مکانیسم اثر، موارد مصرف، احتیاط‌ها و نکات کلیدی نگهداری و نحوه ی مصرف قطره چشمی تروپیکامید

قطره چشمی تروپیکامید چیست؟

قطره تروپیکامید (Tropicamide) یک داروی چشمی است که برای گشاد کردن مردمک چشم (میدریازیس) و فلج موقت عضله‌های داخل چشم (سیکلپلژی) استفاده می‌شود. برخی از موارد مصرف این قطره شامل موارد زیر است:

• در معاینات چشمی برای دید بهتر داخل چشم (مانند معاینه شبکیه و قشر چشم)

• برای انجام آزمایشات تشخیصی و یا پیش از جراحی‌های چشم

• در برخی موارد برای درمان التهاب‌های چشم که نیاز به کاهش انقباض عضلات چشم دارند.

مزایای قطره چشمی تروپیکامید

برخی از مزایای این قطره شامل موارد زیر است:

• گشاد کردن سریع مردمک (میدریازیس): تروپیکامید باعث می‌شود مردمک چشم به سرعت و به طور مؤثر باز شود. این گشاد شدن مردمک برای معاینات دقیق‌تر داخل چشم، مثل بررسی شبکیه، عصب بینایی و عروق چشم، بسیار ضروری است. بدون این گشاد شدن، پزشک نمی‌تواند به خوبی داخل چشم را ببیند.

• فلج موقت عضله تنظیم‌کننده عدسی (سیکلپلژی): این دارو باعث فلج موقتی عضلات مژگانی می‌شود که وظیفه تنظیم تمرکز چشم روی اشیاء نزدیک را دارند. این مورد در برخی آزمایش‌های چشم پزشکی برای بررسی کامل وضعیت بینایی و تشخیص مشکلات انکساری (مثل نزدیک‌بینی، دوربینی) کاربرد دارد.

• اثر سریع با ماندگاری کوتاه: قطره تروپیکامید خیلی سریع (در عرض چند دقیقه) باعث گشاد شدن مردمک می‌شود و اثر آن ۴ تا ۶ ساعت طول می‌کشد. این مدت کوتاه برای معاینات چشم کافی است و بعد از آن، مردمک به حالت طبیعی برمی‌گردد و دید به حالت عادی بازمی‌گردد.

• استفاده آسان و سریع: به صورت قطره‌ای در چشم ریخته می‌شود و نیاز به انجام مراحل پیچیده یا درمان طولانی ندارد. به همین دلیل، پزشکان به راحتی می‌توانند در مطب یا کلینیک از آن استفاده کنند. یکی از محصولات مرتبط با این دارو، قطره اشک مصنوعی است که توسط پزشکان تجویز می‌شود.

• تشخیص دقیق بیماری‌های چشمی: با گشاد کردن مردمک، پزشک می‌تواند بیماری‌های مختلف چشمی مثل آب مروارید، رتینوپاتی دیابتی، گلوکوم، التهاب چشم و سایر بیماری‌های شبکیه را بهتر تشخیص دهد.

ترکیبات قطره چشمی تروپیکامید

ترکیب دقیق و غلظت تروپیکامید می‌تواند بر اساس برند و تولیدکننده متفاوت باشد. معمول‌ترین غلظت آن ۰.۵٪ یا ۱٪ است که در چشم‌پزشکی استفاده می‌شود. برخی از ترکیبات این قطره به شرح زیر است:

• تروپیکامید

• محلول حامل

• نگهدارنده‌ها

• تنظیم‌کننده pH

• مواد پایدارکننده

نحوه مصرف قطره چشمی تروپیکامید

قبل از مصرف، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی یا نسخه پزشک را با دقت بررسی کنید. برای آگاهی از نحوه مصرف قطره تروپیکامید با ما همراه باشید.

• قبل از استفاده، دست‌ها را خوب شستشو داده و خشک کنید تا از انتقال آلودگی به چشم جلوگیری شود. بطری قطره را تکان نداده و درب آن را باز کنید.

• سر خود را به آرامی به سمت عقب خم کنید و پلک پایین را با انگشت به صورت ملایم به سمت پایین بکشید تا فضای کافی برای ورود قطره ایجاد شود. سر قطره‌چکان را نزدیک به چشم نگه داشته و یک قطره از دارو را در داخل فضای ایجاد شده بین پلک و چشم بچکانید.

• پس از ورود قطره به چشم، چشم را ببندید و با انگشت اشاره چند ثانیه روی گوشه داخلی چشم (نزدیک به بینی) فشار ملایم وارد نمایید تا از ورود دارو به مجاری اشکی و جذب سریع آن به جریان خون جلوگیری شود.

• در صورت نیاز به استفاده از قطره‌های دیگر، حداقل فاصله زمانی پنج دقیقه بین هر قطره رعایت شود.

