شناخت دقیق موارد مصرف، دوز، عوارض و تداخلات دارویی دابیگاتران

لخته‌های خونی یکی از مشکلات جدی پزشکی است که می‌تواند باعث ترومبوز ورید عمقی، آمبولی ریه و سکته مغزی شود. داروهای ضدانعقاد نقش حیاتی در پیشگیری و درمان این بیماری‌ها دارند. کپسول دابیگاتران یکی از داروهای ضدانعقاد خوراکی است که با مهار مستقیم ترومبین مانع تشکیل و گسترش لخته خون می‌شود. این دارو جایگزین ایمن و مؤثری برای داروهای سنتی مانند وارفارین به شمار می‌آید و مزایایی مانند نیاز کمتر به نظارت آزمایشگاهی و آنتی‌دوت اختصاصی دارد. شناخت دقیق موارد مصرف، دوز، عوارض و تداخلات دارویی آن برای بیماران و پزشکان ضروری است.

نحوه مصرف کپسول دابیگاتران

دابیگاتران باید طبق دستور پزشک مصرف شود؛ این دارو روزی دو بار همراه با آب کامل بلعیده می‌شود و نباید باز یا خرد شود. برای بهترین اثرگذاری، نحوه مصرف زیر را دنبال کنید.

• این کپسول را می‌توان با یا بدون غذا مصرف کرد. کپسول را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید.

• مقدار و زمان مصرف فقط و فقط باید توسط پزشک یا داروساز مشخص شود.

• دوز مصرفی عمومی ۱۵۰ میلی‌گرم، دو بار در روز است که در بیماران با کاهش عملکرد کلیه ممکن است به ۱۱۰ میلی‌گرم، دو بار در روز کاهش یابد. این مقدار مصرف بسته به نوع بیماری تغییر می‌کند.

• اگر یک نوبت را فراموش کردید، در صورت فاصله داشتن حداقل ۶ ساعت تا نوبت بعد، فوراً مصرف کنید؛ در غیر این صورت، از مصرف دوز فراموش‌شده صرف‌نظر کنید.

• دارو را هر روز در ساعات مشخص مصرف کنید تا غلظت آن در خون ثابت بماند.

• در صورت نیاز به عمل جراحی یا دندان‌پزشکی، پزشک خود را از مصرف دابیگاتران آگاه کنید. همچنین، پزشک برای مکم به درمان ممکن است مصرف قرص قلب یا قرص فشار خون را پیشنهاد دهد.

دوز مصرفی برای کودکان

مقدار مصرف در کودکان به سن، وزن بدن و نوع بیماری بستگی دارد و باید توسط پزشک متخصص کودکان یا هماتولوژیست تعیین شود.

• دابیگاتران برای درمان یا پیشگیری از ترومبوز وریدی (DVT و PE) در کودکان ۳ ماه تا ۱۸ سال در برخی کشورها مورد تایید است.

• شکل دارو برای کودکان به صورت پودر خوراکی برای تهیه سوسپانسیون یا کپسول با دوز پایین‌تر است.

• نباید بدون تجویز پزشک به کودکان داده شود، زیرا خطر خونریزی و تداخل دارویی وجود دارد.

• عملکرد کلیه کودک باید قبل و حین درمان بررسی شود، چون این دارو از طریق کلیه دفع می‌شود.

• در صورت بروز علائمی مانند خون در ادرار، مدفوع سیاه یا کبودی غیرعادی، مصرف دارو باید متوقف و پزشک مطلع شود.

عوارض کپسول دابیگاتران

این کپسول دارویی ضد انعقاد است که ممکن است باعث خونریزی یا ناراحتی‌های گوارشی شود. برخی عوارض خفیف و شایع هستند، ولی برخی دیگر می‌توانند جدی و خطرناک باشند.

عوارض جانبی شایع

برخی از عوارض شایع گزارش شده از این دارو به شرح زیر می‌باشد:

• خونریزی خفیف (مثل خون‌دماغ، خونریزی لثه یا کبودی آسان)

• سوءهاضمه، تهوع یا درد معده

• احساس سوزش معده

• مدفوع تیره یا تغییر رنگ ادرار (به دلیل وجود خون جزئی)

عوارض جدی

در کنار عوارض جانبی شایع، این دارو با عوارض جدی در برخی بیماران همراه است:

• خونریزی شدید یا مداوم از هر ناحیه بدن

• وجود خون در ادرار یا مدفوع سیاه و قیری

• استفراغ خونی یا شبیه تفاله قهوه

• سردرد شدید، سرگیجه یا از دست دادن هوشیاری (نشانه خونریزی مغزی)

• درد ناگهانی قفسه سینه، تنگی نفس یا ضعف ناگهانی در یک سمت بدن

• واکنش آلرژیک شدید (تورم لب، زبان، صورت یا گلو، کهیر یا تنگی نفس)

مکانیسم اثر و ترکیبات دابیگاتران

دابیگاتران یک مهارکننده مستقیم ترومبین (فاکتور IIa) است. ترومبین نقش اساسی در فرایند انعقاد خون دارد و باعث تبدیل فیبرینوژن به فیبرین می‌شود که شبکه اصلی لخته خون را تشکیل می‌دهد. با مهار ترومبین، دابیگاتران از تشکیل فیبرین و در نتیجه از ایجاد یا گسترش لخته‌های خونی جلوگیری می‌کند. این اثر، جریان طبیعی خون را حفظ کرده و خطر سکته مغزی یا آمبولی را کاهش می‌دهد. برخی از ترکیبات این دارو عبارتند از:

