دئودورانت یکی از محصولات بهداشتی پرکاربرد در مراقبت‌های روزانه است که وظیفه اصلی آن مقابله با بوی ناخوشایند بدن به‌ویژه در نواحی‌ای مثل زیر بغل است. برخلاف ضد تعریق‌ها که عملکرد آن‌ها بر پایه کاهش میزان تعریق بدن است، دئودورانت‌ها بوی بد ناشی از تجزیه عرق توسط باکتری‌ها را خنثی یا پوشش می‌دهند. استفاده از دئودورانت نه‌تنها به بهبود بوی بدن کمک می‌کند، بلکه در ایجاد حس تازگی، تمیزی و افزایش اعتمادبه‌نفس نیز نقش مهمی دارد. با توجه به شرایط آب‌وهوایی، فعالیت بدنی و ساختار بدنی افراد، استفاده روزانه از دئودورانت می‌تواند بخش ضروری روتین بهداشت فردی باشد.
دئودورانت چیست و چه تفاوتی با ضد تعریق دارد؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند دئودورانت و ضد تعریق (آنتی‌پرسپیرانت) یک محصول هستند، درحالی‌که این دو عملکرد و ترکیبات متفاوتی دارند.
کارکرد اصلی:
دئودورانت برای کنترل بوی بدن طراحی شده و با مهار رشد باکتری‌های عامل بوی بد، ناحیه زیر بغل را تازه و خوشبو نگه می‌دارد.
ضد تعریق (Antiperspirant) با کمک ترکیباتی مانند آلومینیوم کلراید، به‌صورت موقتی منافذ عرق را مسدود می‌کند تا تعریق کاهش یابد.
اثرگذاری روی میزان تعریق:
دئودورانت تعریق را متوقف نمی‌کند، بلکه فقط بوی ناشی از آن را کنترل می‌کند.
ضد تعریق به‌طور مستقیم میزان تعریق را کاهش می‌دهد، بنابراین گزینه بهتری برای کسانی است که عرق زیاد دارند.
ترکیبات تشکیل‌دهنده:
دئودورانت‌ها معمولاً حاوی عصاره‌های گیاهی، الکل، روغن‌های طبیعی یا رایحه‌ها هستند.
ضد تعریق‌ها علاوه بر این ترکیبات، معمولاً دارای ترکیبات آلومینیومی هستند که فعالیت غدد عرق را کاهش می‌دهند.
مناسبت استفاده:
دئودورانت برای استفاده روزمره، به‌ویژه در محیط‌های کم‌تحرک یا خنک‌تر گزینه مناسبی است.
ضد تعریق در شرایط فعالیت بدنی شدید، گرمای زیاد یا جلسات طولانی مؤثرتر است.
پوست‌های حساس ممکن است نسبت به آلومینیوم یا الکل موجود در هر دو نوع واکنش نشان دهند. در این موارد، بهتر است از فرمول‌های فاقد آلومینیوم و بدون رایحه استفاده شود.
دئودورانت چگونه عمل می‌کند؟
وقتی بدن عرق می‌کند، این عرق در ابتدا بویی ندارد. اما باکتری‌های سطح پوست، به‌ویژه در نواحی گرم و مرطوب مانند زیر بغل، از ترکیبات موجود در عرق تغذیه می‌کنند و آن را به اسیدهایی تبدیل می‌نمایند که بوی ناخوشایند تولید می‌کند. دئودورانت‌ها معمولاً شامل ترکیبات ضد باکتری (مانند تریکلوزان یا الکل)، رایحه‌های خوشبو و گاهی مواد خنک‌کننده هستند. این ترکیبات از رشد و تکثیر باکتری‌ها جلوگیری می‌کنند و با پوشاندن یا خنثی‌سازی بوی تولیدشده، به حفظ بوی خوش بدن کمک می‌کنند.
تفاوت مام با دئودورانت چیست؟
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که هنگام خرید دئودورانت، فروشنده از اصطلاح مام استفاده کند. در واقع، مام یکی از انواع دئودورانت‌هاست که به‌صورت رول‌آن (Roll-on) طراحی شده و دارای گوی چرخانی‌ست که مواد را مستقیماً روی پوست زیر بغل پخش می‌کند.
