ارتباط میان امگا 3 و تیروئید

امگا 3 یکی از اسیدهای چرب ضروری است که با خاصیت ضدالتهابی و نقش حمایتی در عملکرد غده تیروئید شناخته می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد مصرف منظم امگا 3 می‌تواند با کاهش التهاب و بهبود پاسخ سلولی، به تعادل بهتر هورمون‌های تیروئیدی در بیماری‌های تیروئید کمک کند. این مکمل همچنین از بافت تیروئید در برابر استرس اکسیداتیو محافظت کرده و برای بهبود خلق‌وخو، متابولیسم و سلامت قلب در بیماران تیروئیدی مفید است. در این مطلب با مجله دکتر زمانی همراه باشید تا ارتباط میان امگا 3 و تیروئید را به طور دقیق‌تر بررسی کنیم.

ارتباط امگا 3 با عملکرد تیروئید

بررسی ارتباط امگا 3 و تیروئید نشان می‌دهد که این ماده مغذی، تاثیر زیادی بر عملکرد تیروئید به خصوص در بیماری کم‌کاری تیروئید دارد. به طور کلی، امگا 3 حاوی اسیدهای چرب EPA و  DHA است که می‌تواند به سلامت تیروئید در انواع مشکلاتی که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، کمک کند.

تحقیقات نشان داده‌اند که امگا 3، در تنظیم هورمون‌های تیروئید و همچنین کاهش علائم بیماری‌های خودایمنی مربوط به این غده می‌تواند موثر باشد. شواهدی درباره اثر امگا 3 بر بهبود شاخص‌های التهابی و متابولیک مرتبط با عملکرد تیروئید گزارش شده است.

با استناد به مقاله «Effects of dietary fish oil on thyroid hormone signaling in the liver» (تاریخ انتشار: اکتبر 2010 – J Nutr Biochem – Epub 2009 Sep 29)

مطالعه حیوانی نشان داده است که امگا 3 سبب افزایش گیرنده‌های هورمون تیروئید (TRβ1) در کبد می‌شود؛ این یعنی بدن بهتر از هورمون تیروئید استفاده می‌کند، حتی اگر مقدار هورمون تغییر نکند. در مدل‌های حیوانی، کاهش برخی شاخص‌های کبدی با مصرف امگا 3 گزارش شده است؛ اما برای نتیجه‌گیری قطعی در انسان به مطالعات باکیفیت نیاز است.

به گفته پزشکان، EPA و  DHA موجود در امگا 3، به تولید مولکول‌هایی به نام ریزالوین کمک می‌کنند که التهاب تیروئید را خاموش و ترمیم بافت تیروئید را تقویت می‌نمایند. این موضوع در سرطان تیروئید و بیماری‌های خودایمنی هاشیموتو و گریوز اهمیت زیادی دارد.

 امگا 3 و کم‌کاری تیروئید

کم‌کاری تیروئید به زمانی گفته می‌شود که غده تیروئید، هورمون‌های کمتری تولید می‌کند. یکی از دلایل بروز این بیماری، التهاب در بافت غده تیروئید است. این التهاب می‌تواند به سبب تحریک سیستم ایمنی و بیماری خودایمنی هاشیموتو (کم‌کاری تیروئید خودایمنی) رخ دهد.

بررسی آزمایش تیروئید برای اثبات ارتباط مثبت میان امگا 3 و تیروئید، فواید زیر را برای بیماری کم‌کاری تیروئید نشان می‌دهد:

• امگا 3 می‌تواند سبب بهبود التهاب تیروئید در هاشیموتو شود و از روند تخریب غده جلوگیری کند.

• ممکن است به کاهش علائم کم‌کاری مثل خستگی، افسردگی، مه‌ذهنی، افزایش وزن و بی‌حوصلگی کمک کند.

• به دلیل اثرات مفید بر چربی خون، برای بیماران کم‌کاری که تری‌گلیسیرید یا کلسترول بالاتر دارند، بسیار مناسب است.

• به حمایت از عملکرد مغزی و خلق‌وخو در افرادی که دچار هیپوتیروئیدی هستند کمک می‌کند.

• امگا 3 سبب بهبود پاسخ سلولی به هورمون‌های تیروئید می‌شود.

