فقر آهن چیست؟
همانطور که از نام این بیماری میتواند حدس زد، کم خونی ناشی از فقر آهن به دلیل کمبود این عنصر ضروری است. از طرفی با آنکه فقر آهن در زنان، یک بیماری بسیار شایع است، اما فقر آهن در آقایان نیز دیده شده است.
بدون آهن کافی، بدن شما نمیتواند به اندازه لازم مادهای را در گلبولهای قرمز تولید کند که آنها را قادر به حمل اکسیژن (هموگلوبین) میکند. در نتیجه کم خونی ناشی از فقر آهن ممکن است شما را دچار مشکلاتی مانند خستگی بیش از حد و تنگی نفس کند.
علائم کمبود آهن در بدن چیست؟
در ابتدا علائم کم خونی فقر آهن در آزمایش خون میتواند آنقدر خفیف باشد که مورد توجه قرار نگیرد. اما با کمبود آهن در بدن و تشدید کم خونی، علائم و نشانهها تشدید میشوند. طبق نظر هر دکتر کم خونی، علائم و عوارض فقر آهن شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
خستگی مفرط
ضعف
پوست رنگ پریده
درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع یا تنگی نفس
سردرد، سرگیجه یا سبکی سر
دست و پاهای سرد
التهاب یا درد زبان شما
ناخنهای شکننده
هوس غیرمعمول برای مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک یا نشاسته
کم اشتهایی بهخصوص در نوزادان و کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن
فقر آهن و ریزش مو بسیار به یکدیگر مرتبط هستند.
علت اصلی فقر آهن و کم خونی چیست؟
کم خونی ناشی از فقر آهن زمانی رخ میدهد که بدن شما مقدار کافی از این عنصر را برای تولید هموگلوبین نداشته باشد. هموگلوبین بخشی از گلبولهای قرمز است که به خون رنگ خاص آن را میدهد و گلبولهای قرمز میتوانند خون اکسیژن دار را در سراسر بدن فرد حمل کنند.
اگر آهن کافی مصرف نکنید یا مقدار زیادی از آن را از دست بدهید، بدن شما نمیتواند هموگلوبین کافی تولید کند و در نهایت مشکل کم خونی ناشی از فقر آهن شکل خواهد گرفت
برای فقر آهن چه بخوریم؟
بدن شما بهطور منظم از غذاهایی که میخورید آهن دریافت میکند. اگر این عنصر ضروری را خیلی کم دریافت کنید، بهمرور زمان بدن شما دچار کم خونی ناشی از کمبود آهن میشود. نمونههایی از غذاهای غنی از آهن شامل گوشت، تخم مرغ، سبزیجات سبز برگ و غذاهای غنی شده با آهن است.
برای رشد و تکامل مناسب، نوزادان و کودکان نیز به دریافت آهن از رژیم غذایی خود نیاز دارند. با انتخاب غذاهای غنی از این عنصر ضروری میتوانید خطر کم خونی ناشی از فقر آهن را کاهش دهید. چنین غذاهایی عبارت هستند از:
گوشت قرمز و مرغ
انواع غذای دریایی
لوبیا
سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج
میوههای خشک شده مانند کشمش و زردآلو
غلات، نان و پاستا غنی شده با آهن
نخود فرنگی
عوامل خطر
افرادی که در گروههای زیر قرار میگیرند، ممکن است در خطر ابتلا به کم خونی فقر آهن باشند:
زنان
با توجه به اینکه زنان در طول قاعدگی خون از دست میدهند، در معرض خطر کم خونی فقر آهن هستند.
نوزادان و کودکان
نوزادانی که هنگام تولد وزن کمی دارند، زودتر از موعد به دنیا آمدهاند و آهن کافی از شیر مادر یا شیر خشک دریافت نمیکنند ممکن است در معرض خطر کمبود آهن باشند.
کودکان در طول جهش رشد به آهن اضافی نیاز دارند. اگر کودک شما رژیم غذایی سالم و متنوعی ندارد، ممکن است در معرض خطر کم خونی باشد. توصیه میکنیم برای حفظ سلامت او نظر یک دکتر فقر آهن کودکان را جویا شوید.