در ایران، مام اصطلاحی رایج برای دئودورانت‌های رولی است. همه مام‌ها دئودورانت هستند، اما همه دئودورانت‌ها الزاماً مام نیستند؛ چراکه دئودورانت‌ها در شکل‌های متنوعی مانند اسپری، کرمی، استیکی و… تولید می‌شوند. مام‌ها معمولاً برای استفاده روزانه طراحی شده‌اند، کنترل تعریق ملایم و کاهش بوی بدن را فراهم می‌کنند و بسیاری از آن‌ها دارای ترکیبات مرطوب‌کننده نیز هستند.
اگر به دنبال گزینه‌ای ملایم‌تر و سالم‌تر هستید، مام بدون آلومینیوم می‌تواند انتخاب هوشمندانه‌ای باشد؛ زیرا بدون مسدود کردن منافذ پوستی، حس طراوت را در طول روز حفظ می‌کند. پس اگر هنگام خرید با نام «مام» مواجه شدید، بدانید که با یک دئودورانت رولی سر و کار دارید، نه محصولی متفاوت!
مزایای استفاده منظم از دئودورانت برای بهداشت شخصی
استفاده مداوم از دئودورانت مزایای متعددی برای سلامت و بهداشت فردی دارد. این محصول به کنترل بوی بدن در طول روز کمک می‌کند، به‌ویژه در شرایطی که تعریق بیشتر است؛ مثل فعالیت بدنی، گرما یا استرس. همچنین استفاده روزانه از دئودورانت باعث افزایش احساس تمیزی و آرامش روانی می‌شود و به ارتقای تصویر ذهنی فرد از خود کمک می‌کند. دئودورانت‌های حاوی مواد آرام‌بخش و ضد التهاب نیز می‌توانند به کاهش تحریکات پوستی پس از اصلاح یا استفاده از تیغ کمک کنند. به‌علاوه، برخی دئودورانت‌ها خاصیت مرطوب‌کنندگی دارند که به سلامت پوست کمک می‌کند.
آیا دئودورانت برای پوست ضرر دارد؟
شایعات زیادی درباره ضررهای احتمالی دئودورانت‌ها منتشر شده که برخی از آن‌ها مبنای علمی ندارند. به‌طور کلی، دئودورانت‌هایی که از برندهای معتبر تهیه شده باشند و ترکیبات آن‌ها با دقت فرموله شده باشند، برای پوست بی‌خطرند. البته افراد با پوست حساس باید از دئودورانت‌های فاقد الکل و بدون اسانس استفاده کنند تا از بروز تحریکات پوستی جلوگیری شود. هیچ‌گونه ارتباط علمی قانع‌کننده‌ای بین استفاده از دئودورانت و بیماری‌هایی مانند سرطان پستان یافت نشده، ولی استفاده از دئودورانت‌های استاندارد و با برچسب تأییدیه می‌تواند نگرانی‌ها را کاهش دهد.
نکاتی که پیش از خرید دئودورانت باید بدانید
خرید دئودورانت تنها به انتخاب یک رایحه خوشبو محدود نمی‌شود؛ انتخاب آگاهانه می‌تواند از بروز حساسیت‌های پوستی، تیرگی زیر بغل و حتی کاهش تأثیر محصول جلوگیری کند. هنگام خرید دئودورانت، به نکات زیر توجه داشته باشید:
• نوع پوست خود را بشناسید:
اگر پوست حساسی دارید یا دچار اگزما و التهاب‌های پوستی هستید، بهتر است سراغ دئودورانت‌های فاقد الکل، آلومینیوم و عطرهای مصنوعی بروید.
• نوع محصول را مطابق نیاز انتخاب کنید:
دئودورانت‌های جامد، رول، اسپری یا کرمی هرکدام بافت متفاوتی دارند. برای استفاده روزانه، رول یا کرم‌های بدون بو گزینه خوبی هستند، در حالی که اسپری‌ها بیشتر برای استفاده سریع و سبک طراحی شده‌اند.
• به ترکیبات محصول توجه کنید:
وجود ترکیباتی مانند آلومینیوم کلراید، پارابن یا فتالات در برخی دئودورانت‌ها می‌تواند برای برخی افراد تحریک‌کننده یا حتی مشکوک به اثرات مخرب در بلندمدت باشد. برندهایی را انتخاب کنید که ترکیبات آن‌ها به‌وضوح روی بسته‌بندی درج شده است.
