اسهال در کودکان یکی از مشکلات شایع گوارشی است که می‌تواند ناشی از عفونت‌های ویروسی، باکتریایی، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، رژیم غذایی نامناسب یا حتی استرس باشد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که مدفوع بیش از حد آبکی شده و کودک بیش از سه بار در روز دفع داشته باشد. رژیم غذایی مناسب نقش کلیدی در درمان اسهال دارد، زیرا برخی غذاها می‌توانند علائم را تسکین دهند و از کم‌آبی بدن جلوگیری کنند. در ادامه مطلب غذاهای مفید برای اسهال کودک را بررسی می‌کنیم.
غذاهای کم فیبر و نشاسته‌ای
غذاهای کم فیبر و نشاسته‌ای شامل موارد زیر هستند:
- برنج سفید: برنج سفید یک غذای کم‌فیبر و آسان‌هضم است که به دلیل خاصیت جذب آب به سفت شدن مدفوع کمک می‌کند. این غذا برای کودکان بالای ۱ سال مناسب است و می‌تواند به صورت ساده یا همراه با مقدار کمی نمک سرو شود تا الکترولیت‌های از دست‌رفته جبران شوند. برنج سفید انرژی لازم را تامین می‌کند و فشار کمی به سیستم گوارشی وارد می‌کند، اما باید از افزودن چربی یا ادویه‌ها به آن خودداری کرد.
- پاستا: پاستای تهیه شده از آرد سفید مانند ماکارونی یا اسپاگتی بدون سس به دلیل فیبر پایین و هضم آسان گزینه‌ای عالی برای کودکان در دوره اسهال است. این غذا به تامین کربوهیدرات و انرژی کمک می‌کند و می‌تواند به صورت ساده یا با مقدار کمی روغن زیتون سرو شود. برای کودکان خردسال پاستا را در قطعات کوچک و بدون افزودنی‌های سنگین تهیه کنید.
- نان سفید یا نان تست: نان سفید یا نان تست بدون کره یا مربا به دلیل فیبر کم و هضم آسان برای کودکان مبتلا به اسهال مناسب است. این غذا به جذب مایعات اضافی در روده کمک کرده و انرژی لازم را برای کودک فراهم می‌کند. نان سفید را می‌توان به صورت خشک یا کمی برشته سرو کرد تا تحریک گوارشی به حداقل برسد.
- غلات کم فیبر: غلات صبحانه مانند کورن‌فلکس به دلیل فیبر پایین و هضم آسان برای کودکان در دوره اسهال مناسب هستند. این غلات می‌توانند با مقدار کمی شیر کم‌چرب یا آب سرو شوند و انرژی سریعی به کودک می‌دهند. از غلات شیرین‌شده یا پر فیبر مانند موسلی یا گرانولا اجتناب کنید.
لبنیات کم چرب
اگر اسهال ناشی از عدم تحمل لاکتوز نباشد، لبنیات کم‌چرب مانند ماست ساده یا پنیر کم‌چرب می‌تواند پروتئین و کلسیم کودک را تامین کند. ماست پروبیوتیک ممکن است به تعادل فلور روده کمک کند، اما در صورت تشدید علائم مصرف لبنیات را متوقف کنید. این غذاها برای کودکان بالای ۲ سال مناسب‌تر هستند. البته از مکمل پروبیوتیک کودکان نیز می‌توانید برای فرزند خود استفاده کنید.
میوه‌ها و سبزیجات مناسب برای اسهال اطفال
زمانی که کودک شما اسهال است می‌توانید از میوه‌ها و سبزیجات زیر به او بدهید:
- موز: موز رسیده به دلیل داشتن پتاسیم و فیبر محلول به جبران الکترولیت‌های از دست‌رفته و سفت شدن مدفوع کمک می‌کند. این میوه برای کودکان در هر سنی مناسب است و به دلیل طعم شیرین و بافت نرم معمولا مورد علاقه کودکان است. موز را می‌توان به‌صورت له‌شده یا تکه‌های کوچک به کودکان خردسال داد
- پوره سیب: پوره سیب بدون شکر به دلیل داشتن پکتین به کاهش آب مدفوع و تسکین سیستم گوارشی کمک می‌کند. این غذا برای کودکان بالای ۶ ماه مناسب است و می‌تواند به صورت خنک یا در دمای اتاق سرو شود. از دادن سیب کامل یا آب سیب پرهیز کنید، زیرا قند طبیعی آن ممکن است اسهال را تشدید کند.
