ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع‌ترین عوامل عفونت‌های جنسی است که می‌تواند باعث بروز زگیل‌های تناسلی و انواع سرطان‌ها، به ویژه سرطان دهانه رحم، شود. با توجه به شیوع بالای این ویروس و پیامدهای جدی آن، پیشگیری مؤثر اهمیت ویژه‌ای دارد. واکسن پاپیلوگارد ابزاری کارآمد برای محافظت در برابر انواع پرخطر و ایجادکننده زگیل HPV محسوب می‌شود. این واکسن با تحریک سیستم ایمنی بدن، تولید آنتی‌بادی علیه ویروس را افزایش می‌دهد و در صورت مواجهه واقعی با ویروس، مانع از ورود آن به سلول‌ها و بروز بیماری می‌شود.
واکسن پاپیلوگارد چیست؟
پاپیلوگارد برای پیشگیری از عفونت‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) استفاده می‌شود. این ویروس می‌تواند باعث زگیل‌های تناسلی و برخی سرطان‌ها، از جمله سرطان دهانه رحم، مقعد و گلو شود. واکسن معمولاً به نوجوانان و جوانان توصیه می‌شود و در چند نوبت تزریق می‌شود تا ایمنی طولانی‌مدت ایجاد شود. این واکسن قبل از ابتلا به ویروس بیشترین اثر حفاظتی را دارد و به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با HPV کمک می‌کند.
فواید واکسن پاپیلوگارد
واکسن پاپیلوگارد یک ابزار پیشگیری بسیار مؤثر در برابر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است و فواید متعددی برای سلامت فرد دارد. فواید این دارو به صورت کامل بیان شده است:
- پیشگیری از سرطان دهانه رحم: ویروس HPV مسئول اکثر موارد سرطان دهانه رحم است. واکسن پاپیلوگارد با ایجاد پاسخ ایمنی علیه انواع پرخطر HPV (مثل نوع 16 و 18) خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد. این مهم‌ترین فایده واکسن محسوب می‌شود، زیرا سرطان دهانه رحم یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان است.
- کاهش زگیل‌های تناسلی: پاپیلوگارد شامل محافظت در برابر انواع HPV ایجادکننده زگیل تناسلی (مثل نوع 6 و 11) است. تزریق واکسن باعث می‌شود فرد کمتر در معرض زگیل‌های تناسلی قرار گیرد و نیاز به درمان‌های دردناک و طولانی‌مدت کاهش یابد.
- پیشگیری از سرطان‌های دیگر مرتبط با HPV: علاوه بر سرطان دهانه رحم، HPV می‌تواند باعث سرطان مقعد، واژن، ولو، آلت تناسلی و حتی سرطان گلو شود. واکسن پاپیلوگارد با محافظت در برابر این انواع پرخطر HPV، خطر ابتلا به این سرطان‌ها را نیز کاهش می‌دهد.
- ایمنی طولانی‌مدت: مطالعات نشان داده است که ایمنی ایجاد شده توسط واکسن پاپیلوگارد طولانی‌مدت است و حتی پس از چندین سال هنوز بدن توانایی مقابله با ویروس را دارد. این کاربرد باعث کاهش نیاز به درمان‌های پیچیده و پرهزینه مرتبط با عفونت HPV می‌شود.
نحوه تزریق واکسن پاپیلوگارد
پاپیلوگارد به صورت تزریق عضلانی در بازو یا ران انجام می‌شود. برنامه تزریق بسته به سن و شرایط فرد متفاوت است و معمولاً در چند نوبت انجام می‌شود تا ایمنی کامل ایجاد شود. واکسن قبل از تماس با ویروس بیشترین اثر حفاظتی را دارد. برای آگاهی از نحوه مصرف این واکسن با ما همراه باشید.
- سن 9 تا 14 سال: در این سن واکسن در دو نوبت تزریق می‌شود؛ نوبت اول در زمان مشخص و نوبت دوم 6 تا 12 ماه بعد انجام می‌شود تا بدن فرصت کافی برای ایجاد پاسخ ایمنی طولانی‌مدت داشته باشد. این برنامه برای نوجوانان کمترین تعداد تزریق را دارد و مؤثر است.
- سن 15 سال به بالا یا بزرگسالان: برای افراد بالای 15 سال، سه نوبت تزریق لازم است؛ نوبت اول در ماه 0، نوبت دوم در ماه 2 و نوبت سوم در ماه 6 تجویز می‌شود. این برنامه طولانی‌تر برای ایجاد ایمنی کامل در سنین بالاتر ضروری است.
- محل تزریق: تزریق معمولاً در عضله بازو یا عضله ران انجام می‌شود تا جذب واکسن به صورت بهینه صورت گیرد و کمترین درد و عوارض را داشته باشد.
- نکات ایمنی و پیگیری: واکسن باید توسط پزشک یا پرستار آموزش‌دیده تزریق شود. توصیه می‌شود بعد از هر نوبت واکسن، فرد چند دقیقه تحت نظر باشد تا هرگونه واکنش سریع مانند سرگیجه یا حساسیت کنترل شود.
نحوه عملکرد واکسن پاپیلوگارد
این واکسن با استفاده از ذرات شبه‌ویروس (VLP) ساخته شده که شبیه پوشش بیرونی ویروس HPV می‌باشند اما ماده ژنتیکی ندارند. پس از تزریق، سیستم ایمنی بدن این ذرات را به‌عنوان عامل خارجی شناسایی کرده و آنتی‌بادی تولید می‌کند. در صورت تماس واقعی با ویروس HPV، بدن به سرعت ویروس را خنثی می‌کند و از ورود آن به سلول‌ها جلوگیری می‌شود. این فرایند مانع ابتلا به عفونت و بیماری‌های ناشی از HPV خواهد شد.
