ترنجبین ماده‌ای طبیعی است که از شیره گیاهی به نام خارشتر به دست می‌آید. این ماده معمولا به صورت شبنم یا شیره خشک شده روی گیاه مشاهده می‌شود و به دلیل خواص دارویی بی‌نظیرش طرفداران زیادی دارد. در این مقاله شما را با خواص شگفت انگیز ترنجبین و نحوه استفاده از آن آشنا می‌کنیم.
ترنجبین
ترنجبین یا صمغ خارشتر ماده‌ای شیرین و سفید رنگ است. این گیاه دارویی یکی از محصولات طبیعی است که علاوه بر استفاده به عنوان طعم دهنده، خواص دارویی فراوانی دارد. ترنجبین خاصیت ملینی دارد و با یبوست مبارزه می‌کند. در گذشته از این ماده در کارخانه‌های قند و شکر برای تهیه قند استفاده می‌کردند، اما امروزه بیشتر به دلیل خواص درمانی و دارویی شناخته می‌شود. در حال حاضر، ترنجبین به شکل دانه‌های کریستالی در بازار وجود دارد و از آن مشتقاتی همچون عرق و روغن ترنجبین هم استخراج می‌کنند.
ترنجبین از قند‌های مختلفی مانند گلوکز، ساکاروز، فروکتوز و تری‌ساکارید تشکیل شده که به سرعت در آب حل می‌شوند. مهم‌ترین ترکیبات ترنجبین شامل موارد زیر است:
گلوکز
فروکتوز
ساکاروز
فیبر طبیعی
مواد معدنی مانند پتاسیم و منیزیم
ترکیبات فنلی و آنتی‌اکسیدانی
خواص ترنجبین
ترنجبین یک ماده طبیعی و بسیار پرخاصیت است که به درمان مشکلات زیادی از جمله موارد زیر کمک می‌کند:
1.رفع یبوست
ملین بودن یکی از شناخته شده‌ترین خواص مخلوط ترنجبین با خاکشیر است. این ماده نوعی درمان طبیعی برای رفع یبوست به شمار می‌آید. مصرف همزمان ترنجبین با خاکشیر به صورت ناشتا می‌تواند حرکات روده را تنظیم و باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش شود.
2. تقویت سیستم ایمنی
ترنجبین حاوی مواد معدنی و ترکیبات مغذی است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند. در واقع، خاصیت آنتی‌اکسیدانی این گیاه با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند و بدن را در برابر بیماری‌های مزمن و التهابی ایمن نگه می‌دارد.
3. پاکسازی کبد
یکی دیگر از خواص ترنجبین و خاکشیر، ناشتا مصرف کردن آن برای پاکسازی کبد، تصفیه خون و دفع سموم از بدن است. این ترکیب به بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند و موجب سلامتی آن می‌شود.
4. کاهش تب در سرماخوردگی
خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی این گیاه به کاهش تب و بهبود علائم سرماخوردگی کمک می‌کند. در واقع، ترنجبین با از بین بردن باکتری‌ها و ویروس‌ها در تسریع روند بهبودی بیماری موثر است.
5. بهبود عملکرد دستگاه گوارش
این ماده گیاهی نقش موثری در بهبود هضم و عملکرد بهتر دستگاه گوارش دارد. ترنجبین با کمک به کاهش التهاب معده و تقویت گوارش، سوءهاضمه و سنگینی معده را برطرف می‌کند. کاهش نفخ یکی دیگر از خواص ترنجبین است. این ماده گیاهی تاثیر زیادی در آرام کردن دستگاه گوارش و کاهش تشکیل گاز در روده نوزادان و بزرگسالان دارد.
6. بهبود التهاب پوست
این ماده گیاهی با خاصیت ضد التهابی به تسکین قرمزی، خارش و التهاب پوست کمک می‌کند. ترکیبات ترنجبین نقش مهمی در حفظ رطوبت پوست دارند و باعث کاهش تحریکات ناشی از خشکی یا التهاب می‌شوند. شما می‌توانید برای بهره‌مندی از این خواص ترنجبین، آن را با گلاب یا روغن‌های طبیعی همچون روغن زیتون ترکیب کرده و به صورت موضعی جهت تسکین التهاب پوست روی آن قرار دهید.
