
تداخل امگا 3 با ویتامینها و مواد معدنی چقدر مهم است؟
پیش از پاسخ به این سوال، بهتر است به صورت مختصر توضیح دهیم که امگا 3 چیست و چرا به آن نیاز داریم؟ امگا 3 مهمترین اسید چربی است که بدن به آن نیاز دارد و خودش قادر به ساخت آن نیست. از آنجایی که امگا 3 در عملکرد صحیح اکثر ارگانهای بدن تاثیر مثبت دارد، این ماده مغذی را باید از مواد غذایی طبیعی و مکملهای دارویی دریافت کنیم.
در این میان، به دلیل همهگیری استفاده از مکملهای ویتامینی و مینرال به صورت روزمره، بحث تداخل امگا 3 با سایر ویتامینها و مواد معدنی مطرح میشود.
در صورتی که به تداخل امگا 3 با سایر ویتامینها و مینرالها دقت نشود، ممکن است عوارض جبرانناپذیری برای بدن رخ دهد. از همین رو، توجه به تداخل امگا 3 با انواع ویتامینها و مینرالها، کمک میکند تا بهترین زمان مصرف امگا 3 در کنار سایر مکملهای دارویی راحتتر تشخیص داده شود.
به عبارت دیگر، تداخل امگا 3 با سایر ویتامینها و مینرالها، نه تنها عوارض امگا 3 را تشدید میکند، بلکه منجر به بروز خطرات دیگری نیز میشود.
تداخل امگا 3 با ویتامین E
مهمترین ویتامینی که تداخل امگا 3 با آن قابل توجه است، ویتامین E است. هم ویتامین E و هم امگا 3 محلول در چربی هستند. این یعنی برای جذب بهتر، باید همراه با یک وعده غذایی که دارای چربی سالم است خورده شوند. از همین رو، احتمال مصرف همزمان آنها و به دنبال آن بروز تداخل میان آنها افزایش مییابد. در حقیقت، باید به تعادل مصرف ویتامین E و امگا 3 دقت کرد.
اگر فواید امگا 3 را مورد بررسی قرار دهیم، میبینیم که این اسید چرب فوایدی مشابه با ویتامین E داشته و به عنوان درمان مکمل میتوانند بهترین اثرگذاری را روی جذب همزمان داشته باشند. اما تعادل در مصرف این دو مکمل بسیار مهم است.
فواید مصرف همزمان امگا 3 و ویتامین E
مصرف ویتامین E در دوزهای پایین، تداخلی با امگا 3 ندارد و برعکس، مزایای آن را تقویت میکند. از جمله فواید مصرف همزمان این دو مکمل، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
حفاظت در برابر اکسیداسیون: اسیدهای چرب امگا 3 در مواجهه با اکسیداسیون تخریب میشوند؛ ویتامین E به عنوان یک آنتیاکسیدان از تخریب آنها جلوگیری میکند و اثر بخشی آنها را در بدن حفظ میکند.
سلامت قلبی: هر دو به بهبود گردش خون، کاهش التهاب و کاهش خطر بیماریهای قلبی کمک میکنند.
سلامت پوست و پیری: امگا 3 به حفظ رطوبت و کشسانی پوست کمک میکند، در حالی که ویتامین E از آسیب سلولی و پیری زودرس محافظت میکند.
حمایت از عملکرد شناختی: مطالعات نشان میدهند که ترکیب این دو ممکن است به تقویت حافظه، تمرکز و پیشگیری از کاهش شناختی مرتبط با سن کمک کند.
با این حال، این فواید نباید تصور عدم تداخل امگا 3 با ویتامین E را در ذهن شما ایجاد کند.
عوارض مصرف همزمان امگا 3 و ویتامین E
عدم رعایت تعادل میان مصرف این دو مکمل، سبب بروز عوارضی میشود که برای برخی افراد خطرناک است. از جمله عوارض مصرف همزمان این دو ویتامین در دوزهای بالا، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
خونریزی: یکی از شایعترین عوارض مصرف زیاد امگا 3 بهویژه در دوزهای بالا، خونریزی است. این خطر زمانی تشدید میشود که امگا 3 با ویتامین E یا داروهای رقیقکننده خون همزمان مصرف شود.
