هر سال با شروع فصل پاییز و زمستان نگرانی‌های والدین درباره سلامت کودک خود بیشتر می‌شود. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که ذهن بسیاری از پدر و مادرها را به خود مشغول می‌کند، واکسن آنفولانزا برای کودکان است. آیا این واکسن ضروری است؟ چه زمانی باید تزریق شود؟ آیا عوارضی دارد؟ و اگر کودک ما سالم است، آیا نیازی به این واکسن دارد یا نه؟ در این مطلب پاسخی علمی، دقیق و قابل‌اعتماد به تمام سوالات رایج والدین درباره واکسن آنفولانزا در کودکان می‌دهیم.
چرا به کودکان واکسن آنفولانزا داده می‌شود؟
آنفولانزا می‌تواند برای کودکان بسیار ناخوشایند باشد و گاهی اوقات می‌تواند مشکلات جدی مانند ذات‌الریه ایجاد کند. هر زمستان هزاران کودک که بیماری خاصی ندارند، به دلیل آنفولانزا به مراقبت‌های بیمارستانی نیاز دارند. کودکان می‌توانند به راحتی آنفولانزا را بگیرند و به دیگران منتقل کنند. واکسیناسیون کودکان نه تنها از خود آن‌ها در برابر آنفولانزا محافظت می‌کند، بلکه نقش مهمی در جلوگیری از گسترش بیماری و حمایت از افرادی دارد که بیشتر در معرض خطر هستند مانند نوزادان، زنان باردار و سالمندان. علاوه بر واکسن، تقویت سیستم ایمنی بدن کودک با روش‌هایی مثل تغذیه مناسب، خواب کافی و استفاده از مکمل‌هایی مانند شربت تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان نیز می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها کمک کند.
چرا واکسن آنفولانزا برای کودکان مهم است؟
آنفولانزا می‌تواند باعث علائمی مانند تب، خستگی شدید، درد عضلانی، گرفتگی بینی، سرفه خشک و گلودرد شود. کودکان، به‌ویژه آن‌هایی که زیر ۵ سال هستند، در معرض خطر بالای بستری شدن به دلیل عوارض آنفولانزا مانند پنومونی یا برونشیت قرار دارند، بنابراین واکسن آنفولانزا برای کودکان زیر 5 سال اهمیت بیشتری دارد.
- واکسیناسیون کودکان نه‌تنها آن‌ها را از بیماری محافظت می‌کند، بلکه با کاهش انتشار ویروس از افراد آسیب‌پذیر مانند نوزادان، زنان باردار و سالمندان نیز محافظت می‌کند. داده‌ها نشان می‌دهند که در مناطقی که برنامه واکسیناسیون کودکان اجرا شده، میزان بستری شدن به دلیل آنفولانزا تا ۸۵٪ کاهش یافته است.
کدام کودکان واجد شرایط دریافت واکسن آنفولانزا هستند؟
واکسن آنفولانزا هر سال در پاییز یا اوایل زمستان برای گروه‌های زیر ارائه می‌شود:
- کودکان ۲ تا ۳ ساله
- کودکان در سن مدرسه: دانش‌آموزان از مهدکودک تا سال یازدهم.
- کودکان ۶ ماه تا ۱۷ سال با بیماری‌های مزمن: این گروه شامل کودکانی است که شرایط زیر را دارند:
بیماری‌های تنفسی مانند آسم یا فیبروز کیستیک، سابقه عفونت ریه یا مجاری تنفسی که نیاز به بستری شبانه داشته است، بیماری‌های قلبی جدی، بیماری‌های کلیوی یا کبدی، بیماری‌های مغزی یا عصبی مانند فلج مغزی، دیابت، نقص سیستم ایمنی، مشکلات طحال و ناتوانی‌های یادگیری.
- اگر فرزند شما بیماری مزمن دارد و مطمئن نیستید که واجد شرایط است، با پزشک عمومی یا متخصص او مشورت کنید.
چه کودکانی نمی‌توانند واکسن آنفولانزا را دریافت کنند؟
اکثر کودکان واجد شرایط می‌توانند واکسن به صورت اسپری بینی دریافت کنند، اما در برخی موارد واکسن تزریقی پیشنهاد می‌شود. این موارد شامل کودکان زیر است:
- زیر ۲ سال: اسپری بینی برای کودکان زیر ۲ سال مجوز ندارد.
- آلرژی شدید: کودکانی که به مواد تشکیل‌دهنده اسپری بینی مانند ژلاتین خوکی، نئومایسین یا جنتامایسین حساسیت شدید (آنافیلاکسی) داشته‌اند.
- آلرژی شدید به تخم‌مرغ: کودکانی که به دلیل آلرژی به تخم‌مرغ نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه داشته‌اند.
- نقص شدید سیستم ایمنی: کودکانی با سیستم ایمنی بسیار ضعیف یا افرادی که با فرد دارای نقص ایمنی شدید مانند گیرنده پیوند مغز استخوان زندگی می‌کنند.