• عطر و رایحه متناسب با شرایط انتخاب کنید:
برخی دئودورانت‌ها دارای رایحه‌های تند یا شیرین هستند که ممکن است با تعریق زیاد در بدن ترکیب نامطلوبی ایجاد کنند. اگر زیاد عرق می‌کنید، از رایحه‌های ملایم‌تر و خنک‌تر استفاده کنید.
• ماندگاری محصول را بررسی کنید:
دئودورانت‌هایی که ماندگاری ۲۴ یا ۴۸ ساعته دارند، در صورت نیاز به استفاده طولانی‌مدت یا فعالیت زیاد در طول روز، عملکرد بهتری دارند.
• از برندهای معتبر و دارای تاییدیه بهداشتی استفاده کنید:
محصولات بدون برچسب استاندارد یا فاقد تأییدیه وزارت بهداشت ممکن است حاوی مواد آسیب‌زا باشند. برندهای شناخته‌شده معمولاً تست‌های درماتولوژیکی را پشت سر گذاشته‌اند.
روش درست استفاده از دئودورانت برای اثربخشی بیشتر
برای اینکه دئودورانت بیشترین تأثیر را داشته باشد و در طول روز از بوی نامطبوع بدن جلوگیری کند، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است:
• پوست زیر بغل را کاملاً تمیز و خشک کنید:
دئودورانت باید روی پوست کاملاً خشک و عاری از تعریق یا آلودگی استفاده شود تا به‌خوبی جذب شود و اثرگذاری بهتری داشته باشد.
• بلافاصله پس از حمام استفاده شود:
بهترین زمان برای استفاده از دئودورانت بعد از استحمام و خشک‌کردن بدن است، چون منافذ پوست باز هستند و محصول بهتر جذب می‌شود.
• مقدار مناسبی از محصول را به‌کار ببرید:
استفاده بیش‌ازحد باعث ایجاد لکه روی لباس و چسبندگی ناخوشایند می‌شود، درحالی‌که مقدار خیلی کم اثر کافی ندارد.
• اجازه دهید خشک شود، سپس لباس بپوشید:
قبل از پوشیدن لباس چند ثانیه صبر کنید تا محصول خشک شود و از ایجاد لکه روی لباس جلوگیری شود، به‌ویژه در دئودورانت‌های اسپری یا کرمی هستند.
• استفاده را با نوع تعریق تنظیم کنید:
اگر زیاد عرق می‌کنید یا فعالیت بدنی بالایی دارید، شاید لازم باشد روزی دو بار از دئودورانت استفاده کنید؛ در غیر این صورت، یک بار در روز کافی است.
• از دئودورانت روی پوست تحریک‌شده یا زخمی استفاده نکنید:
پوست بعد از اصلاح یا در صورت وجود خراش و زخم، حساس‌تر است. در این حالت، استفاده از دئودورانت ممکن است باعث سوزش یا التهاب شود.
• در فواصل منظم برند یا نوع دئودورانت را تغییر دهید:
در صورت استفاده طولانی‌مدت از یک نوع خاص، ممکن است بدن نسبت به آن مقاوم شود. تنوع در انتخاب محصولات می‌تواند اثربخشی را حفظ کند.
دئودورانت طبیعی یا شیمیایی
دئودورانت‌های طبیعی معمولاً فاقد آلومینیوم، الکل، پارابن و رایحه‌های مصنوعی هستند و از مواد گیاهی مانند جوش شیرین، موم زنبور عسل، روغن نارگیل یا عصاره گیاهان تشکیل شده‌اند. این محصولات برای افرادی که به دنبال گزینه‌های سالم‌تر یا دوستدار محیط‌زیست هستند، مناسب‌اند. با این حال، ممکن است اثربخشی کوتاه‌مدت‌تری نسبت به دئودورانت‌های شیمیایی داشته باشند. در مقابل، دئودورانت‌های شیمیایی معمولاً ماندگاری بالاتری دارند و برای کنترل بو در شرایط شدیدتر مناسب‌ترند. انتخاب نهایی باید بر اساس نیاز، سبک زندگی و نوع پوست فرد انجام گیرد.
سخن پایانی
