قرص اورژانسی

پریود یک سیکل ماهیانه طبیعی در بانوان است که در برخی از موارد با کوچک‌ترین تغییر در سبک زندگی با اختلالاتی روبرو می‌شود. اختلال در سیکل پریود می‌تواند بسیار ناخوشایند باشد.

یکی از کارهایی که گاهی در روند پریود اختلال ایجاد می‌کند مصرف قرص اورژانسی است. قرص اورژانسی همان‌طور که از نام آن پیداست در مواقع اضطراری که فرد رابطه جنسی کنترل نشده داشته، برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌شود.

هرچند بارداری می‌تواند بسیار خاطره‌انگیز باشد، اما یک بارداری ناخواسته تبعات زیادی برای زوجین دارد. اگرچه قرص اورژانسی یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از یک بارداری ناخواسته محسوب می‌شود، اما به دلیل حجم زیاد هورمون زنانه‌ای که دارد می‌تواند فرد را با عوارض زیادی روبرو کند.

ما در این مقاله قصد داریم اثرات قرص اورژانسی بر پریود را بررسی کنیم. تا پایان با ما همراه باشید.

تغییرات بدن در طول چرخه قاعدگی (پریود) چیست؟

قبل از شروع قاعدگی، بدن تحت تغییرات ناشی از هورمون قرار می گیرد که منجر به مجموعه ای از علائم قبل از قاعدگی (PMS) می شود. این علائم که می تواند شامل گرفتگی عضلات، درد سینه، خستگی، نوسانات خلقی و ناراحتی معده باشد، ناشی از نوسانات سطح هورمون است. مهم است که توجه داشته باشید که شدت و نوع علائم تجربه شده می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، زیرا چرخه قاعدگی هر فرد منحصر به فرد است.

علاوه بر علائم قبل از قاعدگی، تغییرات کمتر آشکار دیگری نیز در بدن وجود دارد که در طول چرخه قاعدگی رخ می دهد. چرخه قاعدگی توسط چندین هورمون از جمله استروژن و پروژسترون تنظیم می شود که توسط فولیکول های تخمدان تولید می شود. این هورمون ها در طول ماه دچار نوساناتی می شوند که می تواند بر خلق و خوی و سطح انرژی زنان تأثیر بگذارد.

در دوران پریود چه اتفاقی برای بدن شما می افتد؟

قاعدگی شما تنها بخشی از چرخه قاعدگی است. چرخه قاعدگی از چهار مرحله مجزا تشکیل شده است:

• فاز قاعدگی
• فاز فولیکولی
• تخمک گذاری
• فاز لوتئال

قاعدگی و تغییرات هورمونی

قاعدگی، عادت ماهیانه یا همان به‌اصطلاح پریود، به سیکل ماهیانه خونریزی رحم گفته می‌شود. در حقیقت بدن یک زن سالم به‌طور طبیعی از سن بلوغ تا سن یائسگی در هر دوره یا هر ماه با تخمک‌گذاری برای حاملگی آماده می‌شود؛ در این زمان اگر اسپرم به تخمک‌ها نرسد و لقاح صورت نگیرد، رشد بافت رحم متوقف‌شده و دیواره رحم ریزش می‌کند تا برای بارداری مجدد آماده شود. بهتر است بدانید که یک سیکل طبیعی به‌طور معمول ۲۸ روز طول می‌کشد که البته در برخی از افراد این سیکل ۳۰ تا ۳۵ روز است. هورمون‌های زنانه به نام پروژسترون و استروژن ازجمله هورمون‌های مهم در این سیکل محسوب می‌شوند. عوامل زیادی می‌تواند تغییرات هورمونی برای داشتن یک سیکل پریود منظم را دستخوش تغییر قرار دهد.

برخی از این عوامل عبارت‌اند از: استرس، مصرف داروهای هورمونی، اثرات قرص اورژانسی بر پریود ، اختلالات هورمونی، وجود انواع کیست در رحم و بسیاری عوامل دیگر. این اختلالات می‌توانند مربوط به طول دوره پریود و یا حتی مربوط به دردهای پریود باشند. داشتن سبک زندگی سالم و پرتحرک و البته رعایت بهداشت فردی از مهم‌ترین عوامل کمک به داشتن سیکل پریود منظم است.

قرص اورژانسی چیست؟

می‌دانیم که با رسیدن اسپرم به تخمک‌ها بارداری صورت می‌گیرد. اما آیا هر فرد با داشتن هر بار رابطه جنسی قصد بارداری دارد؟ قطعا پاسخ منفی است. بنابراین هر زوج لزوما باید از یکی از روش‌ های جلوگیری از بارداری را استفاده کند. اما گاهی به‌طور اتفاقی مایع منی در رحم زن تخلیه‌شده و امکان بارداری ناخواسته ایجاد می‌شود. قرص اورژانسی یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از یک بارداری ناخواسته به شمار می‌رود.