گیاه خواران
رژیم غذایی گیاهخواران ممکن است خطر ابتلا به کمخونی را افزایش دهد. آهن موجود در غذاها بر دو نوع است: هِم و غیرهِم. آهن هِم که در فرآوردههای حیوانی مثل گوشت و مرغ موجود است نسبت به آهن غیرهِم که در منابع گیاهی وجود دارد، جذب بهتری در بدن دارد. از آنجاییکه گیاهخواران از آهن هِم موجود در منابع حیوانی محروم هستند، به همین دلیل ممکن است بیش از افراد دیگر در معرض ابتلا به کمخونی و کمبود آهن قرار بگیرند.
چرا بعضی از گیاه خواران کم خونی می گیرند؟
در ایران حدود 30% از افراد دچار فقر آهن هستند که البته این آمار در زنان بیش از مردان است. کمخونی زمانی اتفاق میافتد که بدن انسان به مقدار کافی گلبول قرمز تولید نمیکند یا اینکه سلولها به درستی عملکرد خود را انجام نمیدهند. در اکثر موارد کمخونی بر اثر کمبود آهن بوجود میآید اما کمبود ویتامین B12 نیز در بروز کمخونی موثر است. علائم کمخونی عبارت است از: خستگی مزمن، پوست رنگپریده و زرد، ضعف، سرگیجه، ضربان قلب نامنظم، تنگی نفس، سردرد و سردی دست و پا. از آنجایی که جذب آهن از منابع گیاهی کمتر از منابع حیوانی است و ویتامین ب 12 نیز در منابع گیاهی به وفور یافت نمیشود، احتمال بروز کمخونی در گیاهخواران بیش از سایر افراد است.
جذب آهن از منابع گیاهی را چگونه افزایش دهیم ؟
بهترین منابع آهن برای گیاه خواران را برای شما شرح دادیم. همانطور که اشاره کردیم جذب آهن هِم از منابع حیوانی با سهولت بیشتری صورت میگیرد. اما آهن غیرهِم به اندازه آهن هِم در بدن جذب نمیشود. به همین دلیل به گیاهخوران معمولا توصیه میشود که ۱.۸ برابر بیشتر از افرادی که گوشت میخورند، آهن مصرف نمایند. برای اینکه جذب آهن را از منابع گیاهی افزایش دهیم میتوانیم از راهکارهای زیر کمک بگیریم:
غذاهای غنی از ویتامین C بخورید تا جذب آهن غیرهم تا 300 درصد افزایش یابد.
همراه با وعدههای غذایی و نزدیک به زمان مصرف آنها از نوشیدن چای و قهوه بپرهیزید تا با کاهش جذب ۵۰ درصدی آهن مواجه نشوید.
از جوانه غلات و حبوبات استفاده کنید زیرا در این صورت فیتات موجود در غذاها کمتر شده و جذب آهن بیشتر خواهد شد.
ظروف چدنی استفاده کنید. غذاهایی که در تابه چدنی درست میشوند، ۲ تا ۳ برابر بیشتر از غذاهایی که در ظروف غیر آهنی درست میشوند، حاوی آهن هستند.
غذاهای سرشاز از اسید آمینه لیزین را مصرف کنید. غذاهای گیاهی مانند حبوبات و کینوا که سرشار از اسید آمینه لیزین هستند، در کنار وعدههای غذایی غنی از آهن، جذب این ماده معدنی را تا حدود زیادی افزایش خواهند داد.
معرفی شربت فروگلوبین
شربت فروگلوبین یک مکمل تغذیهای است که به حفظ سطح نرمال آهن در بدن کمک میکند. شربت فروگلوبین با دارا بودن ترکیب مناسبی از آهن در کنار سایر ریزمغذیهایی چون زینک (روی)، مس و برخی ویتامینهای گروه B منبع خوبی از ویتامینها و مواد معدنی به شمار میرود. شربت فروگلوبین ب12 فاقد لاکتوز، فاقد الکل، فاقد رنگهای مصنوعی و فاقد چربی و مخمر است. شربت آهن فروگلوبین تست حیوانی ندارد. شربت Feroglobin جهت مصرف توسط افراد گیاهخوار (Vegetarian) نیز مناسب است.