امگا 3 و پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید به زمانی گفته می‌شود که غده تیروئید میزان هورمون بیشتر از حد مورد نیاز بدن ترشح می‌کند. این شرایط سبب بروز استرس اکسیداتیو شدید و التهاب کبد می‌شود. همانطور که گفتیم، یک مطالعه حیوانی نشان داد ارتباط امگا 3 و تیروئید در بیماری پرکاری تیروئید می‌تواند چنین فوایدی داشته باشد:

•  التهاب کبد را کاهش دهد.

• استرس اکسیداتیو را کم کند.

• آنزیم‌های کبدی ALT و AST را پایین بیاورد.

• از آسیب بافت کبد جلوگیری کند.

در پرکاری تیروئید، امگا 3 ممکن است با خاصیت ضدالتهابی خود، نقش محافظ سیستم ایمنی، کبد، قلب (حمایت از عملکرد قلب و تنظیم ضربان نامنظم) و عضلات را ایفا کند.

امگا 3 و سرطان تیروئید

سرطان تیروئید به دلیل التهاب و عملکرد نادرست سیستم ایمنی ایجاد می‌شود. در بررسی ارتباط میان امگا 3 و تیروئید، فواید امگا 3 برای سرطان تیروئید به شرح زیر گزارش شده است:

• خاصیت ضدالتهابی

• پشتیبانی از عملکرد سیستم ایمنی

• کاهش استرس اکسیداتیو سلولی

از همین رو، بسیاری از بیمارانی که از سرطان تیروئید رنج می‌برند، در برنامه دارویی خود امگا 3 دارند یا مجبور به پیروی از رژیم‌های غنی از امگا 3 هستند.

امگا 3 و هاشیموتو (کم‌کاری تیروئید خود ایمنی)

بیماری هاشیموتو، شدیدترین حالت کم‌کاری تیروئید است که بر اثر التهاب و نقص عملکرد سیستم ایمنی رخ می‌دهد. مصرف امگا 3 در زمان ابتلا به هاشیموتو، فواید زیر را به همراه دارد:

• کاهش التهاب خودایمنی

• کاهش مارکرهای التهابی (IL-1 و TNF-α)

• حمایت از سلامت بافت تیروئید

• کاهش سطح آنتی‌بادی‌های تیروئیدی (TPOAb/TgAb) به‌صورت غیرمستقیم

• بهبود علائم عصبی و مغزی ناشی از خودایمنی

امگا 3 و گریوز (پرکاری تیروئید خود ایمنی)

در صورتی که تیروئید دچار خود ایمنی شود، ممکن است با تحریک ترشح بیش از اندازه هورمون TSH، به بیماری گریوز تبدیل شود. در این شرایط، بیمار دچار بیرون زدگی چشم‌ها و مشکلات قلبی نیز می‌شود. از جمله فواید امگا 3 برای بیماری گریوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش التهاب

• کمک به حمایت از بافت چشم (در مشکلات چشمی گریوز)

• حمایت قلبی–عروقی

امروزه، تحقیقات پزشکی همواره بر امکان اثر مثبت مصرف امگا 3 بر این مشکلات، تاکید می‌کنند.

دوز مناسب و نحوه مصرف امگا 3 در بیماران تیروئیدی

اگر مقاله را تا اینجا با دقت خوانده باشید، حتما متوجه شده‌اید که ارتباط امگا 3 و تیروئید بسیار تنگاتنگ است. این یعنی، اکثر مشکلاتی که به دلیل بروز بیماری‌های تیروئید در بدن ایجاد می‌شود، توسط امگا 3 تعدیل خواهند شد.

خواص این ماده مغذی بر تمام ارگان‌های بدن اثرگذار است و به همین دلیل، پزشکان مصرف امگا 3 و رژیم غذایی دارای امگا 3 را به بیماران درگیر با مشکلات تیروئیدی توصیه می‌کنند. در جدول زیر، دوز پیشنهادی امگا 3 برای افراد سالم و افرادی که به بیماری‌های تیروئیدی مبتلا هستند آورده شده است:

توجه کنید که تمامی دوزهای معرفی شده، باید توسط پزشک معالج شما تایید شود و از مصرف خودسرانه بپرهیزید. هرگونه تغییر در دوز مصرفی روزانه باید زیر نظر پزشک انجام شود.

بهترین زمان مصرف امگا 3 برای مشکلات تیروئیدی

باید توجه کنید که افرادی که به بیماری‌های تیروئیدی مبتلا هستند، به دلیل اختلالات کبدی، ممکن است مشکلات گوارشی نظیر ریفلاکس نیز داشته باشند. از همین رو، بهترین زمان مصرف قرص امگا 3 همراه با وعده غذایی اصلی به خصوص وعده‌هایی که دارای چربی سالم نظیر روغن زیتون هستند؛ است.