7. پاکسازی رحم و تنظیم قاعدگی
در طب سنتی از ترنجبین برای پاکسازی رحم و تنظیم قاعدگی استفاده می‌کنند. این ماده برای دفع مواد زائد و تقویت بافت‌های رحم موثر است. خواص ضد التهابی آن می‌تواند به کاهش التهابات داخلی رحم کمک کند. همچنین ترنجبین با تنظیم هورمون‌ها و بهبود گردش خون در ناحیه رحم نقش مهمی در کاهش اختلالات و دردهای قاعدگی دارد.
8. درمان جوش
خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی این ماده گیاهی باعث شده تا در طب سنتی از آن به عنوان یک درمان موثر برای بهبود جوش و آکنه استفاده کند. مصرف ترنجبین به بهبود متابولیسم بدن و تعادل هورمونی کمک کرده و نقش مهمی در جلوگیری از ایجاد جوش‌های ناشی از چربی بیش از حد پوست دارد. با استفاده موضعی از این ماده میزان سبوم پوست را کاهش داده و به بسته شدن منافذ صورت کمک می‌کند. برای این منظور کافیست مخلوط ترنجبین با آب ولرم و کمی گلاب را به عنوان تونر روی پوست صورت استفاده کنید.
9. تقویت کیفیت اسپرم
دمنوش ترنجبین برای تقویت کیفیت اسپرم مفید است و به افزایش قدرت باروری مردان کمک می‌کند. مصرف متعادل این ماده گیاهی می‌تواند ضعف قوای جنسی مردان را برطرف کند.
10. درمان شوره سر
یکی دیگر از خواص ترنجبین برای بزرگسالان درمان شوره و خارش سر است. این گیاه خاصیت ضد التهابی دارد و با کمک به تغذیه پوست سر در کاهش خارش و التهاب ناشی از شوره موثر است. همچنین خاصیت مرطوب‌کنندگی آن باعث آبرسانی به پوست سر و کاهش پوسته‌ریزی می‌شود.
11. لاغری و کاهش وزن
ترنجبین از طریق تقویت متابولیسم بدن، پاکسازی بدن از سموم و کاهش نفخ به لاغری کمک می‌کند. همچنین از خواص ترنجبین و خاکشیر که معمولا به صورت ناشتا مصرف می‌شود می‌تواند به پاکسازی روده‌ها و معده اشاره کرد که به مرور زمان بر کاهش وزن تاثیر می‌گذارد. ترنجبین به تنهایی باعث لاغری نمی‌شود، بلکه مصرف آن در کنار رژیم غذایی متعادل به عملکرد بهتر دستگاه گوارش و دفع سموم کمک می‌کند و با تقویت متابولیسم بدن منجر به کاهش وزن می‌شود.
12. بهبود زخم معده
ترنجبین با خواص ضد التهابی خود به تسکین التهاب و کاهش درد ناشی از زخم معده کمک می‌کند. از مهم‌ترین خواص ترنجبین برای زخم معده می‌توان به تقویت لایه‌های مخاطی معده و جلوگیری از تشدید زخم و آسیب‌دیدگی معده اشاره کرد. در واقع، ترنجبین با بهبود هضم غذا و کاهش اسیدیته معده در از بین رفتن عامل تشدید زخم معده موثر است.
13. تسکین سرفه
این ماده به دلیل دارا بودن خاصیت ضد التهابی برای کاهش التهاب گلو یا تسکین سرفه مفید است. همچنین ترنجبین نوعی خلط آور طبیعی به شمار می‌آید و می‌تواند به دفع مخاط از مجاری تنفسی و بهبود سرفه‌های همراه با خلط کمک کند.
خواص ترنجبین در دوران بارداری
یبوست یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است که می‌توان آن را با مصرف ترنجبین برطرف کرد. این ماده گیاهی با تسکین گوارش و بهبود هضم غذا به کاهش سوزش معده در دوران بارداری کمک می‌کند. همچنین ترکیب ترنجبین با عسل به تقویت سیستم ایمنی در دوران بارداری به جلوگیری از عفونت‌های مرتبط با حاملگی و حفظ سلامت جنین و مادر کمک می‌کند.