شربت فروگلوبین برای چیست؟
شربت فروگلوبین یک مکمل غذایی مناسب برای تمام گروههای سنی بالای یک سال است. شربت Feroglobin به منظور درمان و جلوگیری از آنمی (کم خونی) ناشی از فقر آهن مورد استفاده قرار میگیرد. آهن به عنوان یکی از اصلیترین ترکیبات به کار رفته در شربت فروگلوبین به ساخت نرمال گلبولهای قرمز خون و هموگلوبین و انتقال اکسیژن در بدن کمک میکند. شربت فروگلوبین ب12 به ویژه در کودکان در حال رشد، بانوان باردار، بانوان طی دوران قاعدگی و ورزشکاران با اثرات مثبت بسیاری همراه است.
در ادامه به طور کاملتر به شرح برخی از مهمترین موارد مصرف و خواص شربت فروگلوبین ب12 میپردازیم:
- شربت فروگلوبین و آنمی ناشی از فقر آهن:
شربت فروگلوبین اغلب جهت مصرف توسط افرادی که سطح آهن پایینی دارند و یا مبتلایان به کم خونی ناشی از فقر آهن توصیه میشود. شربت فرو گلوبین به افزایش سطح آهن (که برای ساخت گلبولهای قرمز سالم ضروری است) در بدن، کمک میکند.
- شربت فروگلوبین ب12 و احساس ضعف و خستگی:
احساس ضعف و کمبود سطح انرژی ممکن است ناشی از پایین بودن سطح آهن در بدن باشد. فروگلوبین ب 12 میتواند به افزایش سطح آهن کمک کند و از این طریق در افزایش سطح انرژی و کاهش احساس ضعف و خستگی کمککننده باشد.
- شربت فروگلوبین برای کودکان:
شربت فروگلوبین در کودکان بالای 1 سال قابل استفاده است. شربت فروگلوبین ب 12 با تامین ترکیب مناسبی از ریزمغذیهای مورد نیاز روزانه کودکان به حفظ رشد و تکامل نرمال در کودکان کمک میکند. در برخی موارد شربت فروگلوبین برای اشتهای کودکان و همچنین با هدف بهبود رشد قدی مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه کمی بیشتر به این موضوع میپردازیم:
- شربت فروگلوبین برای اشتهای کودکان
بیاشتهایی در کودکان میتواند علل متفاوتی داشته باشد. در صورتی که فرزند شما کماشتها یا بیاشتها است، لازم است تمامی عواملی که ممکن است در بروز این مساله دخیل باشند بررسی شوند. از جمله عوامل موثر در کماشتهایی کودکان میتوان به مواردی چون بیماری، استرس و تغذیه نامناسب اشاره کرد. مشاوره با یک متخصص اطفال یا کارشناس تغذیه میتواند به تشخیص علت زمینهای کماشتهایی و رفع این مشکل کمک کند.
شربت فروگلوبین ب 12 میتواند در موارد کماشتهایی ناشی از تغذیه نامناسب در بهبود اشتها کمککننده باشد. تغذیه نامناسب منجر به کمبود برخی ریزمغذیهای ضروری میشود و این کمبود با کاهش اشتها در ارتباط است. مصرف مکملهای با پایه ویتامینها و مواد معدنی مانند شربت Feroglobin میتواند به مرور زمان با کمک به جبران کمبود برخی از این ریزمغذیها در بهبود اشتها کمککننده باشد. لازم به ذکر است که در صورتی که کودک شما از رژیم غذایی متعادل و متنوعی پیروی نمیکند، میبایست به منظور اصلاح رژیم غذایی ایشان با کارشناس تغذیه مشورت نمایید.