بهتر است بدانید که قرص اورژانسی حاوی حجم زیادی از هورمون زنانه است تا بتواند از آزاد شدن تخمک‌ها جلوگیری کند و یا باعث جلوگیری از قرار گرفتن تخمک‌های بارورشده در رحم شود. قرص اورژانسی به قرص صبح روز بعد نیز معروف است، اما شما می‌توانید از همان لحظه که رابطه جنسی مراقبت نشده داشتید تا ۷۲ ساعت پس‌ازآن این قرص را به‌منظور جلوگیری از بارداری مصرف کنید.

عوارض قرص اورژانسی

می‌دانیم که هر دارویی با تمام نکات مثبتی که دارد می‌تواند فرد را با عوارضی روبرو کند. همان‌طور که به این موضوع اشاره کردیم قرص اورژانسی مقدار زیادی هورمون زنانه را به یکباره وارد بدن زن می‌کند تا از لقاح جلوگیری کند. تحمل دریافت این حجم از هورمون به یکباره می‌تواند برای بدن غیرقابل‌تحمل باشد. از بدترین عوارض قرص اورژانسی می‌توان به تهوع، سردرد، سرگیجه، التهاب پستان، تغییر در خلق‌وخو، کاهش میل جنسی، دردهای شکمی و اثراتی بر پریود اشاره نمود.

دقت کنید که اگر تهوع زیر یک ساعت پس از مصرف قرص اورژانسی صورت گیرد، شما باید یک عدد قرص دیگر مصرف کنید. یکی از نکات مهم دیگر در مورد مصرف این قرص این است که شما مجاز به مصرف بیش‌ازحد این قرص نیستید. در حقیقت مقدار مورداطمینان قرص اورژانسی ۳ بار در یک سال است. هرگز بیش از یک بار از این قرص در یک سیکل ماهیانه مصرف نکنید.

اثرات قرص اورژانسی بر پریود

اثرات ناخواسته قرص اورژانسی بر پریود می‌تواند یکی از عوارض مصرف قرص اورژانسی باشد. در حقیقت اکثر افرادی که از قرص اورژانسی استفاده می‌کنند، پریود غیرمعمولی را تجربه خواهند کرد. قطعا اثرات قرص اورژانسی در همه افراد یکی نیست و هر فرد با توجه به شرایط جسمی خود ممکن است تجربه خاص خود را داشته باشد. ما در ادامه شما را با شایع‌ترین اثرات قرص اورژانسی بر پریود آشنا خواهیم کرد.

• تغییر سندروم پیش از قاعدگی

سندروم پیش از قاعدگی می‌تواند افسردگی، دردهای شکمی، سردرد، تهوع و گیجی را در برداشته باشد. مصرف قرص اورژانسی می‌تواند باعث شود تا فرد سندروم پیش از قاعدگی بدتری را تجربه کند.

• لکه بینی

برخی از افراد از لکه بینی قبل از شروع پریود شکایت می‌کنند. قرص اورژانسی می‌تواند باعث شود که فرد حتی تا یک هفته قبل از شروع پریود خود شاهد لکه بینی باشد.

• پریود زودهنگام

گاهی ممکن است تا یک هفته زودتر از سیکل طبیعی خود پریود شوید. جالب است بدانید که دیر یا زود پریود شدن پس از مصرف قرص اورژانسی به زمان مصرف آن بستگی دارد. برای مثال اگر قرص اورژانسی را در سه هفته اول چرخه پریود خود مصرف کنید، احتمالا پریود شما زودرس خواهد بود.

• تاخیر در پریود

یکی از اثرات قرص اورژانسی بر پریود که خیلی هم شایع است، تاخیر در پریود محسوب می‌شود. اگر قرص اورژانسی را در دوره تخمک‌گذاری مصرف کنید، به‌احتمال‌زیاد پریود با تاخیر را تجربه خواهید کرد. البته اگر این تاخیر بیش از یک هفته باشد خوب است که از تست‌های بارداری معمول استفاده کنید تا از این موضوع مطمئن شوید. اگر از بی‌نظمی در پریود رنج می‌برید، می‌توانید قرص تنظیم قاعدگی بخرید. قیمت قرص قاعدگی مناسب است و به راحتی می‌توانید آن را تهیه کنید.

• خونریزی های غیرمعمول

به دلیل تغییرات هورمونی که قرص اورژانسی در بدنتان ایجاد می‌کند، به‌احتمال بسیار زیاد شما حداقل در دو دوره پریود خود ممکن است خونریزی‌های غیرمعمول داشته باشید. در اکثر مواقع این خونریزی بیش‌ازحد معمول است. البته در برخی از مواقع نیز دیده‌شده که فرد خونریزی کمتر از حد معمول داشته است. اگر این خونریزی غیرمعمول بیش از دو دوره طول کشید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

• پریود طولانی‌مدت

در برخی از موارد احتمالا شما به‌جای داشتن یک دوره پریود ۵ تا ۷ روزه، یک دوره طولانی‌مدت را تجربه خواهید کرد که شاید تا ۱۰ روز نیز طول بکشد.