مشکلات گوارشی: مصرف بیش از حد امگا 3 ممکن است سبب مشکلات گوارشی مانند اسهال و نفخ شود. همزمانی آن با ویتامین E میتواند سبب کاهش جذب ویتامین E شود.
نحوه مصرف ایمن امگا 3 و ویتامین E
برای این که بتوانید امگا 3 و ویتامین E را به صورت همزمان مصرف کنید و دچار عوارض آن نشوید، نکات ایمنی زیر را رعایت کنید:
دوز مناسب مصرف هر مکمل برای شرایط خودتان را از پزشک بپرسید و از افزایش خودسرانه دوز مصرف بپرهیزید.
پیش از مصرف همراه با داروهای رقیق کننده خون، حتما با پزشک خود مشورت کنید؛ چرا که شاید لازم باشد از کمترین دوز امگا 3 و ویتامین E استفاده کنید.
بهتر است ابتدا رژیم غذایی خود را غنیتر کنید. به این معنا که امگا 3 و ویتامین E را از منابع طبیعی دریافت کنید. منابع امگا 3 و منابع ویتامین E را با دقت بررسی کرده و آنها را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
اگر جراحی در پیش دارید، 2 هفته قبل از جراحی مصرف هر دو مکمل را قطع کنید.
در زنانی که در دوره پریود قرار دارند، میتواند سبب افزایش خونریزی شود؛ لذا بهتر است در زمان پریود مصرف قطع شود.
هرگونه علامت مشکوک در بدن را جدی بگیرید؛ کبودیها، خون دماغ و سرگیجه، میتوانند علائم هشداری برای تداخل امگا 3 و ویتامین E باشند.
اگر قرص امگا 3 و قرص ویتامین E را به صورت همزمان میکنید، بهتر است بین مصرف آنها 2 تا 3 ساعت فاصله بیاندازید تا تداخل جدی رخ ندهد.
برای اطمینان از مصرف صحیح و بدون مشکل هر دو مکمل، حتما با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
تداخل امگا 3 با ویتامین D
به گفته سایت verywell health، مصرف همزمان امگا 3 با ویتامین D، به تشدید فواید آنها منجر میشود. این یعنی، شما میتوانید بدون نگرانی از تداخل امگا 3 با ویتامین D، این دو مکمل را با هم مصرف کنید.
فواید مصرف همزمان امگا 3 با ویتامین D
از جمله فواید مصرف همزمان امگا 3 و ویتامین D، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کند کردن پیری بیولوژیک
حمایت از سلامت استخوانها
بهبود عملکرد سیستم ایمنی
کاهش درد و التهاب در بدن
کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و دیابت
عوارض مصرف همزمان امگا 3 با ویتامین D
در بحث مصرف مکملهای ویتامینی و مینرال، باید به این مساله دقت کنید که شاید مصرف همزمان دو دارو با هم تداخل نداشته باشد؛ اما عوارض مصرف هر کدام به صورت جداگانه، ممکن است سبب بروز مشکلاتی در جذب و اثرگذاری یکدیگر شود.
برای مثال، مصرف بیش از حد ویتامین D، سبب تجمع کلسیم در بدن میشود. کلسیم که برای جلوگیری از پوکی استخوان بسیار ضروریست، در صورت تجمع در بدن میتواند تهدیدی برای کلیه باشد. از سوی دیگر، مصرف امگا 3 زمانی که کلسیم زیادی در بدن وجود دارد، عوارضی در پی خواهد داشت.
از همین رو، توصیه شده تا از مصرف بیش از حد ویتامین D همزمان با امگا 3 خودداری کنید. از جمله افرادی که باید از مصرف همزمان امگا 3 و ویتامین D خودداری کنند، میتوان به افراد زیر اشاره کرد:
افرادی که داروهای رقیقکننده خون (مانند وارفارین) مصرف میکنند؛ مصرف همزمان خطر خونریزی را افزایش میدهد.
افرادی که دچار بیماری کلیوی مزمن هستند؛ زیرا مصرف زیاد ویتامین D و امگا 3 میتواند عملکرد کلیه را تحت تاثیر قرار دهد.