- شربت فروگلوبین برای قد
شربت فروگلوبین حاوی ترکیبی از ویتامینها و مواد معدنی است که در سلامت عمومی و رشد و تکامل طبیعی کودکان نقشی اساسی دارند؛ با این وجود، بحث در رابطه با نحوه اثرگذاری مکملها بر رشد قدی کمی پیچیدهتر است. قد تحت تاثیر عواملی چون ژنتیک، تغذیه، ورزش، خواب و سلامت کلی بدن قرار دارد. تمرکز بر یک رژیم غذایی متعادل، مغذی و متنوع، فعالیت بدنی منظم و خواب کافی برای رشد سالم کودکان بسیار مهم است. از آنجایی که شربت فروگلوبین ب12 به تامین مواد مغذی مورد نیاز روزانه کمک میکند، میتواند از این طریق در حفظ رشد و تکامل نرمال کودکان مفید باشد.
- شربت فروگلوبین در بارداری:
بانوان باردار به منظور رشد و تکامل جنین به سطوح بالاتری از آهن نیاز دارند. در صورت تایید و صلاحدید پزشک، به منظور اطمینان از دریافت مقادیر کافی آهن و جلوگیری از کمبود آهن میتوان از شربت فروگلوبین در بارداری استفاده کرد.
- شربت فروگلوبین در شیردهی:
در دوران شیردهی نیز همانند دوران بارداری مصرف هر مکمل تغذیهای میبایست با مشورت پزشک صورت گیرد. بنابراین، در صورتی که شما از جانب پزشک خود مجاز به مصرف شربت فروگلوبین هستید، میتوانید از این مکمل با هدف کمک به تامین بخشی از مواد مغذی مورد نیاز روزانه بدن استفاده نمایید.
- فروگلوبین ب12 و قاعدگی:
برخی بانوان ممکن است خونریزیهای شدید قاعدگی را تجربه کنند و از این رو مبتلا به کمبود آهن شوند. استفاده از شربت فروگلوبین میتواند در پر کردن ذخایر آهن و پیشگیری از ابتلا به آنمی ناشی از فقر آهن کمککننده باشد.
- شربت فروگلوبین و حفظ سلامت عمومی:
مصرف شربت فروگلوبین ب 12 حتی توسط افرادی که کمبود آهن در آنها تشخیص داده نشده است، میتواند در حفظ سلامت عمومی بدن کمککننده باشد. شربت فروگلوبین ب12 حاوی ترکیبی از ویتامینها و مینرالهای مورد نیاز روزانه است که برای عملکرد صحیح بدن ضروری هستند.
- شربت فروگلوبین برای ریزش مو:
شربت آهن فروگلوبین به دلیل دارا بودن برخی ریزمغذیهای موثر در سلامت مو، میتواند در کاهش نوعی از ریزش مو که ناشی از کمبود مواد مغذی در بدن است، کمککننده باشد؛ با این وجود، در صورتی که هدف شما از مصرف مکمل، کاهش ریزش مو ناشی از کمبودهای تغذیهای است، به جای استفاده از این محصول میتوانید از محصولات تخصصی این حوزه مانند قرص پرفکتیل ویتابیوتیکس استفاده نمایید.
ترکیبات شربت فروگلوبین
اجزای اصلی تشکیلدهنده شربت فروگلوبین آهن، زینک، ویتامینهای گروه B، ویتامین C، مس، منگنز و اسید آمینه لیزین هستند. ریزمغذیهای نام برده شده در ترکیبی از عسل و عصاره مالت به کار رفتهاند. در ادامه کمی بیشتر با برخی از مهمترین ترکیبات شربت فروگلوبین آشنا میشویم:
- آهن:
آهن موجود در شربت فروگلوبین به فرم فریک آمونیوم سیترات است. فریک آمونیوم سیترات ترکیبی حاوی آهن است که به منظور تامین آهن در برخی مکملهای تغذیهای مانند شربت فروگلوبین ب12 به کار میرود. این ترکیب به طور معمول از ترکیب آهن (Fe3+) و آمونیوم سیترات به دست میآید. فریک آمونیوم سیترات در داروها و مکملهای تغذیهای به عنوان منبع آهن و با هدف کمک به درمان یا پیشگیری از کم خونی فقر آهن استفاده میشود. آهن از مهمترین مواد معدنی مورد نیاز بدن است که برای مواردی چون انتقال اکسیژن به سراسر بدن، درمان و پیشگیری از کم خونی فقر آهن و بهبود عملکرد شناختی ضروری است.