این کار به منظور جلوگیری از ریفلاکس و بهبود جذب توصیه می‌شود. همچنین توصیه شده است تا ترجیحا از فرم تری‌گلیسیرید یا فسفولیپید امگا 3 کمک بگیرید. این دو فرم از نظر جذب بهتر از فرم اتیل‌استر عمل می‌کنند.

همچنین به شدت توصیه می‌شود تا از بهترین قرص امگا 3 بدون جیوه استفاده کنید؛ چرا که فلزات سنگین می‌توانند علائم بیماری‌های تیروئید را تشدید کنند  و به جز این، عوارض جبران‌ناپذیر دیگری نیز برای بدن دارند.

منابع غذایی سرشار از امگا 3 برای تیروئید

با این که مصرف قرص امگا 3 برای بیماران تیروئیدی بلامانع است، اما رژیم غذایی سرشار از امگا 3 همیشه به مصرف مکمل‌ها ارجحیت دارد. از جمله منابع غذایی غنی از امگا 3 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ماهی‌های چرب مثل سالمون، ساردین، خال‌مخالی، ماهی کاد، شاه‌ماهی، تن

• منابع گیاهی مثل بذر کتان، چیا، گردو، روغن کانولا، روغن کتان، آووکادو

توجه کنید که همواره امگا 3 حیوانی بر امگا 3 گیاهی ارجحیت دارد؛ چرا که جذب آن بالاتر بوده و میزان DHA و EPA آن‌ها بالاتر است.

تبدیل ALA گیاهی (اسید چرب دیگری که در امگا 3 وجود دارد) به EPA/DHA در بدن تنها 5 تا  10% است؛ پس اگر گیاهخوار هستید یا به ماهی حساسیت دارید، برای نتیجه‌گیری بهتر در کنار منابع گیاهی امگا 3 مصرف مکمل امگا 3 را نیز جدی بگیرید.

عوارض و تداخلات احتمالی امگا 3 با داروهای تیروئیدی

بسیاری از بیماران تیروئیدی این نگرانی را مطرح می‌کنند که آیا مصرف مکمل امگا 3 در کنار داروهای مربوط به درمان بیماری‌های تیروئیدی ایمن است؟ در پاسخ باید گفت که اگر بیمار لووتیروکسین مصرف می‌کند، باید امگا 3 را حداقل 3 الی 4 ساعت بعد از لووتیروکسین مصرف کند تا تداخلی در جذب ایجاد نشود.

به گفته سایت Drugs.com امگا 3 تداخل دارویی شناخته‌شده و جدی با لووتیروکسین ندارد. فقط در صورت بیماری کبدی باید با احتیاط مصرف شود و تست‌های آنزیم کبدی کنترل شود. از جمله عوارض احتمالی خفیف امگا 3 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نفخ

• سوزش معده

• طعم ماهی

• اسهال (در دوزهای بالا)

لازم به ذکر است در افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند (مثل وارفارین)، احتیاط لازم است. حتما برای مصرف با پزشک مشورت شود.

چه کسانی نباید امگا 3 مصرف کنند؟

با این که تضادی میان مصرف امگا 3 و تیروئید وجود ندارد، اما برخی افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئیدی، مجاز به مصرف این مکمل نیستند. این افراد باید با مشورت پزشک امگا 3 مصرف کنند یا به طور کلی از آن پرهیز کنند. در پاسخ به این سوال که چه کسانی نباید قرص امگا 3 بخورند، می‌توان گروه‌های زیر را معرفی کرد:

سخن آخر

تحقیقات متعددی وجود ارتباط مثبت میان امگا 3 و تیروئید را نشان داده‌اند؛ هرچند برای اثبات قطعی اثر درمانی آن هنوز به مطالعات انسانی گسترده‌تری نیاز است. طبق تحقیقات انجام شده، مصرف این مکمل به کاهش علائم بیماری‌های تیروئید کمک می‌کند. همچنین، وجود این ماده مغذی در بدن، ترشح هورمون‌های تیروئید را تنظیم می‌کند.

در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین دکتر زمانی، تلاش کردیم تا در رابطه با ارتباط میان امگا 3 و تیروئید به طور کامل توضیح دهیم. تجربیات خود را از مصرف امگا 3 در زمان ابتلا به بیماری‌های تیروئیدی در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.