افرادی که آلرژی به ماهی دارند باید از مکملهای ماهی مانند روغن ماهی (منبع امگا 3) خودداری کنند. این افراد میتوانند از امگا 3 گیاهی کمک بگیرند.
نحوه مصرف ایمن امگا 3 و ویتامین D
اگر میخواهید مصرف همزمان ویتامین D و امگا 3 برای شما کاملا ایمن باشد، نکات زیر را جدی بگیرید:
در صورتی که به شکل همزمان از منیزیم، کلسیم و ویتامین K استفاده میکنید، دوز مصرف هر دو مکمل را با پزشک چک کنید؛ چرا که مصرف همزمان این مواد مغذی با هم تداخل دارد.
همزمانی مصرف قرص ویتامین D و امگا 3 مجاز است؛ با این حال، اگر معده حساسی دارید، با یک الی دو ساعت فاصله آنها را مصرف کنید.
اگر سابقه سنگ کلیه دارید، حتما زیر نظر پزشک از این دو مکمل استفاده کنید.
تداخل امگا 3 با ویتامین A
ویتامین A و امگا 3 هر دو محلول در چربی هستند. از همین رو، تداخل شدیدی میان آنها گزارش نشده است. با این حال، به دلیل این که هر دو مکمل در کبد متابولیزه میشود، مصرف زیاد آنها همزمان با هم، میتواند سبب اضافه بار بر کبد شود.
فواید مصرف همزمان امگا 3 و ویتامین A
از جمله فواید مصرف همزمان امگا 3 با ویتامین A، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بهبود جذب ویتامین A
تقویت سلامت چشم و پوست به دلیل تشدید خواص ضدالتهابی هر دو مکمل
افزایش اثر ضد التهابی هر دو مکمل
تقویت سیستم ایمنی بدن
کمک به سلامت قلب و عروق
عوارض مصرف همزمان امگا 3 با ویتامین A
در برخی موارد، تجاوز از دوز مجاز هر دو مکمل به صورت همزمان، میتواند سبب بروز عوارضی شود که به شرح زیر هستند:
اگر از قرص ویتامین A استفاده میکنید، مصرف بیش از حد آن با امگا 3 میتواند خطر خونریزیهای خفیف را گسترش دهد.
مصرف بیش از حد این دو مکمل در کنار هم، ممکن است کبودیهای در بدن ایجاد کند که باید جدی گرفته شوند.
در دوران بارداری، خطر آسیب جنینی در مصرف دوزهای بالا از ویتامین A به چشم میخورد.
مشکلات کبدی در مصرف دوزهای بالا دیده شده است.
نحوه مصرف ایمن امگا 3 و ویتامین A
برای جلوگیری از بروز مشکلات و عوارض در مصرف بیش از حد ویتامین A و امگا 3، به نکات زیر دقت کنید:
از مصرف خودسرانه و افزایش دوز خودسرانه این دو مکمل خودداری کنید و حتما زیر نظر پزشک مصرف کنید.
مصرف طولانی مدت همزمان توصیه نمیشود و بهتر است به صورت دورهای مصرف شوند.
به علائم هشدار بدن مثل سرگیجه، تهوع، خشکی یا خارش پوست و کبودیهای بی دلیل، دقت کنید. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم، با پزشک ارتباط بگیرید.
تداخل امگا 3 با ویتامین K
یکی دیگر از مهمترین گزینههای تداخل با امگا 3، ویتامین K است. این دو مکمل اثر کاملا متضاد هم دارند. به عبارت دیگر، امگا 3 خاصیت رقیقکنندگی خون داشته و در مقابل، ویتامین K سبب انعقاد خون میشود. همین موضوع، ممکن است تداخلاتی برای این دو مکمل ایجاد کند.
فواید مصرف همزمان امگا 3 و ویتامین K
با وجود این که این دو مکمل خواص متضادی دارند، مصرف همزمان آنها در دوز مجاز میتواند فوایدی به شرح زیر داشته باشد:
سلامت قلب و عروق
سلامت استخوانها
اثر ضد التهابی
عوارض مصرف همزمان امگا 3 و ویتامین K
به دلیل تضاد خواص این دو مکمل، عوارضی در پی مصرف بیش از حد و همزمان آنها بروز میکند که به شرح زیر هستند:
خونریزی یا کبودی در بدن
تداخل با داروهای ضدانعقاد مثل وارفارین یا آسپرین
کاهش اثر داروهای ضدانعقاد خون
نحوه مصرف ایمن امگا 3 و ویتامین K
برای این که تداخل امگا 3 و ویتامین K برای شما مشکل ساز نشود، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:
اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنید، حتما برای مصرف امگا 3 و ویتامین K با پزشک مشورت کنید.