شربت آهن فروگلوبین در هر 10 میلیلیتر تامینکننده 20 میلی گرم آهن المنتال (یا آهن عنصری یا خالص) است.
- فولیک اسید (ویتامین B9) و ویتامین B12:
فولیک اسید و ویتامین B12 دو ماده مغذی ضروری هستند که برای ساخت گلبولهای قرمز خون مورد نیازند. کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B9 یا ویتامین B12 زمانی رخ میدهد که کمبود این ویتامینها منجر به ساخت گلبولهای قرمز غیر طبیعی و بزرگتر از سایز طبیعی گردد. این گلبولهای قرمز نمیتوانند عملکرد نرمال و معمول داشته باشند. این نوع از آنمی یا کم خونی، آنمی مگالوبلاستیک نام دارد و در حالت کلی با دریافت مقادیر کافی فولیک اسید و ویتامین B12 قابل پیشگیری است.
شربت فروگلوبین به ازای هر 10 میلیلیتر حاوی 100 میکروگرم فولیک اسید و 10 میکروگرم ویتامین B12 است.
- ویتامین B6:
ویتامین B6 در سنتز (ساخت) هموگلوبین (پروتئینی که مسئول حمل اکسیژن در گلبولهای قرمز است) نقش دارد. وجود ویتامین B6 در فرمولاسیون شربت فروگلوبین، در ساخت گلبولهای قرمز طبیعی و سالم کمککننده است.
شربت Feroglobin در هر 10 میلیلیتر حاوی 2 میلیگرم ویتامین B6 است.
- ویتامین C:
ویتامین C با هدف کمک به افزایش جذب آهن به شربت فروگلوبین ب12 افزوده شده است. ویتامین C با دارا بودن خاصیت آنتیاکسیدانی در حفظ عملکرد نرمال سیستم ایمنی بدن نیز کمککننده است.
شربت فروگلوبین ب12 به ازای هر 10 سیسی تامینکننده 64 میلیگرم ویتامین C است.
- زینک (روی):
زینک در عملکردهای فیزیولوژیکی متعددی در بدن نقش دارد. از جمله خواص زینک میتوان به نقش این ماده معدنی در حفظ عملکرد نرمال سیستم ایمنی بدن، ساخت پروتئین، بهبود زخم و سنتز DNAاشاره کرد. زینک همچنین در رشد و تکامل نرمال کودکان نیز حائز اهمیت است.
شربت فروگلوبین در هر 10 میلیلیتر حاوی 6 میلیگرم زینک المنتال است.
- مس:
مس برای متابولیسم و انتقال آهن در بدن ضروری است و از این جهت به کار رفتن آن در شربت فروگلوبین میتواند به عنوان یک مزیت در نظر گرفته شود.
شربت فروگلوبین ب12 به ازای هر 10 میلیلیتر حاوی 0.4 میلیگرم مس است.
بهترین زمان مصرف شربت فروگلوبین ب 12
در تعیین بهترین زمان مصرف شربت فروگلوبین ب12 باید دو فاکتور جذب بهتر و عوارض گوارشی کمتر را مد نظر داشت. از آنجایی که آهن یکی از اصلیترین اجزای تشکیلدهنده شربت فروگلوبین است، حصول حداکثر میزان جذب آن در بدن برای ما اهمیت دارد. به طور کلی جذب آهن با معده خالی بهتر است و از این رو به منظور جذب بهینه این ماده معدنی بهتر است مکملهای آهن حداقل 1 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا (با معده خالی) مصرف شوند.