اشکال دارویی پاپیلوگارد
واکسن پاپیلوگارد تنها به شکل تزریقی عرضه می‌شود و هیچ فرم خوراکی یا اسپری ندارد. یکی از داروهای مشابه این واکسن در بازار، قرص نواکسا است. دوزهای رایج این واکسن در بازار به شرح زیر است:
- ویال تک‌دوز ۰.۵ میلی‌لیتری
- سرنگ پیش‌پر شده ۰.۵ میلی‌لیتری
عوارض واکسن پاپیلوگارد
استفاده از واکسن پاپیلوگارد بی‌خطر است و اکثر افراد عوارض جدی ندارند. شایع‌ترین واکنش‌ها خفیف و کوتاه‌مدت می‌باشند و در محل تزریق رخ می‌دهند. بدن واکنش ایمنی طبیعی به واکسن نشان می‌دهد که معمولاً ظرف چند روز برطرف می‌شود. برخی از عوارض شایع این واکسن به شرح زیر است:
- درد، تورم یا قرمزی محل تزریق
- تب خفیف
- سردرد
- خستگی
- حالت تهوع
- سرگیجه یا سبکی سر
عوارض جدی و خطرات
عوارض جدی واکسن پاپیلوگارد بسیار نادر است، اما در موارد محدود ممکن است رخ دهند و نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارند. این واکنش‌ها شامل پاسخ شدید سیستم ایمنی یا آلرژیک بدن به اجزای واکسن است و می‌تواند علائم جدی ایجاد کند. برخی از عوارض جدی این دارو عبارتند از:
- واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) یا حساسیت
- تنگی نفس یا مشکل در بلع
- تورم شدید صورت، لب‌ها یا زبان
- سرگیجه شدید یا غش
- ضربان قلب نامنظم
موارد احتیاط
قبل از مصرف، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. موارد احتیاط این دارو به شرح زیر می‌باشد:
- افرادی که به هر یک از اجزای واکسن، از جمله پروتئین مخمر یا مواد نگهدارنده حساسیت دارند، نباید واکسن دریافت کنند. تزریق در این افراد می‌تواند منجر به واکنش آلرژیک شدید یا آنافیلاکسی شود که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
- اگر فرد در زمان تزریق بیمار باشد یا تب بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد داشته باشد، بهتر است تزریق به تعویق بیفتد. بیماری و تب می‌تواند پاسخ ایمنی بدن به واکسن را کاهش دهد و عوارض موقت را تشدید کند.
- افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی می‌باشند، مانند بیماران تحت شیمی‌درمانی، پیوند عضو یا HIV پیشرفته، باید تحت نظر پزشک متخصص واکسن دریافت کنند. در این افراد پاسخ ایمنی ممکن است کمتر از حد انتظار باشد.
- داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند (مثل کورتون یا داروهای بیولوژیک) می‌توانند تأثیر واکسن را کاهش دهند. پزشک باید از تمام داروهای مصرفی اطلاع داشته باشد تا برنامه تزریق مناسب تعیین شود.
- بعد از تزریق، فرد باید چند دقیقه تحت نظر باشد تا در صورت بروز واکنش سریع، مانند سرگیجه یا تورم شدید، اقدامات پزشکی فوری انجام شود. همچنین توصیه می‌شود محل تزریق تمیز نگه داشته شود و از ماساژ یا فشار شدید روی آن خودداری شود.
مصرف واکسن پاپیلوگارد در بارداری
مصرف پاپیلوگارد در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، داده‌های کافی درباره ایمنی آن برای جنین در دسترس نیست. تزریق واکسن در این دوره ممکن است خطرات غیرقابل پیش‌بینی برای جنین ایجاد کند، اگرچه شواهد نشان می‌دهد عوارض جدی نادر می‌باشند. بهترین زمان برای دریافت واکسن قبل از بارداری است تا بدن فرصت کافی برای ایجاد ایمنی داشته باشد. در صورت بارداری ناخواسته پس از شروع برنامه واکسیناسیون، ادامه نوبت‌ها باید با مشورت پزشک انجام شود.
تداخل دارویی پاپیلوگارد
واکسن پاپیلوگارد معمولاً تداخل دارویی مهمی ندارد، زیرا یک واکسن غیرزنده است و به صورت مستقیم با داروها وارد واکنش شیمیایی نمی‌شود. برای آگاهی از تداخلات دارویی، با پزشک مشورت کنید.
شرایط نگهداری واکسن پاپیلوگارد
واکسن پاپیلوگارد باید در دمای یخچال بین ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. همچنین باید در بسته‌بندی اصلی و دور از نور مستقیم نگهداری شود و قبل از استفاده به آرامی تکان داده شود.
کلام آخر
این مقاله به بررسی پیشگیری از عفونت‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) با واکسن پاپیلوگارد، از مجله داروخانه آنلاین دکتر زمانی پرداخت. این واکسن نه تنها سلامت فرد را حفظ می‌کند بلکه با کاهش شیوع ویروس در جامعه، اثر حفاظتی گسترده‌ای ایجاد می‌کند. رعایت نکات احتیاط، پیگیری نوبت‌های تزریق و نگهداری صحیح واکسن، نقش مهمی در افزایش اثربخشی و کاهش عوارض آن دارد و پیشگیری را به طور مؤثری تضمین می‌کند.