خواص ترنجبین برای نوزادان
یکی از معرو‌ف‌ترین خواص ترنجبین، درمان زردی نوزادان است. این ماده به بهبود عملکرد کبد و پاکسازی خون نوزاد کمک می‌کند. همچنین خاصیت ملین بودن ترنجبین می‌تواند بدون ایجاد اثرات جانبی جدی به رفع یبوست دوران نوزادی کمک کند. از دیگر خواص ترنجبین می‌توان به درمان دل درد، تسکین معده و کاهش نفخ شکمی نوزادن اشاره کرد. برخی نیز معتقدند اگر مقدار کمی ترنجبین را در آب جوشیده سرد شده حل شود و به نوزاد داده شود به درمان کولیک نوزادی کمک می‌کند.
نحوه مصرف ترنجبین
ترنجبین را می‌توان به روش‌های مختلفی مورد استفاده قرار داد که در ادامه رایج‌ترین شکل آن را معرفی می‌کنیم:
1.مصرف مستقیم:
این شیرین کننده طبیعی طعم مطبوع و مزه شیرین دارد. همچنین می‌توان یک یا دو قاشق غذاخوری از آن را به تنهایی مصرف کرد. این روش برای افراد دارای مشکلات گوارشی، گلودرد و سرفه مفید است.
2. چای ترنجبین:
برای تهیه این چای یک یا دو قاشق غذاخوری از ترنجبین را با آب ولرم مخلوط کرده و پس از چند دقیقه به صورت گرم میل کنید. چای ترنجبین به تقویت سیستم ایمنی، پاکسازی کبد، رفع مشکلات گوارشی همچون یبوست و تسکین سرفه کمک می‌کند.
3. مخلوط با خاکشیر:
مصرف ترنجبین با خاکشیر به صورت ناشتا می‌تواند به رفع بسیاری از بیماری‌ها کمک کند و نقش موثری در پاکسازی کبد، بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کاهش حرارت بدن، تقویت سیستم ایمنی و سلامت پوست دارد.
4. مخلوط با عسل:
این ترکیب یک مخلوط مغذی و آرام‌بخش درست می‌کند که برای درمان بسیاری از مشکلات مفید است. از بهترین خواص ترنجبین با عسل می‌توان به تقویت سیستم ایمنی، درمان مشکلات گوارشی، رفع یبوست، پیشگیری از سرطان و بهبود خواب اشاره کرد.
5. مخلوط با شیر:
این مخلوط یکی از ترکیبات پرطرفدار در طب سنتی است که برای بهبود مشکلات مختلف بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین خواص ترنجبین با شیر می‌توان به رفع یبوست، بهبود عملکرد کبد، تقویت سیستم ایمنی، تصفیه خون، کاهش زردی نوزاد و تسکین سرفه اشاره کرد.
6. ترکیب با سایر گیاهان دارویی:
ترکیب این ماده با سایر داروهای گیاهی مانند عرق کاسنی، عرق شاه‌تره و عرق بیدمشک باعث افزایش اثربخشی آن‌ها می‌شود و به بهبود عملکرد بدن کمک می‌کند.
7. استفاده به صورت شربت:
برای کاهش التهابات و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌توانید ترنجبین را به صورت شربت تهیه کنید. برای این منظور کافیست مقدار کمی ترنجبین را با آب ولرم مخلوط کرده و آن را در طول روز بخورید.
مصرف ترنجبین برای چه افرادی مناسب نیست؟
با وجود خواص بی‌شمار ترنجبین برای سلامتی، این ماده گیاهی و مفید می‌تواند برای برخی افراد با شرایط خاص مناسب نباشد و در صورت مصرف بیش از اندازه مشکلاتی ایجاد کند. برخی از این افراد عبارتند از:
افراد مبتلا به دیابت کنترل‌نشده
بیماران دارای مشکلات گوارشی خاص مانند سندرم روده تحریک‌پذیر
زنان باردار و شیرده
افراد با حساسیت به گیاهان دارویی
کودکان زیر شش ماه
مبتلایان به مشکلات کبدی و کلیوی
نتیجه‌گیری
