفولانزای تیغی، که نام مستعار بیماری واریانت نیمبوس (Nimbus) یا NB.1.8.1 است، زیرسویه‌ای از واریانت اُومیکرون (Omicron) است.

تفاوت‌های اصلی این واریانت با سایر انواع کووید-۱۹، به ویژه واریانت‌های قبلی و سویه‌های همزمان (مانند استراتوس)، در علائم مشخص، میزان سرایت و توانایی آن برای ورود به سلول‌های بدن مشاهده می‌شود.

تفاوت‌های کلیدی کرونای تیغی (نیمبوس) با سایر واریانت‌های کرونا به شرح زیر است:

۱. تفاوت در علائم بالینی (نشانه مشخص)

در حالی که علائم کلی نیمبوس با علائم سایر واریانت‌های اومیکرون مشابه است (شامل آبریزش بینی، سردرد، خستگی، عطسه و گلودرد)، نیمبوس دارای یک علامت بسیار متمایز است:

• گلو درد شدید (گلو درد تیغی): علامت مشخص این واریانت، حس بریدگی با تیغ ریش‌تراشی در گلو یا یک گلو درد شدید و چاقو زننده است. این درد به خصوص هنگام بلع احساس می‌شود.

• علائم گوارشی: این واریانت می‌تواند علائم گوارشی (گاسترو اینتستینال) مانند تهوع، استفراغ، اسهال، نفخ، سوزش سر دل، یبوست یا معده‌ درد را نیز ایجاد کند.

• تغییر در صدا: پزشکان در هند گزارش داده‌اند که نیمبوس می‌تواند باعث گرفتگی صدا شود.

۲. تفاوت در میزان سرایت و مکانیسم عفونت‌زایی

نیمبوس نسبت به بسیاری از واریانت‌های قبلی تکامل یافته و به شدت مسری است:

• سرایت‌پذیری بالا: این واریانت بسیار قابل انتقال (Highly transmissible) است و به سرعت در حال گسترش می‌باشد.

• اتصال قوی به سلول: نیمبوس به دلیل هفت تغییر در پروتئین اسپایک (Spike Protein) خود نسبت به نسخه‌های قبلی ویروس، توانایی بالایی در ورود به سلول‌ها دارد. این واریانت قویا به پروتئین ACE2 انسانی متصل می‌شود، که ویروس از آن برای ورود به سلول‌ها استفاده می‌کند.

• کارایی بالاتر در آلودگی: در آزمایش‌های آزمایشگاهی، نیمبوس نشان داده است که تا ۲.۵ برابر کارآمدتر از واریانت غالب قبلی، سلول‌ها را آلوده می‌کند. این کارایی بالا دلیل اصلی گسترش سریع آن است.

جدول مقایسه کرونای تیغی با آنفولانزای فصلی

جدول زیر تفاوت‌های کلیدی بین علائم کرونای تیغی (سویه‌های جدید امیکرون) و آنفولانزای فصلی را نشان می‌دهد:

علت سرعت بالای انتشار کرونای تیغی چیست؟

واریانت کووید-۱۹ معروف به کرونای تیغی به دلیل مکانیسم‌های بیولوژیکی خاص و تغییرات ساختاری، سرعت انتشار بالایی پیدا کرده و به سرعت به سویه غالب تبدیل شده است. دلایل سرعت بالای انتشار واریانت نیمبوس (NB.1.8.1) به شرح زیر است:

1. تکامل ویروسی و اتصال قوی به سلول‌ها

سرعت انتشار واریانت NB.1.8.1 عمدتا به دلیل جهش‌های آن است که به ویروس اجازه می‌دهد به طور کارآمدتر به سلول‌های انسانی بچسبد و وارد آن‌ها شود.

• اتصال قوی به گیرنده ACE2: واریانت نیمبوس تکامل یافته است تا سریعاً منتشر شود. این واریانت قویاً به پروتئین انسانی به نام ACE2 متصل می‌شود. ویروس از این پروتئین برای ورود به سلول‌های انسانی استفاده می‌کند.

• آلوده‌سازی کارآمد: در آزمایش‌های آزمایشگاهی سال ۲۰۲۵ نشان داده شده است که واریانت NB.1.8.1 می‌تواند سلول‌ها را تا ۲.۵ برابر کارآمدتر از واریانت غالب قبلی آلوده کند. این قابلیت بالا در وارد شدن به سلول‌ها، توضیح می‌دهد که چرا این واریانت به سرعت در حال گسترش است.

• تغییرات ساختاری در پروتئین اسپایک: سرعت بالای انتشار می‌تواند به دلیل تغییرات در ساختار ویروس باشد. واریانت نیمبوس هفت تغییر در پروتئین اسپایک (Spike Protein) دارد، که بخشی از ویروس است که به سلول‌های انسانی متصل می‌شود. این جهش‌ها به آن کمک می‌کنند تا آسان‌تر به سلول‌ها متصل شود.