مصرف دوز بالا و طولانیمدت بدون کنترل پزشک ممنوع است.
علائم هشدار در بدن را جدی بگیرید: خونریزی غیر معمول، کبودی بیدلیل، مشاهده خون در ادرار و مدفوع.
تداخل امگا 3 با ویتامین C
مصرف همزمان امگا 3 و ویتامین C بسیار رایج است. خبر خوب این است که این دو مکمل هیچ تداخلی با هم ندارند و حتی اثرات مثبت یکدیگر را تشدید هم میکنند. چه از قرص ویتامین C استفاده کنید و چه در مولتی ویتامین مصرفی شما وجود داشته باشد، نگران تداخل امگا 3 با آن نباشید. از جمله فواید مصرف همزمان این دو مکمل با هم، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش قدرت ضد التهابی
بهبود سلامت قلب و عروق
تقویت سیستم ایمنی
حفظ سلامت پوست و مو
تنها در صورتی که دوز مجاز مصرف روزانه این دو مکمل را رعایت نکرده و بیش از حد مصرف کنید، ممکن است به مشکلات گوارشی نظیر دلپیچه یا ترش کردن دچار شوید. برای جلوگیری از بروز این مشکل، بهتر است بعد از غذا مصرف کنید.
در صورتی که مشکلات کلیوی یا اختلالات خونی دارید، برای مصرف با پزشک مشورت کنید.
تداخل امگا 3 با ویتامینهای گروه B
ویتامینهای گروه B، جزء پرمصرفترین ویتامینها هستند. از همین رو، مصرف همزمان آنها با امگا 3 محتمل است. لازم است بدانید که ویتامین های گروه B (به خصوص B9، B6 و B12) نیز تداخلی با امگا 3 ندارند. حتی مصرف همزمان آنها با امگا 3، تاثیر قابل توجهی بر کاهش بیماریهای قلبی و عروقی دارد.
طبق یک مقاله علمی منتشر شده در سایت grassroots health؛ مصرف همزمان b12 و امگا 3 سبب کاهش سطح هوموسیستئین میشود. این فاکتور، به عنوان عامل خطر سکته و بیماری قلبی در بدن شناخته میشود. در نمودار زیر، میتوانید نحوه اثرگذاری این دو مکمل بر حفاظت از قلب را مشاهده کنید:
از جمله دیگر فواید امگا 3 در مصرف همزمان با ویتامینهای گروه B عبارتند از:
بهبود عملکرد مغز و خلق و خو؛ ترکیب امگا 3 با ویتامینهای گروه ب، منجر به کاهش اضطراب و استرس، افسردگی و افزایش تمرکز ذهنی میشود.
افزایش انرژی و کاهش خستگی؛ جریان خون و اکسیژن رسانی را بهبود بخشیده و خستگی ذهنی و جسمی را کمتر میکنند.
کمک به سلامت پوست و مو؛ بیوتین (b7) و B5 در کنار امگا 3، موهایی درخشان و پوستی مرطوب به شما هدیه خواهند داد.
کمک به جلوگیری از پیری زودرس؛ مصرف همزمان آنها با هم، فاکتورهای پیری را در بدن کاهش داده و به جوان ماندن شما کمک میکند.
در مصرف همزمان طولانی مدت، ممکن است کمی نفخ و دلپیچه موقت و بیضرر برای شما ایجاد شود.
تداخل امگا 3 با کلسیم
به طور کلی شواهد علمی دقیقی مبنی بر تداخل امگا 3 و کلسیم وجود ندارد. با این حال، برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف همزمان آنها ممکن است سبب کاهش جذب هر دو شود؛ به خصوص زمانی که با ویتامین D و منیزیم مصرف میشوند، باید به تعادل دوزها دقت کرد. از همین رو، بهتر است امگا 3 و کلسیم با فاصله زمانی از هم مصرف شوند.
