مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی

مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی

در مورد اهمیت مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی چه می‌دانید؟ آیا تاکنون به این اندیشیده‌اید که اگر بعد از انجام زایمان به صورت طبیعی برخی مراقبت‌ها را رعایت کنید، روند بهبودی شما بهتر طی خواهد شد؟ در حالت کلی همه مادران بعد از انجام زایمان، به تنها چیزی که اهمیت می‌دهند، وضعیت نوزادشان است. اما باید بگوییم شرایط و وضعیت مادران و مراقبت های بعد از زایمان نیز به همان میزان از اهمیت برخوردارند.

بعد از انجام زایمان طبیعی در بیمارستان، لازم است مادران حداقل به مدت 24 ساعت تحت مراقبت قرار گیرند. باید وضعیت سلامت جسمانی و روانی آنها مورد بررسی قرار گیرد. به این دلیل که مادران در دوران بارداری، با تغییرات زیادی در بدن و روان خود مواجه می‌شوند. این تغییرات حتی بعد از زایمان، بیشتر هم خواهند شد. از این رو لازم است مادر هم از نظر روحی-روانی و هم از نظر جسمانی، در سلامت کاملی قرار داشته باشد.

در این میان، مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی تنها نباید از سوی مادر رعایت و انجام شود؛ بلکه دیگر اعضای خانواده هم در این زمینه باید فعال باشند. آنها باید بدانند با وجود شلوغ بودن دور و اطراف مادر و جنین، هر دوی آنها نیاز به مراقبت‌های خاصی دارند که باید در نظر گرفته شود. پس نباید نسبت به آنها غفلت کرد. این نکته را همیشه به خاطر داشته باشید.

مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی در منزل

همانطور که انجام برخی اقدامات در دوران بارداری همچون غربالگری از نظر بیماری های عفونی در دوران بارداری حائز اهمیت است، انجام برخی از اقدامات بعد از زایمان نیز، لازم و ضروری است. حتی باید بگوییم این دوران، می‌تواند خطرات خاص خود را برای مادر به همراه داشته باشد. از این رو لازم است مادران بعد از زایمان سزارین و طبیعی، حتما به برخی مراقبت‌های خاص توجه داشته باشند. مراقبت‌هایی همچون؛

مراقبت از نوک پستان

یکی از مهمترین مراقبتهای بعد زایمان طبیعی، مراقبت از نوک پستان است که نوزاد از آن تغذیه می‌کند. مادر باید هر روز یکبار نوک پستان خود را مورد شستشو قرار داده و آن را خشک کند. برخی از مادران ممکن است با زخم در ناحیه پستان خود مواجه شوند، آنها باید یک قطره از شیر خود را بر روی پستان بریزند، تا زخم بهبود یابد. این نکته را در نظر داشته باشید که به هیچ عنوان برای تمیز کردن نوک پستان، از مواد شوینده و محلول‌ها استفاده نکنید.

برطرف کردن یبوست

اصولا مادران بعد از زایمان طبیعی و در روزهای اول، ممکن است دچار یبوست شوند. انجام مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی و استفاده از یک رژیم غذایی مناسب که غنی از فیبر باشد، به آنها کمک خواهد کرد تا این مشکل را برطرف سازند.

برقراری رابطه جنسی

بیشتر مادران بعد از زایمان طبیعی، به دلیل درد بخیه‌ها، تمایلی به برقراری رابطه جنسی با همسر خود ندارند. از این رو آنها باید مراقبت های بعد از بخیه زایمان طبیعی را جدی بگیرند تا سریع‌تر بهبود یافته و سپس نزدیکی داشته باشند. در حالت کلی بهتر است مادران بعد از زایمان طبیعی، به مدت حداقل 20 روز، از برقراری رابطه جنسی با همسر خود اجتناب کنند.

برطرف کردن خستگی

از دیگر مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی، رفع خستگی ناشی از زایمان است؛ زیرا مادران به دلیل سختی زایمان طبیعی، بعد از زایمان بسیار خسته می‌شوند. آنها نیاز دارند تا یک ماه زمان برای استراحت و خوابیدن داشته باشند. از این رو نباید زمانی که نوزاد خواب است، آنها شروع به انجام کارهای منزل نمایند. باید فرصتی برای رفع خستگی بعد از زایمان داشته باشند.

رعایت بهداشت بعد از زایمان

مراقبت های بهداشتی بعد از زایمان طبیعی از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. به این دلیل که اگر بخیه‌ها همیشه تمیز و خشک نباشند، ممکن است عفونت کرده و مشکلات زیادی را برای سلامتی مادر به وجود آورند. برای رعایت بهداشت بعد از زایمان، بهتر است مادران هر روز حمام کرده و برای تمیز کردن ناحیه واژن و پرینه خود از مواد شوینده و لیف استفاده نکنند. پس از حمام هم، بهتر است ناحیه بخیه زده شده را، با استفاده از حوله تمیز یا سشوار خشک کنند.

مراقبت از رحم

اصولا رحم 6 هفته پس از زایمان، به حالت اولیه خود باز خواهد گشت. در طول این مدت، مادران معمولا در عضلات ناحیه لگن خود، دردی را احساس خواهند کرد. برای جلوگیری از بروز این نوع دردها، بهتر است آنها مایعات زیادی مصرف کرده و همواره مثانه خود را خالی کنند. همچنین می‌توانند از یک بالش در زیر شکم خود استفاده کرده و بر روی آن بخوابند.