2. عامل محیطی و اقلیمی

افزایش اخیر در موارد ابتلا به نیمبوس در مناطقی مشاهده شده است که ساکنان به دلیل گرمای شدید تابستان، از فضای باز دوری کرده و در فضاهای بسته دارای تهویه مطبوع می‌مانند. این امر یک محیط ایده‌آل برای گسترش ویروس‌های تنفسی مانند کووید-۱۹ فراهم می‌کند.

توجه: واریانت نیمبوس (NB.1.8.1) در حال حاضر توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) به عنوان واریانت تحت نظارت (VUM) دسته‌بندی شده است تا مشخص شود که آیا تهدید بیشتری برای سلامت عمومی جهانی نسبت به سایر واریانت‌ها ایجاد می‌کند یا خیر. با این حال، شواهد کنونی نشان نمی‌دهد که این واریانت بیماری شدیدتری ایجاد می‌کند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر عفونت ناشی از آنفولانزای تیغی هستند؟

برخی گروه‌های سنی و دارای شرایط خاص هستند که بیشتر در معرض خطر عوارض جدی ناشی از عفونت کرونای تیغی (NB.1.8.1) هستند، این افراد عبارتند از:

• نوزادان

• سالمندان

• زنان باردار

• افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف

• افراد دارای بیماری‌های مزمن زمینه‌ای (مانند بیماری قلبی، دیابت یا اختلالات ریوی)

افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند باید احتیاط بیشتری به خرج دهند، زیرا کووید-۱۹ هنوز هم می‌تواند منجر به عوارض یا علائم طولانی‌مدت شود.

لازم به ذکر است که کودکان و بزرگسالان سالم همچنان ممکن است به این واریانت آلوده شوند، اما احتمال کمتری دارد که علائم شدید ناشی از عفونت را تجربه کنند.

آیا کرونای تیغی در کودکان خطرناک است؟

اگر کودکی دارای بیماری‌های مزمن زمینه‌ای یا سیستم ایمنی به خطر افتاده باشد، مانند سایر افراد آسیب‌پذیر، ممکن است همچنان با خطر جدی مواجه شود. همچنین این واریانت برای نوزادان می‌تواند خطرات جدی ایجاد کند.

آیا کرونای تیغی در دوران بارداری خطرناک است؟

زنان باردار جزو گروه آسیب پذیر محسوب می‌شوند، بنابراین به دلیل ماهیت کلی بیماری بهتر است احتیاط‌های ضروری را رعایت کنند. مادران باردار در صورت مشاهده علائم بیماری به ویژه تب حتی خفیف، با پزشک خود مشورت کنید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

تاکنون منابع رسمی آماری از ابتلای زنان باردار به کرونای تیغی اعلام نکرده اند و هیچ گونه گزارشی از بستری شدن یا مرگ به ثبت نرسیده است.

آنفولانزای تیغی در سالمندان چگونه خطرناک می‌شود؟

کرونای تیغی برای سالمندان به خودی خود خطرناک نیست اما آسیب‌های بیولوژیکی و وجود بیماری‌های زمینه‌ای در سالمندان باعث می‌شود که هرگونه عفونت کووید-۱۹، از جمله کرونای تیغی، پتانسیل ایجاد بیماری جدی، بستری شدن و حتی مرگ را داشته باشد

افراد مسن اغلب دارای بیماری‌های مزمن زمینه‌ای مانند بیماری قلبی، دیابت یا اختلالات ریوی هستند. وجود این شرایط، خطر عوارض جدی ناشی از کووید-۱۹ را افزایش می‌دهد.

بنابراین حتی اگر علائم کرونای تیغی برای افراد بزرگسال سالم خفیف باشد، افراد مسن دارای بیماری‌های زمینه‌ای باید احتیاط بیشتری به خرج دهند، زیرا می‌تواند منجر به عوارض یا علائم طولانی‌مدت شود.

چطور می‌توان از ابتلا به کرونای تیغی پیشگیری کرد؟

با توجه به اینکه کرونای تیغی سرعت انتشار بالایی دارد، باید روی راهکارهای پیشگیرانه تمرکز کرد. با رعایت اقدامات زیر، می‌توانید از خود و دیگران در برابر واریانت بسیار مسری کرونای تیغی محافظت کرده و خطر ابتلا به عفونت یا کاهش شدت آن را به حداقل برسانید.

• دستان خود را مرتب با آب گرم و صابون به مدت ۲۰ ثانیه بشویید.

• هنگام عطسه یا سرفه، دهان و بینی خود را بپوشانید.

• از دست زدن به صورت، بینی و دهان خودداری کنید.

• سیستم ایمنی خود را با تغذیه و بهترین دارو برای تقویت سیستم ایمنی بدن بزرگسالان تقویت کنید. مطمئن شوید که ویتامین D و ویتامین C کافی دریافت می‌کنید و خواب کافی دارید، زیرا این عوامل اساس یک سیستم ایمنی قوی هستند. اگر از کمبود این ویتامین‌ها رنج می‌برید می‌توانید زیر نظر پزشک قرص ویتامین D و قرص ویتامین C مصرف کنید.