• ماده فعال اصلی دابیگاتران اتکسیلات

• تارتاریک اسید

• هیپروملوز

• تالک

• دی‌اکسید تیتانیوم

• گلیسیرول تری‌استئارات

• رنگ‌های مجاز خوراکی

موارد احتیاط

مصرف این کپسول با موارد احتیاط و موارد هشدار همراه است که شامل موارد زیر می‌باشد:

• دابیگاتران بیشتر از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود، بنابراین در بیماران با عملکرد ضعیف کلیه باید با احتیاط مصرف شود. کاهش دفع دارو می‌تواند خطر خونریزی را افزایش دهد. پزشک عملکرد کلیه (GFR) را قبل از شروع و در طول درمان بررسی می‌کند.

• این کپسول یک داروی ضدانعقاد است، مصرف آن ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. بیماران باید از هرگونه نشانه خونریزی مانند خون در ادرار، مدفوع سیاه، خون‌دماغ یا کبودی غیرعادی آگاه باشند و در صورت مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنند.

• در صورت نیاز به هر نوع عمل جراحی یا حتی درمان‌های دندان‌پزشکی، باید پزشک یا دندان‌پزشک را از مصرف دابیگاتران مطلع کرد. ممکن است لازم باشد دارو چند روز قبل از عمل قطع شود تا خطر خونریزی کاهش یابد.

• در سالمندان (به خصوص بالای ۷۵ سال) احتمال عوارض ناشی از خونریزی بیشتر است، زیرا عملکرد کلیه ضعیف‌تر است و حساسیت به دارو افزایش می‌یابد.

• ایمنی این کپسول در دوران بارداری و شیردهی به طور کامل مشخص نیست. مصرف آن فقط در صورتی مجاز است که فواید درمانی آن بر خطرات احتمالی برای جنین یا نوزاد غالب باشد

موارد منع مصرف دابیگاتران

این دارو در کنار موارد احتیاط، دارای موارد منع مصرف زیر است:

• خونریزی فعال یا شدید

• نارسایی کلیوی شدید

• حساسیت یا آلرژی به دارو یا هر یک از اجزای کپسول

• وجود لخته خون در حال درمان با داروهای دیگر بدون هماهنگی پزشکی

• بیماری‌های شدید کبدی با اختلال هموستاز (انعقاد خون)

• دوران بارداری و شیردهی (در صورت عدم توصیه پزشک)

کاربرد کپسول دابیگاتران

برخی از کاربردها یا موارد مصرف این دارو به شرح زیر است:

• پیشگیری از سکته مغزی و آمبولی سیستمیک در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی غیر دریچه‌ای (نوعی نامنظم بودن ضربان قلب)

• درمان ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریوی (PE) یا برای پیشگیری از عود آن‌ها

• پیشگیری از تشکیل لخته خون پس از جراحی تعویض مفصل ران یا زانو

کپسول دابیگاتران برای آمبولی ریه

یکی از موارد مصرف اصلی این دارو، درمان آمبولی ریه (PE) است تا از گسترش یا تشکیل لخته‌های خونی جلوگیری کند. معمولاً پس از ۵ تا ۱۰ روز درمان با داروی تزریقی، دابیگاتران ۱۵۰ میلی‌گرم دو بار در روز خوراکی مصرف می‌شود.

کپسول دابیگاتران برای لخته خون

درمان و پیشگیری از لخته خون در وریدها و ریه‌ها، یکی دیگر از کاربردهای متعدد کپسول دابیگاتران می‌باشد. این دارو با مهار مستقیم ترومبین، از تشکیل فیبرین و گسترش لخته جلوگیری می‌کند.

مقایسه کپسول دابیگاتران با داروهای مشابه

سایر داروهای مشابه مانند ریواروکسابان، آپیکسابان و ادوکسابان فاکتور Xa را مهار می‌کنند و تفاوت در دوز، آنتی‌دوت و روش مصرف دارند.

تداخل دارویی دابیگاتران

دابیگاتران به دلیل اثر ضدانعقادی، با بسیاری از داروها و مکمل‌ها تداخل دارد و مصرف همزمان آن‌ها می‌تواند خطر خونریزی یا کاهش اثر دارو را افزایش دهد. بیماران قبل از مصرف، با پزشک در رابطه با مصرف داروهای دیگر مشورت کنند.

سخن پایانی

این مقاله به بررسی کپسول دابیگاتران، از مجله داروخانه آنلاین دکتر زمانی پرداخت. این دارو در درمان و پیشگیری ترومبوز ورید عمقی، آمبولی ریه و سکته مغزی در فیبریلاسیون دهلیزی کاربرد دارد و نسبت به داروهای سنتی مانند وارفارین، نیاز به نظارت آزمایشگاهی کمتر و آنتی‌دوت اختصاصی دارد. با این حال، رعایت موارد احتیاط، اطلاع از تداخلات دارویی و توجه به علائم خونریزی ضروری است.