انواع قرص اورژانسی چیست؟

قرص اورژانسی در انواع مختلفی ارائه می‌شوند. در ادامه به معرفی 2 نوع قرصی که به عنوان بهترین قرص اورژانسی شناخته می‌شوند می‌پردازیم:

1. آشنایی با قرص لوونورژسترول (لوونل)

این نوع قرص اورژانسی، با نام تجاری لوونورژسترول (Levonorgestrel) شناخته می‌شود و حاوی هورمون پروژسترون است. شما می‌توانید این قرص را در دو نوع 1 عددی و قرص اورژانسی دوتایی از داروخانه‌ها تهیه کنید:

• نوع یک عددی قرص اورژانسی در یک دوز 1.5 میلی گرمی تهیه می‌شود که بعد از رابطه‌ جنسی محافظت نشده باید از آن استفاده کنید.

• قرص اورژانسی دوتایی، در دوز 0.75 میلی‌گرمی ارائه می‌شود. یکی از آن‌ها را باید بلافاصله بعد از رابطه‌ جنسی محافظت نشده مصرف کنید و دومی 12 ساعت بعد باید استفاده شود. البته می‌توان هر دو را همزمان نیز مصرف کرد.

عملکرد قرص لوونل

لوونل حاوی لوونورژسترل است. لوونورژسترل نوع مصنوعی هورمون پروژسترون (پروژستین)‌ است که توسط تخمدان‌ها تولید می‌گردد. مصرف این هورمون، باعث توقف یا به تاخیر انداختن تخمک‌گذاری می‌شود. طبق تحقیقات انجام شده قرص اورژانسی حاوی پروژستین، نسبت به انواع دیگر، عوارض جانبی کمتری دارد.

بهترین زمان مصرف قرص اورژانسی لوونل برای جلوگیری از بارداری حداکثر تا 72 ساعت (3 روز) پس از رابطه جنسی است. مصرف این قرص با روش معمول جلوگیری از بارداری شما تداخلی ایجاد نمی‌کند. لوونورژسترول در تمامی داروخانه‌ها بدون نیاز به نسخه پزشک ارائه می‌شود و احتمال بارداری را 75 تا 98 درصد کاهش می‌دهد. قرص لوونورژسترول را می‌توانید در برندهای تجاری زیر تهیه کنید:

• مای وی

•  پلن وان استپ

•   پرونتزا

•  تِیک اکشن

•  قرص اورژانسی تنسی

قرص اورژانسی تنسی، نسبت به انواع دیگر محبوبیت بیشتری دارد و با ایجاد تداخل در تخمک‌گذاری، لقاح و لانه‌گزینی، از بارداری جلوگیری می‌کند. درصورتی‌که تا 72 ساعت پس از رابطه جنسی، قرص اورژانسی تنسی را مصرف کنید، تا 89 در صد از بارداری پیشگیری می‌کند.

2. آشنایی با قرص الا

 Ella، نوع دیگری از قرص اورژانسی ضد بارداری است که غیر هورمونی بوده و فقط با تجویز پزشک عرضه می‌شود. این قرص ضد پروژستین است و در صورت مصرف طی ۵ روز اول بعد از رابطه جنسی محافظت نشده، می‌تواند از بارداری جلوگیری می‌کند.

عملکرد قرص الا یا الاوان (ellaOne)

قرص اورژانسی ellaOne، حاوی اولیپریستال استات است که عملکرد طبیعی پروژسترون را متوقف می‌کند. همچنین، این قرص آزادشدن تخمک را به تاخیر می‌اندازد یا متوقف می‌کند.

برای جلوگیری از بارداری، ellaOne باید تا حداکثر 120 ساعت (5 روز) پس از رابطه جنسی مصرف شود.

نکته‌ای مهم درباره قرص اورژانسی ضد بارداری لوونل و الاوان

اگر پس از مصرف دو قرص Levonelle و ellaOne مجددا رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید، در جلوگیری از بارداری موثر نخواهند بود. این قرص‌ها به‌عنوان روش‌های معمول و روتین پیشگیری از بارداری محسوب نمی‌شوند؛ اما در شرایط اضطراری می‌توانید بیش از یک‌بار در چرخه قاعدگی، از این قرص‌ها برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید. به‌طورکلی توصیه می‌شود که از این روش در سال بیشتر از 2 تا 3 بار استفاده نشود

جایگزین قرص اورژانسی چیست؟

اگر بعد از یک رابطه محافظت نشده قرص اورژانسی در دسترس نبود، می‌توانید از قرص‌های ضدبارداری LD یا HD برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید. این قرص‌ها نسبت به دیگر مدل‌های قرص اورژانسی، تاثیر کمتری دارند؛ بنابراین، باید در هر نوبت، بیش از 2 دوز استفاده شوند. همچنین، ممکن است که پس از مصرف آن‌ها، احساس تهوع بیشتری را تجربه کنید.

نحوه مصرف قرص ضد بارداری به‌عنوان قرص اورژانسی به‌صورت زیر است:

• قرص‌های ال دی (LD) را باید 4 عدد به‌صورت هم‌زمان مصرف کنید و بعد از 12 ساعت دوباره 4 قرص ال دی دیگر استفاده کنید.

• قرص اچ دی(HD) باید 2 عدد به شکل هم‌زمان مصرف کنید و 12 ساعت بعد مجدد دو قرص اچ دی دیگر استفاده کنید.