بهترین زمان مصرف برای امگا 3 صبح یا ظهر همراه با وعده غذایی است. بهترین زمان مصرف قرص کلسیم نیز شبها قبل از خواب است. در صورتی که این توالی مصرف را فراموش کردید، بهتر است میان مصرف این دو مکمل 2 الی 3 ساعت فاصله بیاندازید.
تداخل امگا 3 با منیزیم
ماده معدنی دیگری که ممکن است همزمان با امگا 3 مصرف شود، منیزیم است. این دو مکمل تداخلی با هم ندارند و معمولا مصرف همزمان آنها بلا مانع است. با این وجود، به دلیل این که هر دو خاصیت آرامبخشی و شلکنندگی عضلات دارند، در دوزهای مصرف بالا ممکن است سبب بروز افت فشار خون یا خواب آلودگی شوند. برای جلوگیری از بروز تداخل امگا 3 و منیزیم، امگا 3 را روزها و منیزیم را شبها مصرف کنید.
تداخل امگا 3 با آهن
تداخل امگا 3 و آهن در برخی تحقیقات علمی به ثبت رسیده است. با استناد به این تحقیقات، چربی موجود در امگا 3 ممکن است کمی جذب آهن را کمتر کند؛ به خصوص زمانی که معده پر باشد. برای جلوگیری از بروز این اختلال، بهتر است قرص آهن را با معده نیمه پر (وسط غذا) و همراه با ویتامین C (برای کمک به افزایش جذب) مصرف کنید. 2 لی 3 ساعت پس از آن نیز میتوانید امگا 3 مصرف کنید.
تداخل امگا 3 با زینک (روی)
امگا 3 و زینک (روی) به طور عادی باهم تداخل ندارند. اما بهتر است برای جذب بهتر، با 1 الی 2 ساعت فاصله مصرف شوند. اگر مکمل آهن مصرف میکنید، حتما مصرف همزمان قرص زینک و امگا 3 باید چند ساعت بعد از آن باشد؛ چرا که آهن و زینک با هم رقابت جذب دارند.
تداخل امگا 3 با قرص زینک پلاس
امگا 3 و قرص زینک پلاس را حتما باید با چند ساعت (2 الی 3 ساعت) فاصله مصرف کنید. زینک پلاس ترکیبی از روی و چند ویتامین دیگر است که مصرف همزمان همه آنها با امگا 3 میتواند جذب همگی را کاهش دهد. به خصوص اگر قرص زینک پلاس شما دارای ویتامین E نیز باشد، خطر خونریزی در دوزهای بالا افزایش مییابد.
تداخل امگا 3 با مولتی ویتامین
مولتی ویتامینها دارای ویتامین E، K و کلسیم هستند که میتوانند خطر خونریزی در افرادی که داروهای ضدانعقادی مصرف میکنند را افزایش دهند. امگا 3 نیز خاصیت رقیق کنندگی خون دارد که در مصرف همزمان، ممکن است خطر خونریزی و کبودی در بدن را افزایش دهند. برخی افراد نیز ممکن است خون دماغ و سرگیجه را تجربه کنند. از همین رو، بهتر است مولتی ویتامین چه در حالت ساده و چه در حالت مولتی ویتامین مینرال، حتما با چند ساعت فاصله از امگا 3 مصرف شود.
تداخل امگا 3 با کافئین
تداخل امگا 3 و کافئین به دلیل اثر متضاد، ممکن است برای شما مشکل ساز شود. قرص کافئین و امگا 3 هر دو توسط ورزشکاران بسیار مصرف میشوند. کافئین میتواند ضربان قلب را افزایش دهد و در مقابل، امگا 3 خاصیت آرامبخشی دارد. این موضوع میتواند سیستم عصبی را دچار اختلال کند. به همین دلیل، توصیه میشود 2 الی 3 ساعت با هم فاصله مصرف داشته باشند.