- آسم شدید: کودکانی که با قرص‌های استروئیدی طولانی‌مدت درمان می‌شوند، در ۷۲ ساعت گذشته علائم آسم داشته‌اند یا به دلیل آسم نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه داشته‌اند.
- درمان با سالیسیلات: کودکانی که تحت درمان با سالیسیلات هستند.
- نکته در مورد بیماری: اگر فرزند شما تب بالا یا بینی بسیار گرفته و آبریزش دارد، بهتر است تا بهبودی کامل صبر کنید. در این موارد، ممکن است واکسن تزریقی به‌جای اسپری بینی پیشنهاد شود.
نحوه تزریق و دوز واکسن آنفولانزا برای کوکان
نحوه تزریق واکسن به شکل موارد زیر است:
- اسپری بینی: این روش برای کودکان ۲ تا ۱۷ سال ترجیح داده می‌شود، زیرا سریع، بدون درد و مؤثر است. واکسن به‌صورت اسپری در هر سوراخ بینی پاشیده می‌شود و حتی در صورت آبریزش، عطسه یا فین کردن، همچنان اثر خود را حفظ می‌کند.
- واکسن تزریقی: برای کودکان زیر ۲ سال یا آن‌هایی که نمی‌توانند اسپری بینی دریافت کنند، واکسن به‌صورت تزریق در بازو یا ران انجام می‌شود.
کودکان زیر ۹ سال با بیماری‌های مزمن که برای اولین بار واکسن آنفولانزا دریافت می‌کنند، ممکن است نیاز به دوز دوم با فاصله ۴ هفته داشته باشند تا ایمنی کامل در آن‌ها ایجاد شود.
دریافت همزمان با سایر واکسن‌ها
واکسن آنفولانزا می‌تواند همزمان با سایر واکسن‌ها تزریق شود، اما معمولا با واکسن ویروس سینسیتیال تنفسی همزمان تجویز نمی‌شود، مگر اینکه پزشک آن را ضروری بداند.
عوارض واکسن آنفولانزا در کودکان
عوارض جانبی واکسن آنفولانزا معمولا خفیف هستند و طی ۱ تا ۲ روز برطرف می‌شوند. این عوارض شامل موارد زیر است:
- اسپری بینی: گرفتگی یا آبریزش بینی، کاهش اشتها، خستگی، سردرد.
- واکسن تزریقی: درد یا حساسیت در محل تزریق، تب خفیف، درد عضلانی.
عوارض جدی مانند واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) بسیار نادر است. توجه داشته باشید که واکسن آنفولانزا حاوی ویروس ضعیف‌شده است و نمی‌تواند باعث آنفولانزا در کودکان شود.
مراقبت‌های بعد از واکسن آنفولانزا در کودکان
پس از دریافت واکسن آنفولانزا مراقبت‌های ساده‌ای می‌تواند به کاهش عوارض خفیف و راحتی کودک کمک کند:
- به کودک اجازه دهید استراحت کند و مایعات کافی مانند آب یا آبمیوه بنوشد تا بدنش هیدراته بماند، به‌ویژه اگر تب خفیف یا خستگی دارد.
- برای تب یا درد خفیف می‌توانید از استامینوفن یا ایبوپروفن مناسب با سن کودک طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- برای گرفتگی یا آبریزش بینی ناشی از اسپری بینی نیازی به اقدام خاصی نیست، اما می‌توانید از اسپری سالین بینی یا دستمال نرم برای تسکین استفاده کنید.
- اگر کودک علائم شدید مانند تنگی نفس، تورم صورت، تب بالای مداوم یا ضعف شدید نشان داد، فورا با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید، زیرا ممکن است نشانه واکنش آلرژیک باشد.
- در روز واکسن از فعالیت‌های سنگین مانند ورزش شدید خودداری کنید تا بدن کودک فرصت بهبودی از عوارض احتمالی را داشته باشد.
آیا واکسن آنفولانزا برای کودکان ضرر دارد؟
واکسن آنفولانزا در کودکان به طور کلی بسیار ایمن است و توسط سازمان‌های بهداشتی مانند NHS و WHO تایید شده است. این واکسن‌ها سال‌ها است که برای میلیون‌ها کودک در سراسر جهان استفاده می‌شوند و عوارض جدی آن‌ها بسیار نادر هستند.
سخن پایانی
در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین دکتر زمانی در مورد واکسن آنفولانزا برای کودکان کامل توضیح دادیم. تصمیم‌گیری درباره تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان گاهی ساده نیست. همان‌طور که در این راهنمای کامل خواندید، واکسن آنفولانزا می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری از بیماری‌های فصلی ایفا کند و از بروز عوارض جدی در کودکان به‌ویژه در گروه‌های پرخطر جلوگیری نماید.