با این وجود، همواره باید در نظر داشته باشیم که شرایط افراد با یکدیگر متفاوت است و از این رو واکنش بدن هر فرد نیز در برابر دریافت مکملها میتواند متفاوت باشد. به عنوان مثال گروهی از افراد با سیستم گوارشی حساس ممکن است به دنبال مصرف شربت فروگلوبین با معده خالی دچار عوارض گوارشی شوند. بهترین زمان مصرف شربت فروگلوبین در این افراد همراه یا بلافاصله بعد از وعدههای غذایی اصلی (با معده پر) است. خوردن شربت فروگلوبین با معده پر احتمال بروز عوارض گوارشی به دنبال مصرف مکمل را کاهش میدهد.
مقدار مصرف شربت فروگلوبین
مقدار مصرف شربت فروگلوبین بسته به سن افراد متفاوت است. بر اساس روش مصرف پیشنهادی از جانب شرکت سازنده، افراد در گروههای سنی متفاوت میتوانند به شرح زیر از شربت فروگلوبین استفاده نمایند:
کودکان در گروه سنی 1 تا 3 سال: 1 قاشق مرباخوری (معادل با 5 میلیلیتر) شربت فروگلوبین یک بار در روز
کودکان در گروه سنی 4 تا 6 سال: 1 قاشق مرباخوری شربت فروگلوبین ب12 دو بار در روز (مجموعا 10 میلیلیتر شربت فرو گلوبین در روز)
کودکان در گروه سنی 7 تا 12 سال: 2 قاشق مرباخوری شربت Feroglobin یک تا دو بار در روز (مجموعا 10 تا 20 میلیلیتر شربت فروگلوبین ب12 در روز)
نوجوانان و بزرگسالان: 2 قاشق مرباخوری شربت آهن فروگلوبین دو بار در روز (مجموعا روزانه 20 میلیلیتر شربت فروگلوبین)
عوارض شربت فروگلوبین ب12
در صورت مصرف شربت فروگلوبین بر اساس روش مصرف پیشنهادی از جانب شرکت سازنده، شربت فروگلوبین ب12 برای اکثر افراد ایمن است و هیچ گونه عارضه جانبی جدی به همراه نخواهد داشت. با این وجود، مولتی ویتامین فروگلوبین نیز مانند هر مکمل تغذیهای دیگری ممکن است در بعضی از افراد با بروز برخی عوارض جانبی همراه باشد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
- شربت فروگلوبین و عوارض گوارشی:
همانند سایر مکملهای حاوی ویتامینها و مواد معدنی، شربت فروگلوبین ب12 نیز ممکن است در برخی افراد با سیستم گوارشی حساس با بروز بعضی از عوارض گوارشی همراه باشد. از جمله این عوارض میتوان به حالت تهوع، درد شکمی (دلدرد)، یبوست و سیاه شدن مدفوع اشاره کرد. همانگونه که پیشتر نیز گفته شد، بهترین زمان خوردن شربت فروگلوبین به منظور کاهش احتمال بروز ناراحتی گوارشی، همراه یا بلافاصله بعد از غذا است.
- شربت فروگلوبین و سیاهی دندان:
فروگلوبین ب12 حاوی آهن است و از این رو ممکن است موجب سیاه شدن موقت دندانها شود. به منظور جلوگیری از این اتفاق میتوانید هنگام مصرف شربت را در قسمت انتهایی دهان بریزید و یا اینکه جهت نوشیدن فروگلوبین b12 از نی استفاده نمایید، به گونهای که شربت در تماس مستقیم با دندانها قرار نگیرد. همچنین میتوانید پس از مصرف شربت فروگلوبین دهان را شست و شو دهید و بهداشت و دهان و دندان را رعایت نمایید.
- حساسیت به شربت فروگلوبین:
در موارد بسیار نادر، برخی افراد ممکن است نسبت به ترکیبات موجود در شربت فروگلوبین و یا سایر مکملهای تغذیهای واکنشهای آلرژیک نشان دهند. در صورت وجود حساسیت شناخته شده نسبت به ترکیبات شربت فروگلوبین، از مصرف این مکمل پرهیز نمایید.