تداخل امگا 3 با جینسینگ
یکی از پر مصرفترین مکملها در سالهای اخیر، قرص جینسینگ است. جینسینگ ممکن است فشار خون و ضربان قلب را بالا ببرد؛ در حالی که امگا 3 سبب کاهش فشار خون میشود. این موضوع در افراد با مشکلات فشار خون و کسانی که داروهای ضدانعقاد خون مصرف میکنند، خطرناک است. از همین رو، بهتر است با فاصله 2 الی 3 ساعته مصرف شود.
تداخل امگا 3 با ملاتونین
قرص ملاتونین و امگا 3 هر دو خاصیت آرامبخشی دارند. از همین رو، مصرف همزمان این دو مکمل با هم در برخی افراد سبب گیجی، خوابآلودگی بیش از حد یا افت فشار جزئی میشود. به همین دلیل، توصیه میشود تا امگا 3 را در روز و ملاتونین را نزدیک خواب مصرف کنید.
تداخل امگا 3 با جینکوبیلوبا
جینکوبیلوبا، یکی از قرصهای معروف تقویت حافظه است که طرفداران بسیاری دارد. مصرف همزمان آن با امگا 3 به دلیل اینکه هر دو خاصیت رقیقکنندگی خون دارند، میتواند سبب بروز کبودی، خون دماغ و افزایش خونریزی در بدن شود. اگر از داروهای ضدانعقاد خون استفاده میکنید، در مورد مصرف این ترکیب حتما با پزشک مشورت کنید. بهتر است امگا 3 و جینکوبیلوبا، با 2 الی 3 ساعت فاصله مصرف شوند.
تداخل امگا 3 با داروهای بیماریهای زمینهای
در صورتی که شما به بیماریهای زمینهای دچار باشید، مصرف داروهای مربوط به درمان این بیماریها ممکن است با امگا 3 تداخل داشته باشد. در جدول زیر این تداخلها را مورد بررسی قرار دادهایم:
اسم دارو | عوارض تداخل با امگا 3 | نکته مصرف ایمن |
|---|---|---|
وارفارین | افزایش خطر خونریزی | زیر نظر پزشک مصرف شود. دوز امگا 3 بیشتر از 1000 میلیگرم نباشد. |
آسپرین | رقیقتر شدن خون و کبودی بیدلیل | علائم کبودی و خونریزی بررسی شده و در صورت مشاهده سریعا به پزشک مراجعه شود. |
کلوپیدوگرل | افزایش احتمال خونریزی داخلی | زیر نظر پزشک مصرف شود. مصرف امگا 3 زیر 2 گرم در روز باشد. |
انسولین | کاهش بیش از حد قند خون | زیر نظر پزشک مصرف شود. |
متفورمین | تداخل جدی ندارد. | بهبود مقاومت انسولینی در مصرف همزمان |
استاتینها مثل آتورواستاتین | عموما بیخطر؛ در برخی موارد کاهش درد عضلانی | مصرف همزمان مفید است اما باید عملکرد کبد پایش شود. |
داروهای ضد افسردگی | هر دو بر سروتونین اثرگذارند. | در مصرف دوزهای بالا با پزشک مشورت شود. |
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مسکنها مثل ایبوپروفن) | افزایش ریسک خونریزی گوارشی | از مصرف همزمان خودداری شود. |
داروهای فشار خون | کاهش شدید فشار خون | زیر نظر پزشک مصرف شود. |
داروهای ضدانعقاد | افزایش خطر خونریزی | زیر نظر پزشک مصرف شود. |
داروهای بیماریهای تیروئیدی | تداخل مستقیم ندارند. | مصرف با دو ساعت فاصله انجام شود. |
داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب | تداخل مستقیم ندارند. | ممکن است کمی اثر آرام بخشی را افزایش دهد. |
داروهای شیمی درمانی | ممکن است جذب دارو را تغییر دهد. | فقط با هماهنگی پزشک مصرف شود. |
کورتونها | تداخل خفیف؛ احتمال کاهش اثر ضدالتهابی | باید سطح چربی خون کنترل شود. |
سخن آخر
تداخل امگا 3 با بسیاری از داروها، میتواند جذب آنها را تحت تاثیر قرار دهد. در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین دکتر زمانی، تداخل امگا 3 با ویتامینها، مواد معدنی و سایر داروهای مربوط به بیماریهای زمینهای را بررسی کردیم.