مراقبت‌های روانی

شاید باید مهمترین نوع مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی را، مراقبت‌های روانی بعد از زایمان بیان کنیم؛ زیرا مادران بعد از زایمان، بسیار دچار غم و افسردگی می‌شوند. لازم است اطرافیان مراقب باشند که این افسردگی و غم، شدید نشده و به بیماری روانی تبدیل نشود. آنها می‌توانند برای تسریع روند بهبود بعد از زایمان و جلوگیری از افسردگی مادر، به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند. ایشان توصیه‌های لازم را به مادر بیان نموده و مراقب سلامت روان ایشان خواهد بود.

مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی از نظر بهداشتی

مادران بعد از زایمان طبیعی، ممکن است با برخی بیماری‌ها و مشکلات مواجه شوند. برای اینکه بتوان از بروز این نوع مشکلات جلوگیری کرد، باید به مراقبت‌های بهداشتی در صورت مواجه با هر گونه مشکلی بعد از زایمان، توجه کرد. ممکن است مادران بعد از زایمان طبیعی، دچار خونریزی شوند، یا تغذیه نامناسبی داشته باشند، یا حتی به دلیل فعالیت‌های زیاد خانه‌داری، با مشکل مواجه گردند. آنها باید بدانند لازم است در صورت بروز هر یک از این مشکلات، چه اقداماتی را انجام ندهند.

بروز خونریزی بعد از زایمان

خونریزی بعد از زایمان، بعد از هر دو زایمان (طبیعی و سزارین) وجود دارد؛ اما معمولا بعد از زایمان طبیعی، شدت آن بیشتر است. یعنی مادران بعد از زایمان طبیعی مدت زمان بیشتری خونریزی خواهند داشت و یا حتی لکه بینی خواهند داشت. اگر آنها برخی اقدامات خاص را انجام دهند، می‌توانند از بروز خونریزی بعد از زایمان طبیعی، به میزان قابل توجهی جلوگیری کنند. اقداماتی همچون؛

• استفاده از نوار بهداشتی بزرگ و ساده بدون لایه مشبک یا پودر جاذب

• عدم استفاده از تامپون

• تعویض نوار بهداشتی یا پد هر 2 الی 4 ساعت یکبار

• عدم استفاده از لباس زیر تنگ به منظور رسیدن هوا به زخم و تسریع در روند بهبودی زخم‌ها

در حالت کلی مزایای زایمان طبیعی نسبت به سزارین بیشتر است؛ زیرا اگر مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی به درستی رعایت شوند، سرعت بهبود بعد از زایمان طبیعی بیشتر از سزارین خواهد شد. به همین دلیل باید مادران بدانند بعد از زایمان طبیعی چه اقداماتی را انجام دهند و از انجام چه اقداماتی خودداری کنند.

توجه به تغذیه مناسب

مادران انرژی بسیار زیادی را صرف زایمان طبیعی می‌کنند. پس زمانی که زایمان آنها انجام می‌شود، کل انرژی خود را از دست می‌دهند. لازم است در این شرایط آنها غذاهای سنگین استفاده نکنند که نیازی به صرف انرژی دیگری نداشته باشد. در حالی که باید مواد غذایی در روزهای اول بعد از زایمان به میزانی مقوی باشند، که انرژی از دست رفته مادر را باز گردانند. از این رو در این دوران باید از یک رژیم غذایی مناسب استفاده شود. رژیمی همچون؛

• مصرف مواد غذایی فیبردار همچون سبزیجات، نان سبوس‌دار و …

• استفاده از غذاها و سالادهای حاوی روغن زیتون

• استفاده از ماهی سالمون یا قزل‌آلا در هفته 2 بار

• مصرف میوه‌هایی همچون پرتغال و انواع توت‌ها در میان وعده

• نوشیدن مایعات و آبمیوه خانگی به میزان زیاد

• استفاده از انجیر خشک، هلو و زردآلو

• عدم استفاده از کاچی در روزهای بعد از زایمان (به دلیل چرب بودن زیاد)

• استفاده از لبنیات کم چرب

توجه به فعالیت‌های خانه‌داری

از آنجایی که مادران با انجام مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی زودتر از مادران سزارینی، سلامت خود را به دست می‌آورند، می‌توانند فعالیت‌های روزانه خود را از سر گیرند. اما این که آنها مجاز به انجام چه نوع فعالیت‌های خانه‌داری هستند، مسئله مهمی است که باید به آن توجه داشت. مادران بعد از زایمان طبیعی نباید برخی اقدامات را انجام دهند. اقداماتی همچون؛

• عدم الزام خود به آشپزی کردن در مدت طولانی

• عدم بلند کردن اجسام سنگین

• عدم مراقبت از کودک به تنهایی و بدون کمک همسر و دیگران

• انجام فعالیت‌های خسته کننده و زیاد

• دریافت کمک برای تهیه وعده‌های غذایی و پر کردن یخچال از دیگران

چه زمان لازم است با پزشک تماس بگیریم؟

با وجود رعایت مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی توسط پزشک در روزهای اول تا سوم، ممکن است بیمار بعد از ترخیص، با برخی مشکلات مواجه شوند. در صورت بروز هر یک از این مشکلات، لازم است مادر فورا با پزشک ارتباط برقرار کند. مشکلاتی همچون؛

1. تب شدید یا حتی خفیف

2. داشتن احساس ناامیدی و غم شدید

3. عدم کاهش خونریزی بعد از یک هفته از زایمان

4. نشانه‌هایی از بروز شوک همچون سرگیجه، ضعف، رنگ پریدگی، سردرگمی و ….

5. افزایش درد در ناحیه واژن

6. بروز مشکلات بینایی همچون تاری دید، دوبینی و …

7. احساس درد در ناحیه پرینه یا قسمتی از سینه

8. احساس تنگی نفس و سرفه همراه با خون

9. درد و سوزش در زمان ادرار کردن

10. حالت تهوع و استفراغ شدید

11. سردرد و پا درد شدید

12. ترشحات بدبو در ناحیه واژن

13. و موارد دیگر