تصور کنید هنگام غذا خوردن، لقمه‌ای در گلویتان گیر می‌کند و احساس می‌کنید بلعیدن غذا سخت‌تر از همیشه شده است. شاید فکر کنید این موضوع به دلیل عجله در خوردن یا غذای خشک باشد، اما اگر این مشکل تکرار شود، ممکن است علامتی از یک بیماری جدی‌تر مانند سرطان مری باشد. سرطان مری بیماری‌ای است که اغلب آهسته و بی‌صدا پیشرفت می‌کند و زمانی علائم آن ظاهر می‌شوند که به مراحل پیشرفته رسیده است. به همین دلیل آگاهی از نشانه‌های اولیه و مراجعه زودهنگام به پزشک می‌تواند شانس درمان موفقیت‌آمیز را افزایش دهد. در این مقاله، به زبان ساده علائم سرطان مری، روش‌های تشخیص و راه‌های پیشگیری از آن را بررسی می‌کنیم.
سرطان مری چیست و چرا اهمیت دارد؟
مری همان لوله‌ای است که غذا را از دهان به معده منتقل می‌کند. حالا تصور کنید که در این مسیر، سلول‌هایی شروع به رشد غیرطبیعی کنند و یک توده سرطانی ایجاد شود. این توده می‌تواند به مرور زمان مسیر عبور غذا را تنگ کرده و مشکلاتی مانند دشواری در بلع، درد قفسه سینه و حتی کاهش وزن بی‌دلیل ایجاد کند. در ادامه به علائم سرطان مری بیشتر اشاره می‌کنیم.
دو نوع اصلی سرطان مری عبارتند از:
کارسینوم سلول سنگفرشی: بیشتر در قسمت‌های بالایی و میانی مری رخ می‌دهد و ارتباط زیادی با مصرف سیگار و الکل دارد.
آدنوکارسینوم : معمولاً در قسمت پایینی مری (نزدیک معده) دیده می‌شود و بیشتر در افرادی که مبتلا به رفلاکس معده (GERD) هستند، رخ می‌دهد.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
احتمال ابتلا بروز علائم سرطان مری در افراد زیر بیشتر است:
کسانی که رفلاکس معده مزمن دارند (به خصوص اگر منجر به بیماری «مری بارت» شده باشد).
افرادی که سیگار می‌کشند یا مشروبات الکلی مصرف می‌کنند.
افراد بالای ۵۰ سال، به‌خصوص مردان بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مری هستند.
افراد چاق، زیرا چربی اضافه در شکم می‌تواند رفلاکس معده را تشدید کند.
کسانی که رژیم غذایی کم فیبر دارند و غذاهای فرآوری‌شده مصرف می‌کنند.
علائم سرطان مری که نباید نادیده بگیرید
سرطان مری در ابتدا ممکن است کاملاً بدون علامت باشد، اما وقتی شروع به پیشرفت می‌کند، علائم سرطان مری به تدریج ظاهر می‌شوند:
۱. مشکل در بلع (دیسفاژی) – وقتی غذا خوردن سخت می‌شود
یکی از اولین و مهم‌ترین نشانه‌های سرطان مری دشواری در بلع است. در ابتدا، ممکن است فقط هنگام خوردن غذاهای جامد (مثل گوشت یا نان) احساس کنید که غذا در گلو گیر می‌کند. اما با پیشرفت بیماری، حتی نوشیدن مایعات هم مشکل‌ساز می‌شود.
نکته: بسیاری از افراد این علامت را نادیده می‌گیرند و تصور می‌کنند که مشکل موقتی است. اما اگر این مشکل چند هفته ادامه داشت، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
۲. کاهش وزن بی‌دلیل – چرا بدون رژیم لاغر شده‌ام؟
کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل می‌تواند یک علامت هشداردهنده باشد. افراد مبتلا به سرطان مری معمولاً به دلیل مشکل در بلعیدن غذا یا کاهش اشتها وزن کم می‌کنند.
۳. سوزش سر دل و رفلاکس معده – فقط یک ترش کردن ساده نیست!
اگر مدت‌هاست که دچار رفلاکس معده یا سوزش سر دل هستید و این مشکل با داروهای ضد اسید هم برطرف نمی‌شود، باید جدی‌تر به آن نگاه کنید. رفلاکس طولانی‌مدت می‌تواند باعث تغییرات سرطانی در سلول‌های مری شود.
۴. درد قفسه سینه یا پشت استخوان جناغ – شبیه درد قلبی!
برخی بیماران درد یا احساس فشار در قفسه سینه را تجربه می‌کنند. گاهی این درد با دردهای قلبی اشتباه گرفته می‌شود. اگر دردی دارید که هنگام بلع بدتر می‌شود، بهتر است از پزشک کمک بگیرید.
۵. سرفه مداوم و تغییر صدا – چیزی در مری شما تغییر کرده است
گاهی اوقات، سرطان مری باعث سرفه‌های مزمن یا گرفتگی صدا می‌شود که هفته‌ها ادامه دارد. اگر چنین مشکلی دارید، وقت آن است که بررسی‌های بیشتری انجام دهید.
چگونه سرطان مری را تشخیص می‌دهند؟
تشخیص سرطان مری معمولاً با ترکیبی از روش‌های بالینی، تصویربرداری و نمونه‌برداری انجام می‌شود. مراحل اصلی تشخیص شامل موارد زیر است:
آندوسکوپی: پزشک یک لوله باریک با دوربین را از دهان وارد مری می‌کند تا وضعیت داخل آن را ببیند.
بیوپسی: اگر در آندوسکوپی بافت مشکوکی دیده شود، نمونه‌ای از آن برداشته و برای بررسی سرطانی بودن به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
سی‌تی‌اسکن و MRI: برای بررسی میزان گسترش سرطان در بدن استفاده می‌شود.
چگونه از سرطان مری پیشگیری کنیم؟
هیچ‌کس نمی‌تواند ۱۰۰٪ از سرطان جلوگیری کند، اما با این تغییرات ساده، می‌توانید خطر را کاهش دهید:
از رفلاکس معده پیشگیری کنید: با خوردن وعده‌های کوچک‌تر و عدم مصرف غذا قبل از خواب
سیگار و الکل را کنار بگذارید: عوامل اصلی سرطان مری
رژیم غذایی سالم داشته باشید: مصرف بیشتر میوه، سبزیجات و غذاهای سرشار از فیبر
وزن خود را کنترل کنید: افزایش خطر ابتلا با چاقی با افزایش رفلاکس اسیدی
سخن‌پایانی
سرطان مری بیماری‌ای است که معمولاً در مراحل اولیه بی‌صدا و پنهان است، اما با شناخت علائم اولیه می‌توان آن را زودتر شناسایی کرد. اگر مشکل در بلع، کاهش وزن بی‌دلیل، رفلاکس معده مداوم یا سرفه‌های مزمن دارید، آن را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. در نهایت، با تغییر سبک زندگی و داشتن رژیم غذایی سالم، می‌توان از بسیاری از موارد سرطان مری پیشگیری کرد.