- هویج پخته: هویج پخته به دلیل فیبر کم و مواد مغذی مانند بتاکاروتن به تسکین دستگاه گوارش و تامین ویتامین‌ها کمک می‌کند. هویج را می‌توان به‌صورت پوره برای کودکان کوچک‌تر یا تکه‌های نرم برای کودکان بزرگ‌تر سرو کرد. پختن هویج باعث کاهش فیبر غیرمحلول و هضم آسان‌تر آن می‌شود.
- سبزیجات پخته مانند لوبیا سبز، قارچ، چغندر، کدو حلوایی و کدو سبز پوست‌کنده: این سبزیجات پخته‌شده فیبر کمی دارند و به دلیل بافت نرم، به راحتی هضم می‌شوند. کدو حلوایی و کدو سبز پوست‌کنده به ویژه برای کودکان خردسال مناسب هستند، زیرا به جبران مایعات و تامین مواد مغذی کمک می‌کنند. این سبزیجات را بدون ادویه یا روغن زیاد سرو کنید.
پروتئین‌های سبک
پروتئین‌های کم‌چرب مانند مرغ یا گوشت گاو پخته‌شده منبع خوبی برای تامین انرژی و مواد مغذی هستند بدون اینکه سیستم گوارشی را تحریک کنند. این غذاها را به صورت آب‌پز یا کبابی و بدون چربی اضافی برای کودکان بالای ۱ سال تهیه کنید. برای کودکان کوچک‌تر گوشت را به‌صورت پوره یا تکه‌های ریز سرو کنید.
- تخم‌مرغ پخته: تخم‌مرغ آب‌پز یا نیمرو بدون روغن، پروتئین باکیفیتی ارائه می‌دهد. این غذا برای کودکان بالای ۱ سال مناسب است و به دلیل هضم آسان فشار کمی به روده‌ها وارد می‌کند. از افزودن کره یا ادویه‌های سنگین به تخم‌مرغ خودداری کنید.
سایر غذاهای مفید برای اسهال کودک
سایر تنقلات و مواد غذایی که می‌توانید در شرایط اسهال به کودک خود بدهید عبارتند از:
- آب یکی از مهم‌ترین و بهترین خوراکی‌ها برای کودک مبتلا به اسهال است، زیرا اسهال باعث از دست رفتن سریع آب و املاح بدن (الکترولیت‌ها) می‌شود. در چنین شرایطی کودک در معرض کم‌آبی قرار می‌گیرد و این حالت می‌تواند خطرناک باشد. برای جبران مایعات بدن که در اثر اسهال از بدن دفع می‌شوند، توصیه می‌شود از الکترولیت خوراکی استفاده شود. این محلول‌ها علاوه بر آب، حاوی سدیم، پتاسیم و گلوکز هستند که به جذب بهتر مایعات کمک می‌کنند و تعادل املاح بدن را بازمی‌گردانند.
- ژله یا بستنی یخی بدون شکر: ژله و بستنی یخی بدون شکر منابع خوبی برای تامین مایعات هستند، به‌ویژه اگر کودک استفراغ دارد. این غذاها به جبران کم‌آبی کمک کرده و به دلیل طعم شیرین برای کودکان جذاب هستند. تا جای ممکن از محصولات بدون رنگ مصنوعی و بدون شکر استفاده کنید.
- کیک ساده: کیک‌های ساده یا بیسکویت‌های تهیه‌شده با آرد سفید، انرژی کودک را سریع تامین می‌کنند و به دلیل فیبر پایین گوارش را تحریک نمی‌کنند. این غذاها را به مقدار کم و بدون خامه یا شکلات به کودکان بالای ۲ سال بدهید.
- سیب‌زمینی پخته: سیب‌زمینی پخته بدون پوست به دلیل فیبر کم و خاصیت جذب آب، به سفت شدن مدفوع کمک می‌کند. این غذا را ساده و بدون کره یا سس‌های چرب برای کودکان بالای ۱ سال سرو کنید.
سخن پایانی
در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین دکتر زمانی غذاهای مفید برای اسهال کودک را معرفی کردیم. اسهال در کودکان معمولا با مراقبت‌های خانگی و رژیم غذایی مناسب کنترل می‌شود. غذاهای کم‌فیبر مانند برنج سفید، موز و سیب‌زمینی پخته به جذب آب و تسکین علائم کمک می‌کنند، در حالی که اجتناب از غذاهای پرچرب، پرفیبر و شیرین ضروری است. تامین مایعات برای جلوگیری از کم‌آبی و وعده‌های کوچک و مکرر برای بهبود سریع‌تر کلیدی هستند. اگر اسهال بیش از ۲ تا ۳ روز طول کشید یا علائم شدید ظاهر شد با پزشک مشورت کنید تا علت اصلی بررسی شود.
