کولونوسکوپی روشی که شاید نامش کمی دلهره‌آور به نظر برسد، در واقع ابزاری قدرتمند برای حفظ سلامت دستگاه گوارش و پیشگیری از بیماری‌های جدی به ویژه سرطان روده بزرگ است. اما سوال مهم این است که چه زمانی باید به فکر انجام این معاینه مهم باشیم؟ آیا فقط سن و سال تعیین‌کننده است یا نشانه‌های هشداردهنده‌ای وجود دارند که ما را ملزم به توجه جدی‌تر می‌کنند؟ در ادامه مطلب نشانه‌های هشداردهنده را بررسی می‌کنیم.
کی باید کولونوسکوپی انجام دهیم؟
کولونوسکوپی روشی است که در آن یک دوربین بلند و انعطاف‌پذیر به داخل راست روده وارد می‌شود تا داخل روده بزرگ یا کولون را بررسی کند. در موارد زیر پزشک میتواند برای شما انجام کولونوسکوپی را توصیه کند:
تغییر مداوم در عادات روده، از نشانه‌های هشدار دهنده
تغییر مداوم و گاهی قابل توجه در عادات روده شما میتواند یکی از اولین علائم ظاهری سرطان روده بزرگ باشد. این تغییرات میتواند باعث نگرانی شود، به خصوص زمانی که با علائم دیگری مانند اسهال، یبوست یا درد شکم همراه باشد. با این حال، شایان ذکر است دلایل مختلفی برای تغییر در الگوی روده وجود دارد که با سرطان مرتبط نیست.
غربالگری سرطان روده بزرگ
برای افرادی که میزان خطر ابتلا به سرطان روده در آنها متوسط است، بیشتر دستورالعمل‌ها توصیه می‌کنند که غربالگری منظم در حدود 45 سالگی شروع شود. اگر اولین کولونوسکوپی طبیعی باشد غربالگری‌های بعدی معمولا هر 10 سال برای افراد با خطر متوسط توصیه می‌شود. افرادی که خطر بالاتری برای سرطان روده بزرگ دارند، ممکن است نیاز داشته باشند که غربالگری را زودتر شروع کرده و کولونوسکوپی را بیشتر انجام دهند. عوامل خطر عبارتند از:
سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا پولیپ به ویژه در بستگان درجه یک که قبل از 50 سالگی تشخیص داده شده‌اند یا بستگان متعدد درگیر.
سابقه شخصی سرطان روده بزرگ یا انواع خاصی از پولیپ.
بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو.
سندرم‌های ژنتیکی شناخته شده مانند سندرم لینچ یا پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی(FAP) .
سابقه پرتودرمانی در ناحیه شکم یا لگن.
کاهش وزن ناخواسته
کاهش وزن ناگهانی بدون حتی تلاش میتواند دلیل دیگری برای انجام کولونوسکوپی باشد؛ زیرا میتواند یکی از نشانه‌های سرطان روده بزرگ باشد. کاهش وزن ناگهانی و غیرمنتظره 3 کیلوگرم یا بیشتر در عرض شش ماه اغلب در افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ مشاهده می‌شود. علت ایجاد چنین مشکلی این است که سلول‌های سرطانی مقدار زیادی از انرژی بدن را مصرف می‌کنند و سیستم ایمنی برای مقابله با سلول‌های سرطانی بسیار سخت کار می‌کند. علاوه بر این، مطالعه‌ای در مورد کاهش وزن و سرطان روده بزرگ نشان داده است که کاهش وزن تا 5 کیلوگرم یک علامت هشدار دهنده برای سرطان روده بزرگ است.
نشانه هشداردهنده، درد شکم
بسیاری از اندام‌های مهم از جمله معده، آپاندیس، کیسه صفرا، کلیه ها و پانکراس در شکم قرار دارند. بنابراین، علامتی مانند درد شکم میتواند بسیار مبهم باشد و ممکن است با بیماری کلیوی، احتمال انسداد روده یا فقط بلعیدن اشتباه گرفته شود. اما زمانی که درد شکم شما مداوم است و به خودی خود بهبود نمی‌یابد، میتواند نشان دهنده یک بیماری گوارشی جدی‌تری باشد. با استفاده از کولونوسکوپی پزشک میتواند علت درد را تعیین کند و شروع به درک علائم ما کند.
خونریزی مقعدی
خونریزی مقعدی علامتی که از خفیف تا شدید متغیر است، معمولا برای بسیاری از بیماری‌های گوارشی از جمله سرطان روده بزرگ و بیماری التهابی روده دیده می‌شود. خونریزی میتواند به دلایل متعدد دیگری نیز شروع شود. این امر میتواند به دلیل وریدهای متورم در راست روده یا هموروئید، پارگی پوست روده بزرگ، رشد پولیپ روده و غیره باشد. اما با کمک کولونوسکوپی پزشک شما قادر خواهد بود داخل روده بزرگ را بررسی کرده و علل احتمالی را جستجو کند.
چرا نادیده گرفتن کولونوسکوپی میتواند کشنده باشد؟
کولونوسکوپی این امکان را برای پزشک شما فراهم می‌کند تا آنچه را که در داخل روده بزرگ شما می‌گذرد بررسی کند و کل کولون را مشاهده نماید. اگرچه راه‌های دیگری برای تشخیص مشکلات گوارشی وجود دارد، اما تنها با کولونوسکوپی می‌توان پولیپ یا سرطان مشکوک را فورا حذف کرد. به این ترتیب، کولونوسکوپی میتواند به دنبال بیماری‌های بالقوه باشد، به برداشتن پولیپ‌ها و جلوگیری از رشد بیشتر آنها کمک کند. بسیاری از مردم از انجام کولونوسکوپی می‌ترسند. اما مزایای این روش غیرقابل انکار است، به طوری که بسیاری از بیماری‌های روده بزرگ را قابل پیشگیری کرده است.
سخن پایانی