• از ماسک در مکان‌های داخلی پرخطر، مانند هنگام استفاده از حمل‌ونقل عمومی، پرواز یا در مناطقی با تهویه ضعیف استفاده کنید.

• برای کاهش خطر انتقال ویروس‌های تنفسی در محیط داخلی، در صورت امکان پنجره‌ها را باز کنید یا زمان بیشتری را در فضای باز بگذرانید.

• اگر علائمی مانند خستگی، سرفه، یا به‌ویژه گلو درد شدید (که مشخصه کرونای تیغی است) را تجربه کردید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

• اگر بیمار هستید یا علائم خفیفی مانند آبریزش بینی یا گلودرد دارید، برای محافظت از جامعه و جلوگیری از انتشار بیشتر، در خانه بمانید و استراحت کنید.

آیا کرونای تیغی می‌تواند دوباره عود کند؟

بله، این احتمال وجود دارد که فردی که قبلا به کووید-۱۹ مبتلا شده باشد، دوباره به کرونای تیغی (واریانت نیمبوس یا NB.1.8.1) مبتلا شود یا این بیماری در او عود کند.

از آنجایی که نیمبوس زیرسویه‌ای از اومیکرون است و جهش‌های جدیدی دارد، سیستم ایمنی ممکن است نتواند به طور کامل در برابر آن مقاومت کند، حتی اگر فرد قبلا به سویه‌ای مانند دلتا یا حتی یک سویه قدیمی‌تر اومیکرون مبتلا شده باشد.

واریانت NB.1.8.1 توانسته است تا حدی از پاسخ ایمنی بدن فرار کند. ارزیابی سازمان بهداشت جهانی نشان داد که واریانت نیمبوس در مقایسه با رایج‌ترین واریانت قبلی کووید-۱۹، ۱.۵ تا ۱.۶ برابر کاهش در اثربخشی آنتی‌بادی‌ها را نشان داد. این به این معنی است که محافظت آنتی‌بادی‌های موجود (ناشی از عفونت قبلی یا واکسیناسیون) تا حدی کمتر است که احتمال عفونت مجدد را افزایش می‌دهد.

کرونای تیغی چگونه درمان می‌شود؟

روش‌های درمان سرفه خشک و مدیریت کرونای تیغی به شرح زیر است:

۱. مدیریت علائم برای عموم افراد

برای اکثر افراد، علائم واریانت نیمبوس خفیف هستند و می‌توان آن‌ها را در خانه مدیریت کرد.

• اصلی‌ترین توصیه برای مدیریت علائم، استراحت کافی و مصرف مایعات است.

• برای علائم گلودرد که مشخصه واریانت نیمبوس است، استفاده از قرص‌ گلودرد، چای‌ و دمنوش‌های گرم و آرام‌بخش می‌تواند تسکین‌دهنده باشد.

• برای کاهش تب، می‌توان از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد.

• ایزوله کردن فرد مبتلا برای جلوگیری از سرایت بیماری به دیگران، از جمله اقدامات ضروری است.

۲. درمان ضدویروسی برای افراد در معرض خطر بالا

برای بیمارانی که در معرض خطر بالاتر عوارض جدی ناشی از کووید-۱۹ قرار دارند (مانند افراد مسن، افراد دارای بیماری‌های مزمن، یا افراد دارای نقص ایمنی)، داروهای ضدویروسی همچنان درمان موثری به شمار می‌روند.

• پاکسلووید (Paxlovid): این دارو، که ترکیبی از نیرماترلویور (Nirmatrelvir) و ریتوناویر (Ritonavir) است، همچنان یک درمان مؤثر برای بیماران در معرض خطر بالا باقی مانده است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) اعلام کرده است که واریانت NB.1.8.1 در برابر نیرماترلویور مقاوم نیست.

• رمدسیویر (Remdesivir): این داروی ضدویروسی نیز برای درمان بیماران با خطر بالاتر عوارض موثر است.

نکته مهم: همیشه قبل از شروع درمان ضدویروسی، باید با پزشک خود مشورت کنید.

برای کرونای تیغی چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟ علائم هشداردهنده

بیشتر بیماران به درمان خانگی پاسخ می‌دهند، اما اگر فردی علائم شدید را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند. این علائم عبارتند از:

• مشکل در تنفس

• درد یا فشار قفسه سینه

• گیجی یا مشکل در بیدار ماندن

• رنگ‌پریدگی، خاکستری یا آبی شدن لب‌ها یا پوست

سخن پایانی

در پایان این مقاله تاکید می‌کنیم که مهم‌ترین اقدام دفاعی در برابر بیماری‌های شایع فصل سرما مانند سرماخوردگی و آنفولانزا و همچنین کرونای تیغی تقویت سیستم ایمنی بدن به طور مستمر است. برای آنکه مکمل‌ها و ویتامین‌های ضروری را با تخفیف ویژه تهیه کنید می‌توانید سفارش خود را در سایت داروخانه آنلاین دکتر زمانی ثبت کنید و با خیال آسوده در آدرس مورد نظر تحویل بگیرید.