• پس از مصرف دارو، از رانندگی یا انجام فعالیت‌هایی که نیاز به دید واضح و حساسیت نوری ندارند، خودداری نمایید. جهت اطمینان از اثر بخشی و جلوگیری از عوارض، مصرف قطره چشمی تروپیکامید باید تحت نظر پزشک و طبق دستور ایشان انجام شود.

عوارض قطره چشمی تروپیکامید

استفاده از این قطره در برخی بیمارانبا عوارض خفیف تا متوسطی در چشم همراه بوده است. برخی از عوارض شایع قطره چشمی تروپیکامید به شرح زیر است:

• تاری دید موقتی

• حساسیت به نور

• احساس سوزش یا تحریک موضعی

• خشکی چشم

• واکنش‌های آلرژیک

• افزایش فشار داخل چشم

موارد احتیاط و منع مصرف

قبل از مصرف، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. موارد احتیاط قطره چشمی تروپیکامید به شرح زیر می‌باشد:

• قطره تروپیکامید می‌تواند باعث افزایش فشار داخل چشم شود. بنابراین، مصرف این قطره در بیمارانی که به گلوکوم زاویه بسته مبتلا می‌باشند، ممنوع است و ممکن است تشدید بیماری و آسیب دائمی به چشم ایجاد کند.

• در صورت وجود بیماری‌های قلبی یا عروقی، پیش از مصرف قطره باید پزشک را مطلع ساخت، زیرا دارو ممکن است اثرات سیستمیک داشته و روی ضربان قلب اثرات منفی بگذارد.

• برای جلوگیری از تداخل دارویی و افزایش عوارض، بهتر است مصرف قطره‌های دیگر چشم را به پزشک اطلاع دهید و طبق دستور پزشک عمل کنید.

• در صورت سابقه حساسیت یا آلرژی به این دارو یا مواد تشکیل‌دهنده آن، از مصرف قطره خودداری شود و پزشک را مطلع سازید.

• کودکان و سالمندان ممکن است نسبت به اثرات سیستمیک دارو حساس‌تر باشند، بنابراین مصرف باید تحت نظر دقیق پزشک و با دوز مناسب انجام شود.

• ایمنی مصرف این قطره در دوران بارداری و شیردهی به طور کامل مشخص نشده است. در این موارد، استفاده تنها با توصیه و نظر پزشک مجاز است.

• پس از مصرف قطره، به دلیل تاری دید و حساسیت به نور، از رانندگی و کار با دستگاه‌های حساس خودداری نمایید تا از بروز حوادث جلوگیری شود.

• قطره را در جای خشک و خنک، دور از دسترس کودکان و دربسته نگهداری کنید. از تاریخ مصرف و تغییر رنگ یا بوی قطره مطمئن شوید و در صورت مشاهده هرگونه تغییر، از مصرف آن خودداری کنید.

مصرف قطره چشمی تروپیکامید در بارداری

تا کنون شواهد قطعی و کاملی درباره ایمنی مصرف قطره تروپیکامید در دوران بارداری وجود ندارد. به همین دلیل، مصرف این دارو در بارداری باید با احتیاط بسیار و فقط در صورت ضرورت و تحت نظر دقیق پزشک انجام شود. ممکن است دارو از طریق جذب سیستمیک به جنین منتقل شود و اثراتی بر رشد و تکامل او داشته باشد. هرچند شواهد علمی محدود است، ولی به دلیل اثرات سیستمیک احتمالی، مصرف غیرضروری توصیه نمی‌شود.

تداخل دارویی قطره تروپیکامید

تداخل دارویی خاصی در رابطه با این قطره بیان نشده است. قبل از مصرف، داروهای تجویزی و گیاهی مورد استفاده خود را به پزشک اطلاع دهید تا در صورت نیاز نسخه را تغییر دهد.

شرایط نگهداری قطره چشمی تروپیکامید

قطره را در دمای معمولی محیط (بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد) نگهداری کنید. از یخچال یا دمای بالاتر از ۳۰ درجه سانتی‌گراد خودداری نمایید مگر اینکه دستور خاصی توسط تولیدکننده داده شده باشد.

کلام آخر

این مقاله به بررسی گشاد کردن مردمک چشم یا فلج موقت عضله چشم با قطره تروپیکامید، از مجله داروخانه آنلاین دکتر زمانی  پرداخت. این قطره با ایجاد میدریازیس و سیکلپلژی موقت، امکان بررسی دقیق‌تر ساختارهای داخلی چشم را برای چشم‌پزشکان فراهم می‌آورد و در کاهش اسپاسم‌های ناشی از التهاب‌های چشمی موثر است. با وجود مزایای فراوان، مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک و با رعایت موارد احتیاط انجام شود تا از بروز عوارض جانبی و مشکلات احتمالی جلوگیری گردد.